تقلید در عرصه هوش مصنوعی نسل جوان را از ما خواهد گرفت

به گزارش ایکنا، محمدرضا قاسمی، دبیر ستاد راهبری فناوری هوشمند حوزه علمیه، 7 تیرماه در نشست علمی «ماهیت‌شناسی هوش مصنوعی»، با بیان اینکه ما امروز با عصر هوش مصنوعی مواجهیم که با عصر اطلاعات تفاوت دارد، به کاربرد هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: سامانه‌هایی با ابزار هوش مصنوعی می‌تواند به ما پیشنهاد دارو و ورزش و ... براساس فیزیولوژی بدنمان به ما بدهد؛ تصور کنید یکبار حجمی از داده‌های یک بیمار در اختیار پزشک قرار می‌گیرد مانند مسافرت‌هایی که رفته و غذاهایی که خورده است و عادات بد و خوبی که دارد و گاهی فقط وضعیت بیمار در چند روز قبل از بیماری، در این وضع پزشک با کدام داده‌ها تحلیل بهتری نسبت به بیماری دارد؟ 

قاسمی با بیان اینکه قطعاً در حالت اول تشخیص بهتری را خواهیم داشت، تصریح کرد: در صنعت و اقتصاد هم این وضعیت وجود دارد؛ امروزه قابلیت‌هایی در هوش مصنوعی وجود دارد که می‌تواند فرارهای مالیاتی و تقلب های مالی را شناسایی کند و حتی بازار سهام و بورس را پیش‌بینی کند و نتایج این هوش به مراتب با تحلیل یک فرد تفاوت دارد. 

کمک هوش مصنوعی به علوم انسانی

وی افزود: در علوم انسانی هم این وضعیت وجود دارد زیرا محقق بعد از مدتی جست و جو اصطلاحاً به جایی می‌رسد که با محدودیت روبروست ولی هوش مصنوعی می‌تواند رویه‌های فقاهتی را کشف کند و اگر یک فرد بخواهد این کار را بکند، باید نابغه باشد.

دبیر ستاد راهبری فناوری هوشمند حوزه علمیه با بیان اینکه امروزه اصطلاحاتی چون شهر هوشمند و ساعت هوشمند و خانه هوشمند رواج زیادی دارد، تصریح کرد: هوشی که قرار است خودش متن و فیلم و صوت و ... را بفهمد و پیشنهاد دهد، قابلیت جدیدی را ایجاد کرده است؛ امروزه ما با اینترنت اشیاء روبرو هستیم، یعنی در گذشته اشیاء، صامت و ثابت بودند ولی اگر اشیاء از ما داده بگیرند و به ما داده بدهند قطعاً شاهد دنیای متفاوتی خواهیم بود. 

قاسمی با طرح این پرسش که وقتی بشر این همه داده دارد که با ماشین پردازش می‌شود چه نیازی به فقه و فقاهت و ... دارد؟ افزود: امروز با یکسری سامانه‌ها مانند چت‌ جی پی‌ تی مواجهیم و زبان فارسی آن هم راه خواهد افتاد و وقتی محققان از آن استفاده کنند، بعد از مدتی، فهمی برای این هوش ایجاد خواهد شد؛ بنابراین با زیست جدیدی روبرو هستیم و باید تدبیری برای آن داشته باشیم.

دبیر ستاد فناوری هوشمند حوزه علمیه اضافه کرد: بانک و بیمه و بورس و ارتباطات اجتماعی و نظام تعلیم و تربیت ما همگی در این فضا ایجاد شده‌اند؛ در همین کرونا روشن شد که اگر ما به توان بومی خودمان تکیه نمی‌کردیم کاملاً سیستم آموزشی خوابیده بود، بنابراین بخواهیم و نخواهیم با چنین صحنه‌ای مواجهیم تا جایی که امروزه امارات، وزارت هوش مصنوعی ایجاد کرده است.

