وحدت اسلامی در نگاه امام(ره) سنگ بنای تولد قطب قدرت جهان اسلام است

محسن پاک‌آیین، دیپلمات ارشد کشورمان و سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان، در گفت‌وگو با ایکنا درباره سیاست خارجی مطلوب جمهوری اسلامی از نگاه امام خمینی(ره) گفت: امام راحل با حفظ استقلال نظام، به ارتباط با خارج از کشور و برقراری روابط با کشورهای جهان اعتقاد داشتند و معمولا در توصیه‌های خود به مسئولان دستگاه دیپلماسی، بر تقویت ارتباط با کشورهای جهان در چارچوب رعایت احترام متقابل، تاکید داشته و سیاست تعامل با جهان را امری مبتنی بر عقل و شرع و متناسب با اصول کشورداری می‌دانستند. 

وی افزود: بر همین مبنا با هدایت‌های امام خمینی(ره)، راهبرد جمهوری اسلامی ایران در ارتباطات بین‌المللی مبتنی بر عدم پذیرش مشروعیت رژیم جعلی اسرائیل و تقویت مناسبات با همه کشورهای جهان به استثناء آمریکا بوده و در این میان ترجیح بر توسعه روابط با کشورهای شرق و به خصوص همسایگان و کشورهای اسلامی است و این راهبردی است که موجب تأمین منافع نظام اسلامی خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

• صداقت و شفافیت، دو اصل بنیانی در اندیشه حکمرانی امام(ره)
• الگوی «نه شرقی نه غربی» امام(ره)؛ ریشه اصلی تحولات امروز در نظم جهانی

این دیپلمات ارشد کشورمان بیان کرد: امام خمینی(ره) معتقد بودند که شرق با جمعیت زیاد خود باید در مسیر خودکفایی حرکت کرده و تعلقات و وابستگی خود را نسبت به غرب کم کند. ایشان با بی اعتمادی نسبت به غرب، به دنبال ایجاد نوعی اتحاد در شرق میان دولت‌ها و ملت‌های شرقی برای مقابله با سلطه غرب بودند و در سیاست خارجی ضمن تاکید بر روابط با کشورها بر اساس احترام متقابل، تقویت مناسبات دوستانه با شرق را ارجح می‌دانستند.

وحدت و تقریب اسلامی؛ توصیه همیشگی امام(ره)

پاک‌‌آیین درباره تأثیر اندیشه وحدت‌گرا و تقریب‌گرای امام خمینی(ره) بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و ظرفیت‌های این اندیشه در تحقق تشکیل قطب قدرت جهان اسلام در دوره کنونی که روابط ایران و کشورهای عربی در حال بهبود و ارتقاست، گفت: در ارتباط با تقریب مذاهب اسلامی، امام خمینی(ره) به عنوان پرچمدار اتحاد مسلمانان معتقد بودند که علمای منصف شیعه و سنی باید بر وجوه اشتراک که بیش از اختلافات است، تأکید کنند و بدانند اگر اختلافی هم وجود دارد، ساخته و پرداخته دشمنان اسلام است و این رویکرد سنگ بنای شکل‌گیری وحدت امت اسلامی و تولد قطب قدرت جهان اسلام است. 

سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان اظهار کرد: امام خمینی(ره) از علمای جهان اسلام می‌خواستند که تمامی توان و ظرفیت خود و نهادهای تقریبی را بکار گرفته و در سایه ارتباط مستمر، رفت و آمد و گفت‌وگوهای عالمانه اختلافات میان خود را کاهش دهند. 

پاک‌آیین براین اساس معتقد است نزدیکی کشورهای اسلامی به یکدیگر به خصوص در جهان عرب و همچنین تعامل علمای مذاهب با همدیگر که خوشبختانه در سال‌های اخیر بیشتر شده، از توصیه‌های همیشگی امام خمینی (ره) بود که جمهوری اسلامی این توصیه را در قالب برگزاری کنفرانس‌های بین‌المللی وحدت و تقریب و شکل دادن به نشست‌های گفت‌وگوی علمای مذاهب اسلامی عملی کرده است.  

موج بیداری اسلامی؛ تحت تأثیر الگوی مردمسالاری دینی 

این دیپلمات ارشد کشورمان درباره تأثیر ارائه الگوی مردمسالاری دینی از سوی امام خمینی(ره) بر ایجاد تزلزل در پایه‌های حکومت‌های استبدادی در منطقه و ایجاد موج بیداری در جهان اسلام گفت: در ارتباط با پدیده مردمسالاری دینی، امام خمینی(ره) از همان آغاز تشکیل نطفۀ جمهوری اسلامی، به آرای عمومی در تشکیل این جمهوری اهمیت می دادند و می‌فرمودند: ما خواهان استقرار یک جمهوری اسلامی هستیم و آن حکومتی است متکی به آرای عمومی. شکل نهایی حکومت با توجه به شرایط و مقتضیات کنونی جامعۀ ما، توسط خود مردم تعیین خواهد شد.

وی تأکید کرد: ایشان معتقد بودند که امتیاز سیستم حکومتی اسلام بر دموکراسی این است که علاوه بر آنکه از نقطه قوت سیستم دموکراسی که محوریت ارادۀ مردم است برخوردار است، از نقطه ضعف آن، که فقدان منبع مشروعیت است نیز مبرّا است و با تکیه بر قوانین الهی و انضباط و ضوابط و دستورات خداوندی از هدایت اراده خداوندی برخوردار است و از این طریق عدالت و مشروعیت با ماهیت سیستم حکومتی اسلام در آمیخته است.

پاک‌آیین در پایان اظهار کرد: امروز این الگوی نو در حکمرانی توانسته الهام‌بخش بسیاری از آزادیخواهان و عدالت‌طلبان نه فقط در جهان اسلام بلکه در جهان باشد و حکومت‌های استبدادی و غیر مردمی را به شدت از تمایل روزافزون ملت‌های خود برای الگوبرداری از آن دچار نگرانی کند که یک نمونه از تأثیرگذاری آن را در جریان بیداری اسلامی در برخی کشورهای اسلامی و عربی شاهد بودیم که شاید در برخی کشورها به سرانجام مطلوب نرسید اما موجب شکل‌گیری یک جریان قوی مردمسالار در منطقه شد که هم مخالف دخالت خارجی و هم مخالف استبداد داخلی است و همه این تحولات مثبت به برکت همین اقدام ابتکاری امام(ره) در ارائه یک الگوی حکمرانی جدید و مبتنی بر آموزه‌های دینی بود.  

گفت‌وگو از مهدی مخبری