قرآن را میداندار عرصه روش‌های تبلیغی کنیم + فیلم
معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی با بیان اینکه باید قرآن را میداندار عرصه روش‌ها و مدل‌های تبلیغی کنیم، گفت: ریشه حل مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور حضور مردم در حوزه‌هایی است که مفاهیم قرآن میداندار آن است.
مانایی و گسترش دین خدا در گرو تبلیغ است. اگر امروزه عطر خوش وحی در قالب مذهب و آموزه‌های اخلاقی در میان آدمیان پراکنده شده، بدان سبب است که پیامبران، اولیای الهی و سپس، مبلغان دینی، به خوبی از عهده امر تبلیغ دین برآمدند و در کار تبلیغ، هرگز کوتاهی نورزیدند. قرآن کریم وظیفه اصلی پیامبران را تبلیغ آئین الهی دانسته است و می‌فرماید: «فَهَلْ عَلَی الرُّسُلِ اِلَّا الْبَلاغُ الْمُبین؛ آیا بر (عهده) پیامبران، چیزی جز تبلیغ آشکار است».
اهمیت تبلیغ تا آنجاست که خداوند در قرآن کریم به پیامبر خود می‌فرماید: «اگر آنچه را برتو نازل کردیم تبلیغ نکنی، (در واقع) رسالت خود را انجام نداده‌ای». در پرتو تبلیغ، راه سعادت و هدایت بر روی انسان‌ها گشوده و مبانی اصلی فرهنگ اسلامی تبیین و درونی می‌شود.
ارزشمندی امر تبلیغ موجب شده است که مُبَلّغ جایگاهی والا بیابد و برتری ویژه‌ای برای خود رقم زند. معاویه بن‌عمار می‌گوید: «به امام صادق(ع) عرض کردم مردی است که از شما روایت بسیار نقل می‌کند و میان مردم انتشار می‌دهد و آن را در دل ایشان استوار می‌سازد. از آن سو، عابدی از شیعیان شما را می‌بینم که همانند او نیست. کدام یک از این دو بهترند؟ فرمود: «آنکه احادیث ما را روایت کند و دل‌های شیعیان ما را استوار سازد، از هزار عابد بهتر است».
در رابطه با اهمیت و جایگاه ویژه امر تبلیغ و اطلاعرسانی دینی در جامعه و تأثیرات آن در میان آحاد مردم به گفتوگو با حجت‌الاسلام والمسلمین رضا عزت‌زمانی، معاون فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی پرداختیم و که مشروح آن را در ذیل مطالعه می‌کنید؛
ایکنا ـ سازمان تبلیغات اسلامی که به فرمان امام خمینی(ره) تأسیس شد، طی چهار دهه فعالیت خود تا چه حد در مسیر تحقق مأموریت‌های خود موفق بوده و برای عملکرد بهتر باید چه سازوکاری را مد نظر قرار دهد؟
در این زمینه یعنی در رابطه با جایگاه این سازمان، ضرورت وجودی آن، عرصه‌هایی که بدان‌ها ورود کرده و نقش‌هایی که ایفا کرده شاید در یک سطح باید از بیانات امامین انقلاب بیشتر بهره‌برداری کنیم و ایشان هستند که باید به عنوان مؤسس این جریان، میزان تأثیر یا حداقل تصویری که از تأثیر آن داشتند، تا چه حدی است. در بیانات امام(ره) و در آخرین حکم ایشان چنین آمده است که امروز اگر نگوییم که نیاز و ضرورت سازمان تبلیغات اسلامی بیشتر شده، باید بگوییم چندین برابر ضرورت مضاعف پیدا کرده است.
در هر دوره و زمانی نسبتی با این مسئله وجود دارد. چهار دهه از اوج درگیری‌های نظامی کشور که در چکاچک شمشیرهای دفاع مقدس و جنگ‌های سنگین بود، می‌گذرد و سازمان تبلیغات اسلامی در آن زمان باید عهده‌دار نقش سازمان تبلیغات جنگ بود. پیش از آن نیز باید نقش تبلیغ انقلاب اسلامی را ایفا می‌کرد. سازمان تبلیغات اسلامی پس از فراز و نشیب‌هایی که در تشکیل و ایجاد عرصه‌ها و زمینه‌های تبلیغی دیگری شکل گرفته بود، در روز اول تیرماه سال 1360 و با حکمی که امام(ره) صادر کردند، به نوعی هویت پیدا کرده و پس از آن نیز سیر تطورات خود را طی سال‌های مختلف سپری کرد.