قاسمی با بیان اینکه اگر بتوانیم در نظم جدید جهانی تأثیری اساسی با تکیه بر توان بومی در عرصه هوش مصنوعی بگذاریم قطعاً وضعیت متفاوتی خواهیم داشت، اظهار کرد: حضرت آقا نامه‌ای به جوانان اروپا نوشتند ولی ما نمی‌توانیم آن را به نحو خوبی نشر بدهیم، بنابراین باید سلایق و ذائقه جوان امرزو اروپایی را به خوبی بشناسیم و برای او برنامه بریزیم کما اینکه مسیحیت اینطور تبلیغ می‌کند. مسیحیت به شدت هدفمند و هوشمندانه تبلیغ می‌کند ولی تبلیغ ما اینطور نیست. 

برخورد منفعلانه نسل زد ایجاد کرده است

قاسمی افزود: حضرت آقا سخن از جنگ ترکیبی و شناختی کردند و دشمن از این طریق چنان فتنه‌انگیزی کرد که سبب شد تا ما به بخشی از نوجوانان و جوانان خودمان نسل زد بگوییم یعنی نسلی که ما آن‌ها را نمی‌شناسیم یعنی کارهایی می‌کنند و نظام مطلوبیتی دارند که اصلاً با فرهنگ جامعه سنخیتی ندارد؛ مگر اینکه پای منبر و فیلم‌ و مواعظ و فرهنگ ما نبوده‌اند؟ مگر با نظام ارزشی ما پیوند ندارند؟ ظاهراً ندارند، پس اگر دشمن توانسته است چنین وضعیتی را خلق کند، آیا ما نمی‌توانیم و به عبارتی باید دست روی دست بگذاریم؟ 

دبیر ستاد راهبری فناوری هوشمند حوزه علمیه گفت: اگر چنین کاری نکنیم، نسل زد به ایگرگ تبدیل خواهد شد و اگر قرار است هر روز یک نسلی را از  دست بدهیم، یک حرف است ولی اگر بخواهیم مقاوم‌سازی کنیم، باید راهبرد و ابزار مناسب داشته باشیم؛ حضرت آقا در فتنه اخیر فرمودند طراحی دشمن درست بود ولی محاسبات آن‌ها از بدنه مردم ایران خطا بود. 

مقلد فناوری هوش مصنوعی هستیم

قاسمی افزود: متأسفانه ما در  استفاده از این ابزار مقلد هستیم و مزیتی ایجاد نکرده‌ایم، گرچه در عرصه مطالعات هوش مصنوعی رتبه 14 را داریم؛ آقا فرمودند باید به رتبه دهم دست یابیم که این امر محقق نشد و تعبیر جالب و دقیق ایشان این بود که چون هوش مصنوعی در اداره آینده دنیا مؤثر است، باید در آن پیشرفت داشته باشیم. هوش مصنوعی از جنس فناوری  راهبردی، شناختی و حساس است نه از نوع فناوری نانو و اگر در این عرصه عقب بمانیم، مستعمره فکری خواهیم شد.

وی با بیان اینکه نقطه قوت ما در این زمینه، مقاوم‌سازی در حوزه هوش مصنوعی است، ادامه داد:  مقاوم‌سازی یعنی دانشمند و الگوی توسعه را خودمان داشته باشیم و هوش مصنوعی را بر اساس مبانی خودمان خلق کنیم. شهید فخری‌زاده نشان داد که در این عرصه می‌توان موفق بود. 

