ستاد اقامه نماز؛ تنها نهاد حاكميتی سياستگذار در امر اقامه نماز

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، سیدعلی مهدیان، معاون برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی ستاد اقامه نماز کشور، در گردهمایی آموزشی و توجیهی دبیران ستاد اقامه نماز شهرستان‌های کشور (مرحله دوم ویژه ۱۷ استان باقیمانده) که در روزهای ۱۰ و ۱۱ آبان‌ماه ۱۴۰۲ در هتل نماز مشهد در حال برگزاری است، ضمن تبیین ماهيت حقوقي و جايگاه ستاد اقامه نماز اظهار کرد: ستاد اقامه نماز يكي از نهادهاي انقلابي وابسته به دفتر مقام معظم رهبري است و به عنوان تنها نهاد حاكميتي سياستگذار در امر اقامه نماز ايفاي نقش مي‌کند.

مهدیان بیان کرد: راهبري امر اقامه نماز در دستگاه‌هاي اجرايي كشور، شامل فرايندهاي برنامه‌ريزي، نظارت و ارزيابي از عملكرد اقامه نماز دستگاه‌هاي اجرايي كشور، براساس سند تحول اقامه نماز كشور در افق ١٤٠١ لغايت ١٤٢٠ و تفاهم‌نامه‌هاي في ما بين ستاد اقامه نماز و دستگاه‌هاي اجرايي انجام ‌می‌شود. شوراي اقامه نماز استان و شهرستان كه به رياست استاندار يا معاونين ايشان و فرمانداران و دبيري مسئولين استاني و شهرستاني ستاد اقامه نماز تشكيل ‌می‌شود، بالاترين مرجع تصميم گيري در خصوص اقامه نماز استان می‌باشد.

وی درباره انجام پژوهش‌هاي علمي و كاربردي در خصوص بررسی و ارزيابي وضعيت اقامه نماز در جامعه و سنجش ميزان اثرگذاري برنامه‌ها و فعاليت‌هاي انجام گرفته بیان کرد: تفاهم‌نامه‌هاي منعقده، توسط دانشگاه‌ها و مراكز علمي و پژوهشي انجام ‌می‌شود و نتايج آن برای اعمال در سياستگذاري‌ها و برنامه‌ريزی‌ها به ستاد اقامه نماز ارائه ‌می‌شود.

مهدیان افزود: با عنايت به مفاد دستورالعمل شوراي اقامه نماز استان و شهرستان، ابلاغ مصوبات شورا توسط استاندار و فرماندار به كارگروه برنامه‌ريزي و توسعه استان و شهرستان به دبيري سازمان مديريت و برنامه ريزي استان مبناي تأمين اعتبار برنامه‌ها و فعاليت‌هاي بومي و ابتكاري استان و شهرستان از منابع استان است.

وی در ادامه به اقدامات انجام گرفته و ظرفيت‌هاي ايجاد شده برای پيشبرد برنامه‌ها و فعاليت‌هاي اقامه نماز در كشور اشاره و اظهار کرد: حضور حجت‌الاسلام استاد قرائتي در هيئت دولت و تبيين محورها و انتظارات در امر اقامه نماز، ابلاغ محورها و انتظارات ستاد به وزراء و روساي سازمان‌هاي مستقل توسط قائم مقام محترم ستاد، پيگيري اصلاح، تكميل و تصويب اساسنامه ستاد اقامه نماز در شوراي عالي انقلاب فرهنگي، پيگيري تكميل و اصلاح آيين‌نامه ترويج و توسعه فرهنگ اقامه نماز از طريق كميسيون فرهنگي و اجتماعي دولت صورت گرفته است.

معاون برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی ستاد اقامه نماز کشور افزود: ارتباط با سازمان برنامه و بودجه و مجلس شوراي اسلامي برای تقويت مباحث نمازي در برنامه‌هاي كلان نظام، اعم از سند برنامه هفتم توسعه، طرح آمايش سرزمين، نقشه مهندسي فرهنگي كشور، مكاتبه و پيگيري با استانداران به منظور توجه ويژه به سهم نماز در برش استاني نقشه مهندسي فرهنگي كشور و تامين منابع و امكانات و تجهيزات موردنياز دفاتر شهرستاني ستاد اقامه نماز، پيگيري اختصاص اعتبارات نماز در بودجه سازمان اسيب‌هاي اجتماعي كشور در استان‌ها و نيز اختصاص بخشي از بودجه مسئوليت‌هاي اجتماعي شركت‌هاي دولتي، بانك‌ها و ... به توسعه و ترويج فرهنگ اقامه نماز، مكاتبه با روساي سازمان برنامه و بودجه و كميسيون‌هاي برنامه و بودجه و فرهنگي مجلس شوراي اسلامي جهت پيش بيني مستقل سرانه نماز در اعتبارات ساليانه كشور از دیگر اقدامات انجام شده و ظرفيت‌هاي ايجاد شده جهت پيشبرد برنامه‌ها و فعاليت‌هاي اقامه نماز در كشور بوده است.