سازمان تبلیغات اسلامی در طول این سال‌ها در حوزه‌های مختلفی همچون اعزام مبلغ، برنامه‌های قرآنی، سازماندهی هیئت‌های مذهبی و ... نقش‌آفرینی کرده است. سازمان تبلیغات در زمانی به دلیل خلأ‌هایی که وجود داشت، برخی فعالیت‌های خیلی ساده را نیز که امروز برای مجموعه‌های مردمی به راحتی قابل اجرا است، انجام می‌داد. یکی از این فعالیت‌ها برگزاری کلاس‌های قرآنی بود. تبلیغات محیطی همچون پارچه‌نویسی‌ها و ... نیز از دیگر فعالیت‌های سازمان بود. لذا فضا آرام آرام به سمت جلو حرکت کرد و سازمان تبلیغات اسلامی در دوره‌های بعدی سازماندهی گروه‌های مردمی را به صورت جدی‌تر پیگیری کرد. شکل‌گیری شبکه‌های کانون مداحان، شورای هیئات مذهبی، صدور مجوز برای مرکز قرآنی و مؤسسات و تشکل‌های دینی، شکل‌دهی و سازماندهی حلقه‌های مؤثر مردمی و ... از برنامه‌هایی بود از سوی سازمان تبلیغات اسلامی اجرایی شد.
در یک دوره یعنی حدود دو دهه قبل، ورود به عرصه فضای مجازی و رسانه در سازمان جدی‌تر شد. در عین حال و به مرور زمان نیز برخی مسئولیت‌های پیرامونی و واحدهای فعال و مؤثر به سازمان تبلیغات اسلامی اضافه شدند. برخی انتشارات‌ها و ... از این واحدها بودند. امروز حدود 45 مجموعه وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی از جمله سازمان‌ها و بنیادها، مجموعه‌های علمی و تربیتی و ... وجود دارند که به فراخور در حوزه‌های رسانه (خبرگزاری مهر و ...)، فضای مجازی (مجموعه تبیان و ...) و تبلیغ اصیل و عمومی (سازمان هیئت و دارالقرآن و ...) فعالیت داشته و هر کدام حوزه‌ها و مجموعه‌هایی را پیش می‌برند.
در دوره مدیریت جدید سازمان تبلیغات اسلامی بینش تخصصی به حوزه‌های مختلف مورد توجه واقع شد. مردم‌پایه کردن تبلیغ و ارتباط ویژه با مردم، اجتماعی شدن تبلیغ به معنای حضور در عرصه‌های مختلف اجتماعی، تربیت مدیران و مربیان فرهنگی مؤثر در عرصه‌های فرهنگی و تبلیغی، ایجاد شبکه‌های ارتباطی همکاری‌های مستمر و مداوم با مجموعه‌های مردمی و پشتیبانی از ظرفیت آن‌ها و ... از برنامه‌های مؤثر سازمان در این دوره بوده است. همچنین، در این دوره سعی شد تا جایی که امکان دارد، آرمان‌ها و حرکت‌های عمومی سازمان مورد توجه باشد. در حوزه رسانه تقویت بسیار ویژه‌ای انجام شد. در عملیات مناسبتی ویژه نیز کارهای بسیار متفاوتی انجام شد که برخی از جشن‌های بزرگ خیابانی و ... از جمله این برنامه‌ها بود. در حوزه قرآن نیز سازمان دارالقرآن الکریم طی سال‌های گذشته تلاش مضاعفی انجام داد که در دوره جدید بحث تدبر و گفتمان قرآنی مورد توجه واقع شد.
