کاظمی‌آشتیانی از «نخبگان انقلابی مؤسس» است

به گزارش ایکنا، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به مناسبت هجدهمین سالگرد درگذشت زنده‌یاد سعید کاظمی‌آشتیانی، مؤسس پژوهشگاه رویان طی یادداشتی که در اختیار ایکنا قرار داده است از وی به عنوان نخبه انقلابی مؤسس یاد کرده و به تشریح ویژگی‌های خاص این جهادگر علمی پرداخته است.

در این یادداشت آمده است: 14 دی، یک روز پس از سالگرد عروج قاسم سلیمانی، سالروز درگذشت دکتر سعید کاظمی‌آشتیانی نیز هست؛ شخصیتی که او را باید از «نخبگان انقلابی مؤسس» در عصر انقلاب اسلامی دانست. او کار پژوهشکده رویان و توسعه مطالعات فوق حیاتیِ ژنتیک و سلول‌های بنیادین را با چنان آگاهی و درایتی پیش برد که از یک «نخبه‌ ارزش‌آفرین» تبدیل به یک «نخبه‌ معنابخش» شد و نام درخشان خود را بر تاریخ ملی ما ثبت کرد. امروزه این سوال که او چگونه موفق به این کار بزرگ شد، پاسخ خود را کم‌وبیش یافته است.

این سؤالات ما را در مسیر جست‌وجو به یک پرسش بزرگ‌تر می‌رساند که اساساً توش و توان انقلاب‌های الهی از کدام سرچشمه‌ها تأمین می‌شود و نیروی سازنده آنها چیست؟ اینها، مبنایی‌ترین سؤالاتِ شناختی در حوزه اندیشه انقلاب است. با حوادث امروز در منطقه، چنین پرسش‌هایی حتی برای دیگر اقشار مردم اهمیت یافته و میدان بحث، گسترده‌تر شده است؛ از جمله اینکه چرا حوادث، دشواری‌ها و گردنه‌های تاریخی، نه تنها انقلاب اسلامی ما را ناتوان و کم‌رمق نکرده است، بلکه در تلاطم این تحولات چنان صیقل خورده که سختی‌ها بر قدرت آن‌ افزوده است؟

ما بخشی از این توش و توان الهی انقلاب را وامدار شهدای علم و فرهنگ هستیم که قدر آنها همچنان برای جامعه ناشناخته مانده است. بنابراین، در هندسه پیچیده‌ای که قدرت انقلاب اسلامی را می‌سازد، باید اصول عقاید و ارزش‌های زندگی در گروه «نخبگان انقلابیِ موسس» را دوباره بشناسیم؛ شخصیت‌هایی که با کنشگری در عرصه‌های کلان، ستون‌های علمی و معرفتی و تشکیلاتی جامعه‌شان را از نو ساختند و از عناصر قدرت نرم یک کشور به شمار می‌روند. شناخت اصول و ارزش‌های نخبگان شهید، رمزهای بسیاری را می‌گشاید که برای امروز ما سودمند است.

نخبگان انقلابیِ مؤسس، مانند زنده‌یاد کاظمی آشتیانی، همواره ذخیره عقلانیت و معرفت جوامع خود به شمار می‌روند و نماد «هوش فرهنگی» و «نبوغ علمی» روزگار خویش‌اند. ذهنِ ساختارساز و فکر دستگاه‌ساز، آنها را نسبت به دیگر نخبگان، متمایز می‌کند و در جایگاه «موسس» می‌نشاند. روندسازی و جریان‌آفرینی، تنها کار چنین اذهان نخبه‌ای است که می‌توانند امضا خود را بر تاریخِ مردمیِ کشور خود، بگذارند.

ویژگی دیگر نخبگان انقلابیِ موسس، وجود حاضر غایب است: «هرگز وجود حاضر غایب شنیده‌ای؟»؛ آنها، هستند و نیستند. از سویی، آنها در متن جامعه حضور دارند و به عنوان یک عنصر قدرت در نسبت با دیگر اندام‌های اجتماعی تعریف می‌شوند. این اندام‌ها نیز طبیعتا با یکدیگر تعامل دارند. بنابراین، کاملا اجتماعی و سیاسی هستند و نه تنها تحولات را می‌فهمند و می‌شناسند، بلکه خود در مرکز آن «حضور» دارند. اما از سوی دیگر، گویی از جریان روزمره زندگی «غایب» هستند، چرا که هیچ تحول و حادثه و دگرگونی‌ای، آنها را از افق تاریخی‌ای که در ذهن‌شان ترسیم کرده‌اند، منحرف نمی‌سازد و علی‌رغم هزاران گزند، فقط به کار اصلی خود مشغولند تا رسالت‌شان را بی کم و کاست به انجام رسانند.

انقلاب اسلامی ایران، «نخبگان ِ معنابخش» را زنده کرد و دوباره به آنها قدرت عمل داد؛ نخبگانی که این‌بار به جای سربرآوردن از دل مناسبات خاندانی و اشرافی و سلطنتی، از دل توده‌ها‌ و آن نیز توده‌های محروم و طبقه مستضعفان تاریخ، متولد می‌شوند و الهیات وجودی خاص خود را دارند. آنها باورمندترین نیروهای سازنده ایران به آرمان انقلابی هستند، اما در قالب‌های مرسوم کلیشه‌ای نمی‌گنجند و چون نگاه آنها به افق حقیقی تاریخ است، به مناسبات روزمره که بشر را اسیر خود کرده، اهمیت نمی‌دهند تا همه قوای جوهری وجودشان، صرف آرمان و هدفی شود که پیش روی خود از آینده، برای تعالی جامعه ساخته‌اند. این تمرکز، منبع قدرتی غیرقابل توصیف است و یک نخبهٔ متفکر را در مقام کانون اندیشنده جهان قرار می‌دهد. ترجمان دیگر این گفتار، جمله حکیمانه رهبر خردمند انقلاب است که فرمودند: «هر جا که قرار گرفته‌اید، همانجا را مرکز دنیا بدانید و آگاه باشید که همه کارها به شما متوجه است».

نخبگان انقلابی مؤسس، چنین بودند و به همین سبب است که باید قواعد فکری و سبک زندگی آنها را به خوبی شناخت. آنها برای آنکه رسالت تاریخی خود را ایفا کنند و در قامت اسطوره‌های معنابخشِ انقلاب اسلامی ظاهر شوند، گویا عمر درازی نیاز ندارند و می‌دانند چگونه باید صورت مثالی خود را تحقق بخشند.

زنده‌یاد سعید کاظمی‌آشتیانی که در ایام سالگرد شهادت او قرار داریم، ۴۴ سال بیشتر نزیست، اما در ذهن نسل‌های انقلابی، جاودانه شد. او در کار خود چنان متعهدانه پیش‌ رفت که رهبری، توصیف را درباره‌اش چنین تمام کردند: «حرکت او، نحوه کار او، مدیریت او، پیگیری او، یک مجموعه کاملی بود از آن چیزی که آدم دوست می‌دارد و آرزو دارد».