نیایش؛ راهکار رسیدن به احسن‌الحال + فیلم

آغاز بهار، نوروز است و تداعی نو شدن، تولد دوباره طبیعت و تحول احوال انسان‌ها. از این رو عید نوروز نماد شادی، تازگی، تحول و پویایی است و با دعای تحول نیز آغاز می‌شود. دعایی که با خواندن آن از خداوند دگرگونی حال را طلب می‌کنیم، حالی که بتواند ما را به زندگی بهتر، حال خوب و سلامت روان برساند، اما چگونه می‌توان به احسن‌الحال و یا حال خوب رسید، به ویژه در عید نوروز امسال که تلاقی مبارکی را با ماه مبارک رمضان شاهدهستیم.

محسن محمدکریمی، روانشناس تربیتی در مجموعه درس‌گفتارهای «در طلب احسن الحال» که از سوی ایکنا تولید شده است به تبیین راهکاری رسیدن به حال خوب و نیکو که به تأمین سلامت روان انسان منجر می‌شود پرداخته است. در بخش نخست توصیه‌های وی با عنوان «نیایش» تقدیم مخاطبان شده است.

فرارسیدن عید نوروز و ماه مبارک رمضان را تبریک عرض می‌کنم. تلاقی این دو عید بزرگ فرصت بسیار مناسبی برای خودسازی، مرمت روح و روان و تجربه یک حال خوب است. همه ما وقتی سر سفره عید نوروز و تحویل سال قرار گرفتیم، احسن الحال را از خداوند طلب می‌کنیم و از خداوند می‌خواهیم که حال ما را به بهترین حال نیکو تغییر بدهد و ما را به آن نزدیک کند؛ بنابراین نکته مهم این است که چگونه بتوانیم به حال نیکو دست پیدا کنیم.

راه‌های گوناگونی وجود دارد که حالمان نیکو شود. اما حال خوب و احسن چیست؟ حالی است که در عالی‌ترین درجه خود قرار داشته باشد و در آن حال، رضایتمندی مهمترین شاخصه است.

وقتی کسی در مقام رضا و رضایتمندی قرار می‌گیرد، حالش، خیلی خوب است. این تعبیر به قدری زیباست که خداوند آن را متقابل قرار می‌دهد و می‌فرماید؛ «رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ؛ هم من از تو راضی‌ام و هم تو راضی هستی». این مسئله بیانگر یک رابطه بسیار عاشقانه و دوستانه است که بین خالق و مخلوق قرار دارد؛ بنابراین اگر بخواهیم به بهترین حال دست پیدا کنیم، یکی از راهکار‌ها نیایش ما با خداوند است.

نیایش یک میانبر است. اگر بخواهیم مسیری را طی کنیم و به مقصدی برسیم، راه میانبر ما را به مقصد نزدیکتر خواهد کرد. نیایش، زبانی است که در هر بنده‌ای قرار داده شده است و هر انسانی که خلق شده، زبان نیایش هم به او داده شده است. چون خداوند، این نیایش را دوست دارد و برای او مهم است. البته هدف خلقت هم همین است که به نقطه رضایتمندی برسیم و رسیدن به این نقطه، حال خوب را نصیبمان می‌کند.

در حوزه خانواده هم همین است، می‌گوییم خانم یا آقا از همسرت راضی هستی؟ وقتی می‌گویند، راضی هستم. این نهایت حال خوب است.

داستان موسی و شبان را شنیده‌اید. وقتی شبان با زبان خود خداوند را نیایش می‌کند و حضرت موسی به این موضوع ورود می‌کند، خداوند می‌فرماید، او با زبان درون خودش با من صحبت می‌کند و این نیایش بسیار مهم است. نیایش و این راه میانبر به اندازه‌ای قدرت دارد که می‌تواند ما را به زمانی برگرداند که تقدیر الهی رقم می‌خورد و اگر ما نیایش و دعا به درگاه الهی داشته باشیم، خداوند می‌تواند آن را تغییر دهد.

در ماه مبارک رمضان که بر نیایش تأکید بسیاری شده است، از ثانیه اول این ماه مبارک تا عید فطر، همواره در بستر نیایش قرار داریم. یعنی در بستر رضایت خداوند قرار داریم. بنابراین با نیایش می‌توانیم به عالیترین سطح رضایتمندی بین خود و خدای خود برسیم. یعنی ما در این ماه، فرصت مغتنمی داریم. البته این فرصت به گونه‌ای رقم خورده است که با بهار طبیعت تلاقی پیدا کرده است. با آمدن بهار، در طبیعت اتفاقات بسیار مهمی همچون زنده شدن درختان و نیایش طبیعت رخ می‌دهد.

در نیایش ابتدا رابطه انسان با خودش حائز اهمیت است. برای همین است که یکی از راه‌های خداشناسی، خودشناسی است و خود در نیایش بسیار مهم است و پیرو رابطه انسان با خود به رابطه بین خود با خدا می‌رسیم که این رابطه باید شفاف و یکرنگ باشد.

آنچه در آموزه‌های دینی وجود دارد و باید مورد توجه قرار گیرد، این است که اغلب نیایش ما زبانی است، اما این نیایش گاهی می‌تواند عملی باشد، یعنی با رفتار و عملکردمان نیایش کنیم. وقتی با خانواده، دوستان، همکاران و ... رفتار خوبی دارم، این، همان نیایش عملی است که نیایش درونی، باطنی و کلامی مرا به اثبات می‌رساند.

در قرآن کریم آمده است که بعد از ایمان به خدا باید عمل صالح وجود داشته باشد. اگر ایمان را در قالب نیایش تعریف کنیم، عمل همان رفتار ماست که باعث می‌شود نیایش به درگاه الهی انجام دهیم؛ بنابراین ما در عید نوروز، همواره با لبخند به همدیگر تبریک می‌گوییم و مسافحه می‌کنیم، به دیدار اقوام می‌رویم، به بستگان سر می‌زنیم و در ماه رمضان افطاری می‌دهیم، که همه اینها، ابراز محبت و نیایشی است که نسبت به همنوعان خود داریم.

بنابراین نیایش یکی از مهمترین شاخصه‌هایی است که ما را به سلامت روان نزدیک می‌کند و پیامی که خداوند عالم برای ما داشته است، این است که ضمن اهمیت سلامت جسمانی، سلامت روان نیز حائز اهمیت است.

نیایش سحر‌های ماه مبارک رمضان، لحظات معنوی تا افطار، همه دقایق و لحظات نیایشی است و اوج نیایش در شب‌های قدر است و خداوند ما را از ابتدای ماه مبارک رمضان تربیت می‌کند و مسیر را برای ما هموار می‌کند تا به شب‌های قدر برسیم و آینده و سرنوشت خود را رقم بزنیم، آینده و سرنوشتی که در این شب‌ها می‌تواند تغییر کند.

با نیایش، صمیمی‌ترین رابطه با خداوند برقرار می‌شود و می‌توانیم یکی از مهمترین بخش‌های زندگی‌مان که تقدیر و سرنوشتمان است را نقش‌آفرین باشیم و رقم بزنیم.