مسئله آموزش‌های عمومی قرآن موضوع بسیار مهمی است که در حوزه روخوانی، روان‌خوانی، قرائت، حفظ و ... فعالیت‌های ویژه‌ای انجام شده است. امروز توانمندی مجموعه‌های مردمی در این حوزه به قدری قابل دفاع است که معتقدیم بسیاری از فعالیت‌ها از جمله برخی حوزه‌های گفتمانی و محتوایی را می‌توان به راحتی به این مجموعه‌ها واگذار کرد. در عین حال تلاش می‌کنیم که برخی مجموعه‌هایی که به صورت موازی در حال فعالیت در این حوزه هستند را همراه کرده و توسعه فعالیت‌های قرآنی را تسریع بخشیم. همچنین، سازمان دارالقرآن به دلیل اتصالی که به سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان تبیین‌کننده گفتمان‌سازی اسلام دارد، باید بتواند قرآن را به عنوان پشتوانه محتوایی این عرصه به میدان آورد. معتقدیم اگر گره ذهنی و اجتماعی در جامعه وجود دارد و چنانچه قصد داریم تا در روش‌ها و مدل‌های مدیریتی به حرف متفاوت مبتنی بر وحی برسیم، باید به قرآن، کلام اهل بیت(ع) و اولیای الهی را در صدر فعالیت‌های خود قرار دهیم. لذا سازمان دارالقرآن باید در این نسبت جایگاه خود را ارتقا داده و پشتوانه این امر شود. سازمان دارالقرآن باید برای حوزه رسانه خوراک و محتوا آماده کند؛ چراکه چنین ظرفیتی به نحو عالی در قرآن کریم وجود دارد و چنانچه کسانی باشند که در آن غور کرده و گوهرهای قرآنی را به زبان رسانه و زبان مکتوب در حوزه‌های مختلف تبدیل کنند، ظرفیت عظیمی برای تولید محتوای تأثیرگذار ایجاد می‌شود. امیدواریم تا در دوره جدید مدیریت سازمان تبلیغات اسلامی اتصال قرآن به حوزه‌های مختلف کاری همچون حوزه رسانه و بخش پشتیبانی محتوایی آن به خوبی پیش رود.
در حوزه‌های دیگری همچون سازمان هیئت و تشکل‌های دینی که سابق بر این مجموعه‌ای در درون سازمان بود، بنا بر این شد تا برای استفاده بیشتر از ظرفیت‌های موجود، این مجموعه به صورت سازمانی واحد و منسجم ایجاد شود. تعامل و هم‌افزایی با مداحان، تقویت حوزه محتوایی مداحی، کمک به رشد هنری و محتوایی و رسانه‌ای هیئت‌ها و معرفی ظرفیت‌های هیئت برای آحاد مردم از جمله برنامه‌های این سازمان است. هیئت برای آحاد مردم بوده و اجتماعی‌ترین عرصه‌ای است که فرصت حضور مردم را فراهم می‌کند. هیئت ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند به خدمت اسلام ناب آورد. نقطه شروع هیئت، عزاداری برای سیدالشهدا(ع) است و نقطه اصیل آن نیز اتصال مردم به سیدالشهدا(ع) و ترویج فرهنگ و سبک زندگی عاشورایی برای همه مردم است.
جریان هیئت جریانی کاملا مردمی بر پایه اتصالات و ارتباط اجتماعی است و سازمان تبلیغات اسلامی هیچ‌گونه ادعایی ندارد و اصلا نمی‌تواند چنین اظهار کند که هیئت‌ها گوش به فرمان آن هستند. هنر ما این است که بتوانیم حرف متعالی مبتنی بر اسلام ناب را با مداحان و هیئت‌ها درمیان گذاشته و فرصت گفتوگو را با ایشان فراهم کنیم، البته به شرط اینکه در حوزه مداحان فرصت گفت‌و شنود وجود داشته باشد. ما امروز با اغلب اساتید این حوزه در ارتباط هستیم و تلاش داریم در حوزه محتوایی از ظرفیت ایشان استفاده کنیم. اتصال به علما و اساتید بزرگ که می‌توانند در حوزه مداحان تأثیرگذار باشند، در دستور کار سازمان قرار دارد. همچنین، باید از اساتید این حوزه برای رشد محتوایی و هدایت و کنترل مداحان جوان نیز بهره برد. امروز افتخار داریم که در مجموعه سازمان تبلیغات اسلامی خادم مداحان و سخنرانان و نغمه‌پردازان بوده و در هر فرصتی با ایشان ارتباط داریم.
ممکن است در جریان مداحی نیز با اندک افرادی مواجه باشیم که در مسیر صحیح این جریان حرکت نکنند و تحت تأثیر برخی نحله‌های فکری در فراز و نشیب‌های نادرستی قرار گیرند که در این زمینه نیز سعی شده است تا فرصت گفتوگو با این افراد فراهم شده و تلاش شود تا ایشان در مسیر صحیح قرار گیرند. این افراد باید مراقبت کنند که سرمایه عظیم دستگاه سیدالشهدا(ع) در خدمت دستگاه خبیث شیطانی قرار نگیرد. البته ظرفیت گفتوگو در این زمینه وجود دارد و امیدواریم بتوانیم در این زمینه نیز به خوبی حرکت کرده و این مسیر را تقویت کنیم.