وی بیان کرد: ارتباط با سازمان اداري و استخدامي به منظور تقويت فرايند ارزيابي عملكرد اقامه نماز دستگاه‌هاي اجرايي كشور و معرفي دستگاه‌هاي نمازي در جشنواره‌هاي ملي و استاني شهيد رجايي، عضويت ستاد اقامه نماز در ستادهاي مركزي و استاني خدمات سفر و نيز پذيرش مسئوليت كارگروه ارزيابي مساجد و نمازخانه‌هاي بين راهي كشور، ايجاد سامانه‌هاي ملي «سجاده» برای ارزيابي عملكرد اقامه نماز دستگاه‌ها و «راه نماز» به منظور بررسي و ارزيابي وضعيت فضاهاي اقامه نماز راه‌هاي مواصلاتي كشور را نیز در دستور کار قرار دادیم.

مهدیان ادامه داد: تدوين و ابلاغ ماموريت‌ها و تكاليف حاكميتي و قانوني هر يك از دستگاه‌هاي اجرايي در زمينه ترويج و توسعه فرهنگ اقامه نماز، تدوين، تصويب و ابلاغ تفاهم‌نامه با دستگاه‌هاي اجرايي با موضوع اقامه نماز (٤١ دستگاه)، به روزرساني و ابلاغ مجدد دستورالعمل تشكيل شوراي اقامه نماز در استان و شهرستان‌ها مشتركا توسط ستاد اقامه نماز و وزارت كشور، تدوين، تصويب و ابلاغ سند تحول ستاد اقامه نماز در افق ١٤٠١ لغايت ١٤٢٠ از جمله دیگر اقدامات این ستاد است.

وی ضمن معرفی مجمع خيران مسجد ساز گفت: مجمع خيرين مسجدساز طي سال‌هاي ١٤٠٠ و ١٤٠١، به بيش از ٧٠٠ باب مسجد در تعمير، تجهيز و بهسازي با جذب و هزينه كرد، بيش از ١٠ ميليارد تومان كمك نموده است با جلب مشاركت سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي كشور طي سال‌هاي ١٤٠٠ و ١٤٠١، تعداد ٢٣ باب مسجد بين راهي با اعتباري بالغ بر ٧٠ ميليارد تومان به بهره‌برداري رسيده است.

معاون برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی ستاد اقامه نماز کشور به شاخص‌هاي شناسايي و معرفي مساجد جهت كمك و مساعدت اشاره و بیان کرد: مساجد واقع در در روستاها و مناطق محروم و كم برخوردار شهرها، حاشيه شهرها، بافت‌هاي جديد شهري و راه‌هاي مواصلاتي و نمازخانه مدارس مشمول كمك و مساعدت مي‌باشند مسجد مورد نياز اهالي محل و منطقه بوده و به گونه‌اي باشد كه براي نمازگزاران قابل استفاده باشد، شبستان مسجد به عنوان اصلي ترين قسمت بنا اولويت دارد و پس از آن سرويس‌هاي بهداشتي مد نظر است شبستان مسجد به عنوان اصلي ترين قسمت بنا اولويت دارد و پس از آن سرويس‌هاي بهداشتي مد نظر است.

وی به تشریح فرآيند اجرايي شناسايي و معرفي مساجد جهت كمك و مساعدت پرداخت و گفت: پس از شناسايي نيازمندي‌ها (درخواست هيات امناء / بررسي‌هاي ستاد) و بازديد ميداني و تكميل وارسال فرم كارشناسي مربوط؛ بررسي و تصويب در كارگروه نظارت و ارزيابي مجمع خيرين مسجدسازصورت می‌گیرد؛ و پس از صدور چك و واريز وجه به حساب مسجد؛ اطلاع رساني واريز وجه به هيات امناي مساجد و پيگيري تحقق امر و ارسال گزارش تائيديه امر (مصور و مكتوب) به دبيرخانه مركزي مجمع خيرين مسجدساز قرار دارد.

