وظیفه منتظران واقعی انجام تکالیف براساس حجت و برهان است + فیلم
استاد درس خارج حوزه با اشاره به اینکه ائمه(ع)، شرایط غیبت را ملاحظه کرده‌اند لذا امت را سرگردان نگذاشته و به علما ارجاع داده‌اند، گفت: در عصر ما حجت خدا وجود دارد و ادله عقلی و نقلی در این زمینه کافی است. مشکلات هم هست و نمی‌توان منکر آن شد و طبع دنیا هم مبتنی بر وجود مشکلات است ولی انسان اگر بصیرت و ایمان راسخ و برهان و حجت داشته باشد می‌تواند بر این مشکلات غلبه کند.
نیمه شعبان روزی است که امید مستضعفان عالم به مولود آن بسته شده و همه منتظرند تا قدوم مبارک فرزند این روز، جهان پر شده از ظلم و جور را پر از عدل و داد کند.
مهدویت از اندیشه و باورهای غیرقابل انکار در تشیع است که موضوعات متعددی مانند زمینه‌سازی برای ظهور، نقش منتظران واقعی و مدعیان دروغین در پیرامون آن مطرح می‌شود.
خبرنگار ایکنا با آیت‌الله ریاض حکیم؛ استاد حوزه علمیه در این باره گفت‌وگو کرده است. حاصل این گفت‌وگو را با هم می‌خوانیم و می‌بینیم:
ایکنا ـ یکی از مباحث مرتبط با مهدویت بحث زمینه‌سازی برای ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) است؛ به نظر شما وظیفه امروز منتظران و به خصوص نسل جدید معتقد به مهدویت چیست؟
در مورد امامت امام زمان(عج) یک سری نکات مشترک با سایر ائمه(ع) وجود دارد و یک مجموعه نکات متمایز؛ شیعیان در این برهه تا حدودی مشترکاتی با شیعیانی که در زمان حضور بقیه ائمه(ع) حضور داشتند، دارند و از طرفی باید ادای وظیفه کرده و توصیه‌های پیامبر(ص) و ائمه(ع) را انجام دهند. ما مسلمانیم و مسئولیت داریم همانند امم قبل که قرآن کریم فرموده است: أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ؛ ایمان بیاوریم و در این مسیر آزمایش هم خواهیم شد.
ما به عنوان شیعه و مسلمان هم معتقدیم که باید ایمان خود را حفظ کنیم و هم عمل صالح انجام دهیم و این مسئله امر مشترکی در عصر غیبت و دوره حاضر است؛ فرق بین ما و بقیه آن است که امام ما غایب است. شیعیان در دوره گذشته گاهی شباهتی در برخی برهه‌ها با امروز ما داشتند، مثلا امام کاظم(ع) با اینکه حاضر بودند ولی مدت مدیدی در زندان بودند لذا شیعیان به ایشان دسترسی نداشتند و امروز هم ما دسترسی به امام نداریم و حتی ائمه‌ای که در زندان هم نبودند از دسترس شیعیان دور نگه داشته شده بودند مانند امامین عسکریین(ع) لذا ائمه(ع)، شیعیان خود را به صبر و پایداری و استقامت دعوت می‌کردند و این توصیه‌ها بر ما هم به نحو مؤکد جاری است.
در عصر ما حجت خدا وجود دارد و ادله عقلی و نقلی در این زمینه کافی است. مشکلات هم هست و نمی‌توان منکر آن شد و طبع دنیا هم مبتنی بر وجود مشکلات است ولی انسان اگر بصیرت و ایمان راسخ و برهان و حجت داشته باشد می‌تواند بر این مشکلات غلبه کند. شیعیان در عصرهای گذشته و در دوره معاصر مشکلات را تحمل کرده و پایداری و ایستادگی کردند. انتظار این است که انسان به تکالیف فردی و اجتماعی خود عمل کند و اینکه امر غیبت طولانی و یا کوتاه باشد مربوط به خداوند است.
ایکنا ـ ما در بحث وظیفه فردی تکلیف روشنی داریم زیرا حدود و ثغور الهی امور ثابتی هستند که از ابتدای اسلام برای ما وجود دارد ولی در امور اجتماعی مسائل جدیدی پیش می‌آید که گاهی در غبار فتنه‌ها، انسان مردد می‌شود، به نظر شما امروز به صورت مصداقی چه باید انجام دهیم تا در ردیف منتظران ظهور باشیم؟
مسئولیت ما این است که در حفظ مصالح امت و جامعه اسلامی کوشا باشیم و این از مسئولیت‌های مهم اجتماعی است لذا باید سعی کنیم از فرصت‌ها در حد امکان و استعداد برای حفظ امنیت، استقرار و شکوفایی جامعه استفاده کنیم. همچنین باید از فرصت‌هایی که جامعه برای فرد فراهم کرده است مانند حضور در مدرسه، دانشگاه و محیط کار به نحو احسن استفاده و سعی کرده از فرصت‌ها به نفع ارتقاء و پیشرفت جامعه بهره ببریم. وقتی جامعه از نظر فرهنگی و اجتماعی سالم باشد مسئولیت منتظران هم نمایان خواهد شد.