ایکنا ـ تبلیغ دینی اثرگذار در دنیای امروزی باید دارای چه شاخصه‌هایی باشد؟
شاید جدی‌ترین مسئله‌ای که این روزها باید بدان توجه کرد و در حوزه تبلیغ مد نظر قرار داد، این است که تبلیغ باید قدرت تولید معنا به معنای حرف نو و متفاوت مبتنی بر اسلام ناب و قرآن و روایات داشته باشد. حرفی که پرچم آن را امام(ره) و مقام معظم رهبری به دست گرفته و پیش برده‌اند. دستگاه تبلیغی نیز باید این هنر را داشته باشد که این معنا را متناسب با زمانه‌ای که در آن قرار گرفته‌ایم، تولید کرده و قدرت داشته باشد تا این تولید معنا را در یک ویترین مناسب و متناسب با مخاطب ارائه دهد. گاهی اوقات معنای عمیق تولید می‌کنیم، اما آن را در یک کتاب قطور چند صد صفحه‌ای نگه می‌داریم. انتقال این معنا نیازمند یک ویترین جذاب است.
دومین نکته، تبدیل این معنا متناسب با مخاطب در عرصه‌های مختلف است. این حرف که امروز دوران تبلیغ و اطلاعرسانی به پایان رسیده است، معنایی ندارد. تبلیغ در طول تاریخ وجود داشته و تا پایان زیست بشر نیز وجود خواهد داشت. تبلیغ هنر کسانی است که می‌توانند حرف خود را به مخاطبان برسانند. تبلیغ به ویژه در حوزه اسلام که مبتنی بر مبانی عمیق و مؤثر بوده و می‌تواند در عرصه‌های مختلف برای مخاطبان حرف تولید کند، موضوع بسیار مهمی است. اسلام و قرآن برای تمامی حوزه‌ها در همه عرصه‌ها حرف و نکته دارند و چنانچه بتوانیم این معنا را به خوبی تولید کنیم، در حوزه تبلیغ نیز مؤثر خواهیم بود.
نکته سوم اینکه امروز تبلیغ از بیان یک طرفه عبور کرده و به مسئله تبیین و تبین رسیده است. لذا در این حوزه دستور جهاد تبیین صادر شده است، البته در احکام امامین انقلاب برای رؤسای سازمان تبلیغات اسلامی همیشه تبیین اسلام ناب کلمه بارز بوده است، اما امروز که ما مأمور و مکلف به جهاد تبیین هستیم، مسئله فقط بیان نیست و تبیین کردن و پیدا کردن حرف برای گفتوگو و فرصت گفتوگو با مخاطبان است. از طریف دیگر باید مراقب باشیم که ما در دوره تبیین موظف به گفتوگو با تمامی مردم هستیم که در میان این 85 میلیون مخاطب، از معاندان گرفته تا مؤمنان جان برکف وجود دارند. معنای تولید شده برای هر کدام از این اقشار باید متناسب با آن‌ها باشد. این مسئله بدان معنا نیست که معاندان باید در جبهه ما قرار گیرند، بلکه این معنا را می‌رساند که وقتی حرفی متناسب با معاندان تولید شد، آن‌ها باید بپذیرند که این سخن، حرف درستی است، اما با این وجود در برابر آن مقاومت می‌کنند.
تولید حرف صحیح و مورد تخاطب قرار دادن ذهن همه سلایق، موضوع بسیار مهمی است که باید بدان توجه کرد. موضوع تبلیغ امروز فقط ذهن مؤمنان نیست، بلکه تمامی آحاد جامعه را در بر می‌گیرد. امروز مانند همیشه باید از قالب هنر و رسانه با جدیت و قوت بیشتری در حوزه تبلیغ استفاده کرد. همچنین، باید لایه‌های حکمرانی مبتنی بر مبانی دینی را در میدان، مسجد، محله‌محوری و ابتنای نظامات حکمرانی مردمی تولید کنیم و این تولید را به منصه ظهور برسانیم. در حوزه رسانه باید با قوت پیش برویم. واقعیت این است که حرف انقلاب اسلامی چنانچه فرصت گفت‌وگوی متناسب پیدا کند، حرف نو و نابی است. به اصحاب رسانه توصیه می‌کنیم که تلاش کنیم تا اخبار تولید شده و جریان رسانه‌ای ایجاد شده متناسب با ذهن و دل جامعه برای حرکت رو به جلو و امیدآفرینی باشد. از طرف دیگر پایه رسانه و خبر نیز باید این فضا را ایجاد کند که این مسئله در سازمان تبلیغات اسلامی به خوبی پیگیری می‌شود. امروز جمع جوان پرانرژی دغدغه‌مند متخصص در حوزه‌های کاری با تجربه‌های متراکم در میدان در سازمان تبلیغات اسلامی فعال هستند. البته کمبودهای و موانعی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را با سعه صدر و تلاش رفع کرد. دستگاه تبلیغ ضمن اینکه به مردم اتکا دارد، نیازمند ظرفیت بیشتری در حوزه‌های پشتیبانی است، اما با تمامی این مسائل مقهور امکانات و ... نبوده و این ظرفیت با تمام قوا در حال حرکت است.