انتظارات از دبیران ستاد؛ مطالعه و تسلط كامل بر اسناد بالادستی نماز

مهدیان در بخش دیگری از سخنانش بر محورها و انتظارات از دبيران ستاد اقامه نماز شهرستان‌ها پرداخت و گفت: مطالعه و تسلط كامل بر اسناد بالادستي نماز و دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هاي داراي اعتبار ستاد اقامه نماز و مجمع خيرين مسجدساز كشور؛ تعامل سازنده و موثر با مسئولين شهرستان (فرماندار، امام جمعه، نماينده مجلس و روساي شوراي ادارات) به منظور پيشبرد برنامه‌ها و فعاليت‌هاي مرتبط با اقامه نماز و مجمع خيرين مسجدساز؛ پيگيري تشكيل مستمر جلسات شوراي اقامه نماز و تحقق مصوبات آن و ارائه گزارش به ستاد اقامه نماز استان از آن جمله است.

وی ادامه داد: ظرفيت شناسي و ظرفيت سازي، شناسايي و بهره گيري از ظرفيت‌هاي بالقوه شهرستان، افراد حقيقي، دستگاه‌هاي اجرايي، برای توسعه برنامه‌ها و فعاليت‌هاي ستاد اقامه نماز و مجمع خيري مسجدساز؛  پيگيري، نظارت و ارزيابي برنامه‌هاي مصوب دستگاه‌هاي اجرايي كشور كه به امضاي بالاترين مقام اجرايي دستگاه، نماينده رئيس جمهور در امر اقامه نماز و استاد قرائتي به عنوان رئيس ستاد اقامه نماز رسيده است؛ تشكيل و فعال سازي كارگروه ساماندهي فضاهاي اقامه نماز راه‌هاي مواصلاتي شهرستان، موضوع ماده ٦ بخشنامه ١٥ بندي وزير محترم كشور، به منظور بررسي فضاهاي اقامه نماز راه‌هاي مواصلاتي و رفع مشكلات و موانع موجود از طريق دستگاه‌هاي متولي از دیگر مواردی است که از دبیران ستاد اقامه نماز شهرستان انتظار می‌رود.

معاون برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی ستاد اقامه نماز کشور با اشاره به پيام مقام معظم رهبري در سيزدهمين اجلاس سراسري نماز پرداخت و گفت: با عنايت به مفاد مواد ١٣٥٠٠٨//٠١/٢ و ٢٠/٠٨/١٤٠١ نظام نامه جامع ارزيابي ستاد هيات‌هاي سه گانه برنامه‌ريزي، نظارت و ارزيابي ستاد در سه سطح مركز، استان و شهرستان تشكيل خواهد شد و به عنوان بازوان اجرايي دبيران ستاد اقامه نماز ايفاي نقش خواهند نمود. همچنین توجه به برقراري تعامل سازنده، صداقت در رفتار و گفتار، توجه پرهيز از برخوردهاي آمرانه و حاكمانه، ارائه خدمات راهنمايي و مشاوره جهت اصلاح برنامه‌ها و ارائه بازخورد‌هاي بازديدها و نظارت‌هاي انجام گرفته به عنوان اصول و ارزش‌هاي حاكم بر فرايندهاي سه گانه برنامه ريزي، نظارت و ارزيابي عملكرد اقامه نماز دستگاه‌هاي اجرايي مي باشد.

وی به بیان کلیاتی درباره فرآيندهاي برنامه ريزي، نظارت و ارزيابي ستاد اقامه نماز پرداخت و اظهار کرد: تاكيدات مقام معظم رهبري به اجلاس سيزدهم، مبني شناسايي و بهره گيري از ظرفيت‌هاي دستگاه‌ها و نيز توجه به دو اصل علمي و واقع بينانه بودن برنامه‌ها، مبناي طراحي و اجراي، طرح بومي سازي برنامه‌ها در استان‌ها مي باشد. علاوه بر آن شناسايي و بهره گيري از ظرفيت‌هاي بالقوه دستگاه‌هاي اجرايي استان كه در تفاهم نامه‌هاي ملي درج نشده است و نيز تدوين و تصويب برنامه‌هاي خلاقانه، ابتكاري، بديع و قابليت الگوسازي از اهداف طرح بومي سازي برنامه‌ها مي باشد.