ایکنا ـ در مورد زمینه‌سازی ظهور دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و برخی آن را جزء وظایف منتظران می‌دانند و برخی می‌گویند ما وظیفه‌ای نداریم زیرا ظهور طرح کلان الهی برای آینده جهان است و خودش محقق خواهد شد، تحلیل شما چیست؟
ائمه(ع)، شرایط غیبت را ملاحظه کرده‌اند لذا امت را سرگردان نگذاشته و ارجاع به علما و مراجع جامع‌الشرایط داده‌اند؛ انسان اگر به مراجع رجوع کند وظیفه خود را انجام داده است و همه وظیفه دارند به مرجعی که خودشان انتخاب کرده‌اند مراجعه داشته باشند ولی عموما این است که درست است ما نسبت به وقت ظهور، اطلاعی نداریم ولی باید طوری عمل کنیم که اگر حضرت ظهور کنند از نظر شخصی و اجتماعی آمادگی اطاعت داشته باشیم. وظیفه هر انسانی است که به مرجع تقلید خودش مراجعه کند یعنی زمینه‌سازی، موضوعیت دارد و مسئولیت ما آن است که براساس حجت و برهان عمل کنیم و حجت و برهان، فتوای مراجع تقلید است.
ایکنا ـ الان در غزه حوادث تلخ زیادی رخ داده و برخی این حوادث را با ظهور مرتبط می‌کنند، آیا این تفسیر درست است؟
به نظر بنده این مسائل از باب احتمالات است و دلیل مستندی نداریم. مشکلاتی که جوامع اسلامی به آن مبتلاست مشکلات زیادی در طول تاریخ بوده و امروز هم هست و اگر مشکلات در ادوار گذشته بیشتر نبوده کمتر از امروز هم نبوده است و ما براساس احتمال و فرضیات نمی‌توانیم بگوییم فلان حادثه مقدمه ظهور است. یکسری علامات حتمیه برای ظهور داریم که براساس روایات مشخص است ولی الان به نظر بنده این علامات فعلا محقق نیست.
ایکنا ـ آیا مصداق‌هایی برای عملکرد یک منتظر حقیقی در دوره کنونی وجود دارد؟ به تعبیر دیگر آیا منتظر واقعی در این روزگار باید کارهای خارق‌العاده انجام دهد؟
خیر به نظر بنده همان انجام وظیفه در دو بعد فردی و اجتماعی کافی است؛ در روایات بر پرهیزگاری و انجام وظایف اجتماعی تاکید شده است و اگر کسی آمادگی روانی و عملی داشته باشد منتظر ظهور است. کسی که مقید به انجام عبادات فردی است و در روابط اجتماعی هم از محرمات و منهیات پرهیز دارد و به واجبات عمل می‌کند.
ایکنا ـ موضوع دیگر مرتبط با مهدویت، جهانی‌بودن اندیشه موعودگرایی است، آیا منجی و موعود ادیان دیگر همان حضرت مهدی(ع) است که ما معتقدیم؟
فی‌الجمله فرق اسلامی بر بحث مهدویت، اتفاق نظر دارند و علمای مذاهب دیگر هم اجماع دارند که این مسئله جزء مشترکات است و اختلاف فقط در خصوصیات است. البته در نظر فرق دیگر شخص مهدی مشخص نیست ولی ما معتقدیم ایشان امام دوازدهم، از ذریه رسول گرامی اسلام(ص) است و نام پدر و مادرشان هم مشخص است.
براساس روایات همزمان با ظهور، حضرت عیسی(ع) هم نزول خواهند کرد و این نزول امر عادی نیست و حجتی برای همه مسیحیان است که جایی برای تردید و شک باقی نمی‌گذارد؛ البته در بدو ظهور ممکن است شبهات و تردیدهایی ایجاد شود ولی با کرامات و معجزات حضرت و نزول عیسی(ع) و رخ‌دادن علائم قطعی، این تردید از بین خواهد رفت. در روایات داریم که وقتی علامات قطعی رخ دهد تردیدی باقی نمی‌ماند و حتی کسانی به ایشان ایمان خواهند آورد که فاصله زیادی با مقوله ایمان و معنویت داشته‌اند.