ایکنا ـ ارزش‌ها و اصول اخلاقی چگونه باید در تبلیغ رعایت شود؟
جریان تبلیغ در طول تاریخ این‌گونه بوده است که نگاه تبلیغ متعالی، نگاه تخاطبی بوده و نسبت قرآن و انبیا نیز به همین صورت است. البته امروز ابزارها تغییر کرده است و هوش مصنوعی، اینترنت و ... به کار گرفته می‌شود اما آن چیزی که باید در هوای تنفسی و جریان تبلیغ وجود داشته باشد، این است که باید بدانیم این حوزه، حوزه توافق و تفاهم بر سر حقوق و حق است. حرف حق چنان روشن و متعالی و مطابق با فطرت انسان‌ها است که اگر فرصت گفتوگو در این زمینه فراهم شود، این حرف به خوبی منتقل خواهد شد.
نکته دوم اینکه ما فقط نمی‌توانیم بگوییم که حرف را منتقل کردیم. امروز در دوره‌ای هستیم که ابزارهای مختلف تا عمق جان و زیست مردم حضور جدی پیدا کرده است. به دلیل حضور ما در حکومت اسلامی و ارزش‌هایی که حکومت اسلامی برای ما ایجاد کرده، باید بتوانیم به جای اینکه در طرف گوینده بایستیم گاهی نیز در سوی شنونده بایستیم و بدانیم حرف‌ها و سخنان ما تا کجا رفته و شنیده می‌شود. نسل ما نسلی متعالی، حق‌جو و حق‌طلب هستند و فرایندها و اقدامات و تلاش‌هایی که در عرصه‌های مختلف انجام دادند، نشان داده که پای انقلاب اسلامی ایستاده‌اند. البته ممکن است حرف‌ها و مطالباتی نیز داشته باشند که چنانچه این مطالبات به حق باشد، باید اصلاحات در آن انجام شود و در اختیار ایشان قرار گیرد. همچنین، چنانچه مطالباتی وجود داشته باشد که مبتنی بر چارچوب‌های گفت‌و‌گومحور باشد نیز باید زمینه گفتوگو در رابطه با آن فراهم شود. دستگاه تبلیغ موظف است که در این حوزه ورود کرده و خود را در این مقام قرار دهد. خوشبختانه امروز این اتفاق به توفیق الهی در حوزه تبلیغ به صورت جدی شکل گرفته و پیش می‌رود.
این‌ها عرصه‌هایی است که حوزه تبلیغ باید با استفاده از ابزار و امکانات متعددی که می‌توان از آن‌ها برای تبلیغ دین بهره‌گیری کرد، بدان‌ها ورود کند. نسل جوان ما نسل پرتلاش و پرانرژی بوده و مطالبه آن‌ها مطالبه رسیدن به قله‌ها است. حرف و سخن انقلاب اسلامی همانطور که مقام معظم رهبری در اصول گام دوم انقلاب اسلامی فرمودند که اگر اصول و چارچوب‌های انقلاب اسلامی که مطابق با فطرت است، به هرکسی در عالم ارائه شود، آن را می‌پذیرد، کاملا به دل می‌نشیند. لذا اگر فرصت گفتوگو با نسل جوان سرعت گیرد، بسیاری از گره‌های ذهنی باز می‌شود. هجمه دشمن بسیار سنگین است اما امیدواریم با تغییر و تقویت رویکردهایی که در عرصه تبلیغ وجود دارد و مطالبه جدی مردم در پیش بردن حرف حق در جامعه، مسیر تبلیغ و اطلاعرسانی دینی به خوبی پیش برود.