قاسمی با بیان اینکه خلأ ما در هوش مصنوعی در دو چیز، اول شناخت دقیق این پدیده و طراحی با الگوی زیست ایرانی _ اسلامی و اندیشه بومی و دوم، عقب نماندن در ابزارها است، اظهار کرد: امروز گرچه از طریق پیام‌رسان‌ها کار مردم راه افتاده است ولی اگر نسبت به فرمایشات حضرت آقا در طول یک و نیم دهه گذشته بیشتر توجه کرده بودیم، (ایشان فرمودند دورانی خواهد آمد که وضعیت تبلیغ مانند امروز نخواهد بود) و باور و توانمندی نسل جوان را به سخره نمی‌گرفتیم، آیا امروز امتیاز نداشتیم؟ مگر در عرصه موشک و ناوسازی به این مراتب نرسیده‌ایم؟

روایت پیشرفت در حوزه هوش مصنوعی ایجاد شود

قاسمی با بیان اینکه ما روایت پیشرفت در حوزه هوش مصنوعی نداریم، گفت: ما خودمان باید روایت پیشرفت داشته باشیم، آمریکا وقتی خواست به افغانستان حمله کند، اول برنامه آن را ساختند و شبیه‌سازی کردند ولی ما در این عرصه تدبیری نداریم. 

وی با بیان اینکه ما در عرصه کاربردی‌سازی هوش مصنوعی بین 50 تا 70 دنیا هستیم، افزود: اسرائیل در عرصه نظری و علمی هوش مصنوعی رتبه ندارد ولی در کاربردی‌کردن رتبه 5 دنیا را دارد و اگر ما مولدسازی نکنیم، این آتش دائما بر سر ما خواهد کوبید و نظام ارزشی و نسل جوان و اعتقادات ما مورد هجمه قرار خواهند گرفت. 

لزوم توسعه سواد هوش مصنوعی

قاسمی بیان کرد: ما دو راه پیش رو داریم، اول اینکه تحولات را نظاره کنیم و مقالات دیگران را تحلیل کنیم یا چشممان را بر تهدیدات دشمن ببندیم و تخته گاز وارد توسعه شویم و زیرساخت‌ها همه از غرب باشد که هر دو این راه غلط است؛ راه درست این است که ما باید این پدیده را به صورت عمیق بشناسیم و سواد هوش مصنوعی کسب کنیم.

وی با بیان اینکه ما باید ابعاد فلسفی و فقهی هوش مصنوعی را با دقت کار کنیم ولی ابتدا نیازمند موضوع‌شناسی دقیق هستیم، افزود: اقدامات سلبی در این زمینه غلط است و باید کاربردی‌سازی را با الگوی بومی انجام دهیم، در غیر این صورت، بخشی از جامعه و جوانان و مزیت‌های خود را از دست خواهیم داد. 

قاسمی با بیان اینکه هوش مصنوعی، فلسفه و فقه و اخلاق و حکمرانی و ... دارد، تصریح کرد: غیر از این نیاز به طراحی عمیق الگوی توسعه دارد؛ اگر ما در عرصه حکمرانی دینی با استفاده از هوش مصنوعی پیش بیفتیم، در این صورت مجال وسیعی در اقامه اندیشه دینی در جامعه و فضای بین‌المللی خواهیم داشت ولی اگر دائما نگاه تهدید و توقف داشته باشیم، در عرصه بین‌المللی هضم خواهیم شد.

قاسمی افزود: امروزه حوزه به صورت فعالانه به مواجهه این عرصه رفته است و بیکار ننشسته است تا منزوی شود و در این راستا همایشی در سال آینده برگزار خواهد شد و در زمینه فنی هم ما حرف داریم. ما خیلی آرزو داشتیم که قانونگذاری ما، اسلامی شود و اگر ظرفیت فنی هوش مصنوعی را وارد تقنین کنیم، خیلی از مشکلات امروزی حل خواهد شد و در این صورت تحول در عرصه تقنین رخ خواهد داد و به واقعیات نزدیک می‌شود تا اینکه ما یکسری مقالات را سفارش داده و فقط گزارش آن را به مدیران بدهیم.

دبیر ستاد راهبری فناوری هوشمند حوزه علمیه تأکید کرد: الان ما در مواردی با جامعه و مسائل آن مواجه نیستیم و نمی‌توانیم پاسخگو باشیم. استفاده از ابزارهایی چون هوش مصنوعی می‌تواند به ما کمک کند که در این زمینه باید با روحیه انقلابی بخشی از کارها را تسریع دهیم.