ایکنا ـ بحث مدعیان دروغین مهدویت از مسائلی است که همیشه وجود داشته است و حتی گاهی گریبانگیر برخی حوزه‌های علمیه هم شده است، چه معیاری برای تشخیص این جریانات داریم؟
اصل این نوع ادعاها، سست و بی‌پایه است؛ بسیاری از این نوع مدعیان با امکانات و شرایطی که دارند نشان‌دهنده حمایت‌های مالی دشمنان است و ارتباطات خارجی این نوع افراد کاملا روشن است بنابراین بخشی از این نوع ادعاها، سیاسی است که در سال‌های اخیر در ماجرای احمدالحسن بصری دیدیم.
در چند دهه قبل هم در مسجدالحرام، جهیمی مدعی شد که مهدی موعود است و وارد جنگ شد و کشت و کشتار راه انداخت و این نوع ادعاها در هر مقطعی وجود داشته است و عمدتا افراد ساده‌لوح که گرفتار عواطف و احساسات دینی هستند به دام این گروه‌ها می‌افتند.
البته برخی از مدعیان مهدویت هم ادعای مستقیم ندارند ولی غیرمستقیم مدعی هستند مانند فردی که در دهه‌های قبل در عراق مدعی شد که فرزند امام علی(ع) است و برخی هم فریب او را خوردند و بعد فهمیدند که حرفش غیرمنطقی بوده است؛ جالب اینکه برخی افرادی که با این فرد بودند بعدا به احمدالحسن پیوستند یعنی اینها زمانی از پسر علی(ع) حمایت می‌کردند و حالا طرفدار کسی هستند که مدعی است فرزند امام زمان(عج) است و این قرینه‌ها نشان می‌دهد که این نوع مسائل، عادی نیست بلکه از حمایت سیاسی برخوردار است و اهداف آنان ضربه وارد کردن به اهداف شیعه و اتحاد مسلمین است.
ایکنا ـ الان چقدر گرایش به احمدالحسن وجود دارد؟
در ابتدا طرفدارانی جمع کرد ولی با بالا رفتن آگاهی مردم این تاثیرگذاری کم شده است. امکاناتی که اینها دارند مشخص است به کشورهای خارجی وصل هستند.
ایکنا ـ موضع علما و حوزه نجف در مواجهه با این گروه چه بوده است؟
در حد رفع شبهه و فعالیت‌های فرهنگی برخورد کرده‌اند ولی چون تاثیرگذاری این گروه‌ها با توجه به ارتباط با کشورهای دیگر کم شده است خطر چندانی هم ندارند. معمولا این افراد و گروه‌ها ابزار موقتی در دست استعمارگران هستند که مدتی می‌آیند و بعد نابود می‌شوند و حوزه هم با درک این مسئله با آنان مواجهه فکری و فرهنگی دارد. البته در هر دوره‌ای هم تعدادی ساده‌لوح قربانی آنان می‌شوند.
ایکنا ـ آیا معیارهایی برای شناخت این جریانات دروغین داریم؟
ما ضابطه و قاعده داریم؛ هر نوع ادعا باید طبق موازین شرعی باشد و صرف اینکه هر کسی ادعایی مطرح کند ما نمی‌توانیم و نباید آن را بپذیریم. روایات در مورد مهدویت زیاد است که برخی متعارض هم هستند ولی وظیفه ما عمل کردن منطبق بر روایات معتبر است؛ روایات معتبر تاکید کرده است که خود حضرت، مهدی موعود(عج) است و این جزء باورهای مورد اتفاق همه فرق اسلامی است.
ایکنا ـ در مورد ارتباط با امام زمان(عج) هم همواره مدعیانی مطرح بوده و هستند، در حالی که برخی از بزرگان ما اساسا موضوعیت چندانی برای ملاقات قائل نیستند.
در روایات تاکید شده است که ارتباط تنگاتنگی بین افراد و امام زمان(عج) وجود ندارد و هیچ کسی حق ندارد مدعی شود که دستوری از حضرت دریافت کرده است که باید اجرا شود؛ البته گاهی کسی تشرف محدودی دارد ولی فرد مشرف‌شده نمی‌تواند مدعی شود که من فلان دستور را از امام زمان(عج) دریافت کرده‌ام و بقیه هم باید به آن عمل کنند؛ تفاوت میان غیبت صغری و کبری در این است که هیچ فتوا و حکمی از سوی امام به کسی نمی‌رسد.
البته ائمه(ع) از جمله امام زمان(عج) ممکن است عنایاتی نسبت به برخی افراد داشته باشند و بیمار آنان را شفا بدهند یا با یک عالم عارف واقعی ملاقاتی داشته باشند ولی این تشرف هم حجت بر دیگران نیست و کسی نمی‌تواند بگوید که من فلان فتوا را از امام زمان(عج) دریافت کرده‌ام و کسی حق ندارد بگوید من به فلان فتوای شرعی عمل نمی‌کنم زیرا از حضرت دستور دیگری گرفته‌ام.
گفت و گو از علی فرج زاده
انتهای پیام