ایکنا ـ میزان تسلط مبلغان دینی به ابزارها و علوم ارتباط برای تأثیرگذاری بیشتر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بنده قصد ندارم منکر علوم روز و فواید آن بشوم. امروز می‌توان به دستاوردهایی که اندیشمندان به ویژه اندیشمندان مسلمان در حوزه‌های مختلف دارند، تکیه کرد. اما اسلام ناب در حوزه جنگ‌آوری در تقابل با دشمن اصلی که دستگاه طاغوت است، برای مردم حرف متعالی داشته و کهنه‌شدنی نیست. قصد ندارم که علوم انسانی را به چیزی متهم کنیم اما واقعیت این است که ما در فرهنگ و تمدن ایرانی ـ اسلامی خود نظامات ارتباطی داریم که امروز هیچ‌گونه نیازی به حوزه‌های ارتباطی مبتنی بر دست‌نوشته‌های اندیشمندانی که حتی یک بار این عرصه‌ها را مرور نکرده‌اند، نداریم. فقط کافی است که به داشته‌ها و سرمایه‌های خود بازگردیم. اسلام و انقلاب نیز اساسا با همین هویت پیش رفته‌اند.
در زمان جنگ نیز زمانی که فرماندهان ما از مدل کلاسیکی که تمامی دنیا بدان معتقد بوده و آن را اصول اصلی می‌دانستند، عبور کرده و اصولی را مبتنی بر فضای زیست‌بومی و فرهنگ خودی طراحی کردند، ما در جنگ پیروز شدیم. در تمامی ادوار نیز به همین صورت بوده است. لذا ضمن احترام به تمامی این ظرفیت‌ها معتقدیم دستگاه ارتباطات اسلامی حرف‌های متعالی و مؤثر مبتنی بر فطرت انسان‌ها دارد که اگر بتوانیم آن‌ها را در حوزه تبلیغ مؤثر کنیم، حتما موفق خواهیم بود. ضمن اینکه تمامی حرف‌ها و سخنان را می‌شنویم و در این حوزه فعال خواهیم بود. به‌روز شدن بدین معنا نیست که دستگاه تبلیغ باید از تمامی علومی که غرب در این عرصه بدان پرداخته، بهره‌گیری کند. برپایی قیام مبتنی بر نظام اندیشه‌ای نیازمند چارچوب‌های خود است. اگر در نظام تبلیغی غرب گرفتار شویم، دچار بهم‌ریختگی اذهان خواهیم شد. البته می‌توانیم از نکات مثبت این اندیشه‌ها و نظامات استفاده کنیم اما پایه‌ها و نظاماتی وجود دارد که باید به خوبی بدان پرداخت. می‌توانیم در روش‌ها و مدل‌های تبلیغی قرآن را میداندار این عرصه کنیم که این مسئله امری شدنی است.
ایکنا ـ چگونه می‌توان با هجمه‌های ضد دینی که به صورت گسترده به ویژه با توسعه فضای مجازی رخ می‌دهد، مقابله کرد؟
یکی از عرصه‌های مهم در این زمینه، عرصه تبیین است یعنی باید از همان راهی که دشمن در حال تلاش و ضربه زدن به ما بوده و نظامات فکری جامعه و محاسبات مسئولان و مردم را به هم می‌ریزد و جای حق و باطل را تغییر می‌دهد، باید تلاش کنیم از ابزار رسانه، فضای مجازی، موقعیت ارتباطی که وجود دارد، به نحو احسن استفاده کرده و ضمن تقویت تولیدات و روش‌های ارتباطی، در برابر دشمنان ایستادگی کنیم.
نکته مهمتر در عرصه تبلیغ که پایه و ریشه حرکت ماست، توجه دادن به ظرفیت‌هایی است که پیروزی ما در آن نقاط اتفاق افتاده و آن هم ظرفیت ارتباطات اجتماعی است که به طور طبیعی در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی ما وجود داشته و اسلام آن‌ها را تقویت کرده است. پیوندهای اجتماعی اجتماعات، گره‌های اجتماعی که به واسطه فرهنگ دینی ما در طول زمان وجود داشته و قرآن و اهل بیت(ع) دائما نسبت بدان‌ها تذکر داده‌اند از بین می‌برد. دستگاه شیطان، دستگاه جدایی و بغض و نفاق است و دستگاه طاغوت نیز به عنوان بروز و نمود بیرونی دستگاه شیطان همین نقش را بازی می‌کند.
در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی خود مجموعه‌ای از روش‌ها، ابزارها و نظامات ارتباطی ناب مبتنی بر مکتب قرآن و اهل بیت(ع) داریم که وقتی آن‌ها را در کنار هم قرار می‌دهیم، شیطان نمی‌تواند نفوذ کرده و ضربه بزند. اصولا شیطان نمی‌تواند انسان‌ها را گرد هم جمع کند، اما کار امام و معصوم برپایی اجتماعات انسانی است. امام زمان(عج) زمانی ظهور می‌کند که دل‌ها بهم نزدیک شوند. مقام معظم رهبری فرمودند که تمدن اسلامی با وحدت محقق می‌شود. لذا کار امام دائما گره زدن، ایجاد وحدت و پیوستگی است که این همان پاشنه آشیل شیطان است که هیچ نقطه نفوذی در آن ندارد.