مهدیان افزود: زمينه‌سازي اجراي طرح بومي سازي برنامه‌ها در استان‌ها، از طريق پيش بيني يك عنوان برنامه با همين عنوان در تفاهم نامه‌هاي ملي دستگاه‌هاي اجرايي كشور انجام گرفته است. نظارت‌هاي ستاد اقامه نماز به دو صورت رسمي و غير رسمي و حداقل سه نوبت  از هر دستگاه، در طول سال انجام مي شود. در نظارت‌هاي رسمي، ضمن مراجعه به دستگاه‌هاي اجرايي ميزان تحقق و اجراي برنامه‌هاي مصوب هر يك از دستگاه‌ها بررسي مي شود. در نظارت‌هاي غيررسمي، وضعيت اقامه نماز در دستگاه‌هاي اجرايي و مولفه‌هاي مرتبط با آن نظير كيفيت بهداشت و نگهداشت نمازخانه‌ها، ميزان حضور مديران و كاركنان دستگاه در صفوف نمازهاي جماعت، عدم تداخل زمان جلسات با وقت فضيلت نماز مورد بررسي قرار مي گيرد.

وی درباره فرآيند نظارت و پيگيري ستاد اقامه نماز گفت: يافته‌هاي ناظرين ستاد اقامه نماز در هر يك از انواع بازديدهاي فوق الذكر در فرمت مربوط ثبت و به مسئول ستاد ارائه مي شود گزارش بازخورد بازديد ناظرين ستاد بعد از هر بازديد تهيه و به صورت رسمي به مدير دستگاه ارائه ‌می‌شود بررسي ميزان تحقق موارد منعكس شده به دستگاه (گزارش بازخورد)، در بازديدها و تماس‌هاي بعدي ناظرين پيگيري ‌می‌شود.

معاون برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی ستاد اقامه نماز کشور ضمن اشاره به نظام نامه جامع ارزيابي ستاد اقامه نماز که مبناي فرآيند ارزيابي و داوري ستاد اقامه نماز است (بخشنامه شماره 135008/01/2 مورخ 20/08/1401) اظهار کرد: تركيب هيات ارزيابي و داوري ستاد اقامه نماز در شهرستان شامل؛ دبير ستاد اقامه نماز شهرستان، نماينده تام الاختيار فرماندار، نماينده تام الاختيار امام جمعه و منتخب دبيران دستگاه‌هاي اجرايي مي باشد. گزارش و مستندات بارگذاري شده در سامانه سجاده و گزارش ستاد اقامه نماز استان از وضعيت اجراي برنامه‌هاي مصوب و همچنين نمازهاي جماعت دستگاه، و اطلاعات ارزيابان از وضعيت اقامه نماز دستگاه، مجموعا مبناي محاسب امتياز عملكرد اقامه نماز دستگاه است.

تأکید بر مشاركت مؤثر دستگاه‌ها در امر ارزيابی

وی بیان کرد: از آنجايي كه ميزان مشاركت واحدهاي تابعه دستگاه‌ها در استان‌ها و شهرستان‌ها بر امتياز نهايي دستگاه موثر است، مشاركت موثر دستگاه‌ها در امر ارزيابي مورد تاكيد است. در صورت عدم مشاركت موثر ادارات شهرستان در فرآيند ارزيابي، مراتب بعد از گزارش دبير شهرستان بدوا از طريق ستاد اقامه نماز استان و سپس از طريق وزارت خانه و سازمان‌هاي مركزي پيگيري خواهد شد. در سال ١٤٠٠ براي اولين بار در جشنواره ملي شهيد رجايي، دستگاه و مدير نمازي تعيين و از سوي رئيس محترم جمهور تجليل شد.

مهدیان بیان کرد: شاخص اقامه نماز به عنوان يكي از شاخص‌هاي عمومي ارزيابي عملكرد دستگاه‌هاي اجرايي مصوب و از سوي سازمان اداري و استخدامي كشور ابلاغ شده است. دستگاه‌هاي اجرايي صرفا از طريق سامانه سجاده گزارش و مستندات عملكردي را ارائه مي نمايند و نياز به ورود به سامانه تسما ندارند براساس فرايند ارزيابي عملكرد دستگاه‌ها، نتايج ارزيابي عملكرد دستگاه‌ها در زمان تعيين شده به دستگاه‌ها ابلاغ و در صورت درخواست و اعتراض دستگاه، مجددا هيات ارزيابي ستاد تشكيل شده و مستندات تكميلي دستگاه مجددا مورد بررسي قرار مي‌گيرد.