دشمنان تلاش می‌کنند تا برای اهداف خود پیوندها و هویت‌های اجتماعی ایجاد کنند که این احمقانه‌ترین تفکر آن‌ها است، چراکه کار شیطان اصلا پیوند اجتماعی نیست. البته شیطان در یک دوره‌ای تعدادی از افراد را با نظامات خاصی کنار هم قرار می‌دهد، اما در جوامعی که احکام توحیدی و قرآنی ـ اسلامی جریان دارد، نمی‌تواند نفوذ کرده و به موفقیت برسد. هر چقدر تلاش کنیم تا نظام حکمرانی و نظام اتصال و ارتباطاتمان از جمله هیئت‌ها و مجالس تقویت شود، موفق‌تر خواهیم بود.
هیئت مهمترین محور اجتماعی مردم و مسجد مرکز تمدن اسلامی است. امروز باید در لایه حکمرانی خود محله و هویت‌های خانوادگی و خانواده را جدی بگیریم، لذا باید به این اصالت‌ها بازگردیم و پای این اصالت‌هایی که در پیوندهای اجتماعی داریم، بایستیم. آن چیزی که ما را در کوتاه‌مدت در مقابل دشمن موفق خواهد کرد، فضای درگیری رسانه‌ای است که باید در این مسیر تلاش کنیم، اما آن چیزی که به صورت ریشه‌ای در این زمینه عمل می‌کند، هویت اجتماعی است که به واسطه اتصالات جامعه ایجاد می‌شود. در حوزه سازمان تبلیغات اسلامی در این زمینه تلاش فراوانی انجام داده‌ایم. امیدواریم جریان حکمرانی در کشور نیز به این سمت حرکت کند تا مردم به همه آرزوهای خود رسیده و انقلاب اسلامی نیز به همه قله‌های خود دست پیدا کند. اما این مسئله نیازمند صبر و گذر کردن از سخت‌راه‌های مختلف را می‌طلبد که مردم نشان داده‌اند که در این زمینه به خوبی ایستادگی کرده‌اند.
ایکنا ـ آیا با گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی به مدل مطلوبی در تبلیغ دین رسیده‌ایم؟ چه نهادها و سازمان‌هایی باید در این زمینه ورود کنند؟
اینکه باید در طول زمان خود را با شرایط تطبیق داده و وضعیت مخاطب و زمان را همراه با ویژگی‌های ابزارهای پیرامونی در نظر بگیریم، موضوع بسیار مهمی است که باید مد نظر باشد.
امروز هیچ فردی نمی‌تواند این‌گونه عنوان کند که قصد دارد از لحاظ ابزاری همانند 1400 سال پیش حکمرانی کند. دستگاه‌های تبلیغی معمولا تلاش می‌کنند که به همین صورت بوده و فعالیت‌های خود را به صورت به‌روز عرضه کنند. البته به طور کلی و عمومی با برخی عقب‌افتادگی‌ها مواجه هستیم، اما به فراخور نیاز و زمان تلاش شده تا تطبیق‌ها، نوآوری‌ها و نسبت‌های دقیق‌تری در این زمینه شکل گیرد. این مسئله به ویژه در بحران‌ها به دلیل فعالیت دستگاه شیطانی دشمنان، نمایان است. امروز مردم ما مظلوم‌ترین مردم هستند و صدها شبکه ماهواره‌ای به صورت شبانه‌روز ذهن و دل جوانان و مردم ما را گلوله‌باران می‌کنند. نقص‌های داخلی بدون شک وجود دارد اما گاهی اوقات این هجمه‌ها آن‌چنان زیاد می‌شود که در صحنه‌های بزنگاهی که باید نقش‌آفرینی کنیم، کمرنگ‌تر می‌شویم؛ چراکه ذهن ما درگیر مسائل مختلف است. هیچ ملتی مانند ما بدین صورت در هجمه جنگ روانی قرار ندارد.
در همین مسائل اخیر مانند اقتصاد و حجاب و فرهنگ عمده‌ترین مسئله ما در میدان موضوع جنگ روانی و درگیری ذهنی و جنگ شناختی است. لشکر عظیمی از رسانه‌ها و انسان‌ها و قلم به دستان به دنبال سیاهنمایی فعالیت‌ها هستند. متأسفانه هجمه‌های زیادی در عرصه داخلی و خارجی از سوی دشمنان به مردم وارد می‌شود، اما ملت شریف ایران اسلامی همواره در برابر این حملات ایستادگی کرده و خواهند کرد. لذا باید به تناسب روز و شرایط موجود در برابر دشمنی‌ها ایستاد.
لایه بعدی لایه تصمیم‌سازی است که اشکالاتی در آن وجود دارد. در حوزه سازماندهی مدیریت تبلیغ نیازمند اقدامات مؤثر هستیم. همچنین، در حوزه تقسیم کار نهادهای تبلیغی و ایجاد اندیشه‌ها و معانی نو و جدید برای مخاطبان تبلیغ نیز نیازمند گشایش‌های فراوان هستیم که بخشی از این موارد به حوزه سیاستگذاری و بخش دیگر نیز به حوزه میدانی مربوط می‌شود. امیدواریم با هم‌افزایی و همراهی نهادهای مختلفی که در حوزه فرهنگ و تبلیغی اثرگذار هستند، بتوانیم مشکلات موجود را رفع کرده و گام‌های بسیار مؤثری در حوزه تبلیغ برداریم.
ایکنا ـ عملکرد گروه‌های مردمی در موضوع تبلیغ دین را چگونه ارزیابی کرده و برای بهبود این مسیر چه اقداماتی را لازم می‌دانید؟
خداوند متعال را گواه می‌گیریم که به قدر بضاعت خود و با تمامی توان در راه اعتلای فرهنگ کشور تلاش می‌کنیم، اما همچنان شرمنده پیامبر اکرم(ص)، دین مبین، انقلاب اسلامی، خون شهدا و مردم شریف ایران اسلامی هستیم که با قدرت و افتخار و اقتدار پای مکتب خود ایستاده و راه را پیش می‌برند. ما شبانه‌روز کار می‌کنیم اما باز هم می‌دانیم به قدر شرف و عزت و عظمت این کشور و مردم کار نمی‌کنیم. لذا واقعا توبه کرده و به درگاه خدا التماس دعا داریم که ما را به دلیل کم‌کاری مورد لطف و عفو خود قرار دهد.
به عنوان یک نیروی جهادی عرض می‌کنم که هیچ کاری در این کشور جز با اراده و حضور مردم حل‌شدنی نیست. تمام نهادهای فرهنگی و تبلیغی کشور هم که دور هم جمع شده و تمام همت خود را پای کار آورند، این مسئله به اندازه چند روز حضور جدی و واقعی مردم در صحنه حل یک مسئله فرهنگی موثر نیست. انقلاب اسلامی مولود اراده مردم، باور و اعتقاد به حضور مردم است. در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جز با اراده مردم موفق نخواهیم بود. گروه‌ها و فعالان جهادی در طول این سال‌ها مجاهدت‌های ویژه‌ای کرده‌اند، اما همگی می‌دانیم که میدان‌داری با این حجم وسیع از کار خسته‌کننده است. مقام معظم رهبری در دیدار با جهادگران فرمودند که چنانچه روزی برسد که بخشی از مردم همانند شما فکر کنند، بسیاری از مسائل به صورت معجزه‌گونه حل می‌شود. لذا نقش‌آفرینی گروه‌های مردمی باید مد نظر بوده و ترویج این فرهنگ و یارگیری از عموم مردم در عرصه‌های مختلف در دستور کار تمامی مسئولان و نهادها باشد. این مسئله فقط مربوط به حوزه تبلیغ نیست، بلکه حوزه‌های مختلف اجتماعی را در بر می‌گیرد.
مهمترین موضوع در این زمینه همراه کردن و به میدان آوردن ظرفیت‌ها و اراده‌های مردم است که اگر این اتفاق رخ داده و جریان مردمی به خوبی هویت خود را برای نسل جدید بازسازی کند، بسیاری از مشکلات کشور حل خواهد شد. تمامی نهادها در این حوزه باید برای رفع موانع به میدان آمده و تلاش کنند تا این فرهنگ توسعه پیدا کند. اگر این اتفاق در کشور رقم بخورد، می‌توان امیدوار بود که در عرصه‌های مختلف به موفقیت برسیم. نگاه منفک از مردم نمی‌تواند مسائل را حل کند. زمانی مسائل اقتصادی و اجتماعی حل می‌شود که تمامی این عرصه‌ها به ده‌ها میلیون نفر در عرصه مردمی واگذار شود.
انتهای پیام
