زنان مسلمان در دورانهای مختلف تاریخ اسلام با تأسی از کتاب خدا و پیامبر اکرم(ص) نقش چشمگیری در تمدنسازی داشتهاند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز همواره تأکید دارند که بانوان نقشی راهبردی در ایجاد تمدن نوین اسلامی دارند و چگونگی رسیدن به این مقصود را برای بانوان با اتکا به آموزههای قرآن، به خوبی ترسیم کردهاند.
با توجه به اهمیت جایگاه بانوان در ایجاد تمدن نوین اسلامی، خبرگزاری ایکنا در گفتوگو با یکی از فعالان زن در کشور لبنان میکوشد به بررسی نقش زن در ایجاد تمدن اسلامی بپردازد.
خدیجه سلوم، مسئول حوزه نظارت مرکزی بر انجمنهای بانوان حزب الله لبنان با نام سیدة نساءالعالمین(س) است که در گفتوگو با ایکنا ضمن تشریح فعالیتهای اجتماعی خود، نقش و وظایف یک بانوی مسلمان را در ابعاد اجتماعی و فردی تشریح میکند. مشروح این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
ایکنا ـ در ابتدا بیشتر خودتان را معرفی کنید و از فعالیتهایتان برایمان بگویید.
نام من خدیجه سلوم است. کار را در زمینه مسائل فرهنگی و امور بانوان در لبنان و بهطور مشخص در جنبش حزب الله از بیش از 30 سال پبش آغاز کردم.
فعالیتم را با امور فرهنگی شروع کردم و سپس مسئولیتهای مدیریتی و سازماندهی را برعهده داشتم و پیگیر امور نهادهای بانوان حزب الله در بیروت بودهام و در حال حاضر مسئول حوزه نظارت مرکزی بر مؤسسات بانوان در لبنان هستم.
ایکنا ـ مسئولیت این مؤسسات چیست؟
مؤسسه سیدة نساءالعالمین(س) در سراسر لبنان شعبه دارد که تعداد آنها به 26 واحد میرسد. اهداف این مؤسسات پرورش بانوانی مسلمان، آگاه و فرهیخته است که با پایبندی به آموزههای ناب دین محمدی میتوانند حامی جامعه و خانواده خود باشند و فرزندانی صالح برای امت اسلامی و جامعه لبنان تربیت کنند. در واقع خط مشی ما مبتنی بر اندیشههای پاک و اصیل اسلامی و نشئت گرفته از همان خط مشی امام خمینی(ره) است.
مهمترین مسئولیت ما در این انجمنها، امر آموزش بانوان است که سه مرحله دارد؛ مرحله نخست که مدت آن یکساله است با تمرکز بر علوم اسلامی به امر ریشهکنی بیسوادی علمی و دینی زنان سرزمینمان میپردازد. مرحله دوم ارائه مدرک است که چهار ساله است و مدرک آن معادل کارشناسی علوم اسلامی است و مرحله سوم هم مرحله اخذ تخصص است که شش رشته را شامل میشود؛ از جمله آن زن و عقیده، زن و خانواده و سیره حسینی، قرآن کریم و دو سال و نیم دوره آموزشی آن زمان میبرد و سپس یک رساله از سوی دانشجو ارائه میشود که به عنوان پایاننامه او برای فارغالتحصیلی و دریافت مدرک کارشناسی ارشد است.
ایکنا ـ آیا اهداف خاصی از تأسیس این انجمنها دنبال میکنید؟
نخستین اهداف این مؤسسات خودساختگی از طریق رشد و پرورش مسائل عقیدتی در بانوان و و تقویت وابستگی آنها به اسلام اصیل و تعمیق روابطشان با قرآن کریم و اهل بیت(علیهم السلام) به ویژه امام زمان حضرت مهدی(عج) و برترین بانوی دو جهان، حضرت فاطمه زهرا(س) است و در همین راستا یکی از مأموریتهای ما معرفی اندیشههای امام خمینی(ره) و تحکیم پایبندی به سیره ایشان است که در امام خامنهای (دام ظله) نمود دارد، کسی که ولی فقیه ما در زمان غیبت امام عصر(عج) محسوب میشوند.
آموزش احکام شرعی و تکالیف دینی و تعمیق روحیه جهادی، اسلامی، فاطمی و زینبی بخصوص در ارزشهایی نظیر صبر و فداکاری سرلوحه کار ما قرار دارد؛ علاوه بر اینکه ما برای پیشرفت دائمی روند تربیت و پرورش معنوی و روانی از طریق تهذیب و تزکیه نفس بخصوص در مسیر مقاومت اسلامی و تقویت اعتماد به نفس برای پیشبرد اهداف توسعه و پیشرفت جامعه در همه جوانب آن تلاش میکنیم.
احسان به والدین و معرفی فرهنگ اسلامی، روابط بین زوجین و حقوق و تکالیف زن و نقش وی در تربیت اسلامی و جهادی فرزندان، بالا بردن روحیه بانوان برای ارتباط گیری بهتر با خانواده از جمله دیگر اموری است که ما بر حسب وظیفه خود در این مؤسسات به آموزش آن میپردازیم.
فارغالتحصیلان مؤسسات سیدة نساءالعالمین سپس در نهادها، مدارس و دانشگاهها به تدریس مشغول میشوند و عدهای هم عهدهدار امور تبلیغاتی هستند و بیشتر از همه اینکه همه آنها در ایجاد اثرات مثبت بر دیگران هم سهیم هستند.
ایکنا ـ درباره مسئله حجاب، دیدگاه بانوان لبنانی نسبت به آن چگونه است آیا حجاب میتواند مانعی برای فعالیتهای زنان باشد و جالب است که در لبنان نیز برای تقدیر از بانوان با حجاب برتر چادر در لبنان مراسمهایی برگزار میشود. به نظر شما آیا این برنامهها در ترغیب بانوان به برگزیدن حجاب برتر تأثیر میگذارد؟
خدا را شکر به لطف انقلاب اسلامی و پیروزی آن و گسترش اسلام، پرتوهای نورانی خورشید انقلاب به مسلمانان سراسر جهان رسید و در واقع امام خمینی حیات طیبه را به ما برگرداند و یکی از این توفیقهای انقلاب، حجاب است. امروز حجاب پشتیبان قوی دارد و چیز عجیب و غربی نیست، بلکه عامل قدرت گرفتن بانوی مسلمان است و شخصیت او را بالا میبرد.
در واقع ما نام مراسم تقدیر از بانوان دارای حجاب برتر را «جشن چادر زینبی» گذاشته بودیم؛ البته بگویم که این مراسم تازگی نداشته است و از 12 سال پیش چنین مراسمی را در سراسر لبنان در سطح انجمنها و نهادهای ویژه امور بانوان مسلمان ترتیب میدهیم تا خواهرانی که حجاب برتر چادر و پوشش زینبی را انتخاب میکنند از سوی نمایندگی دبیر کل حزب الله مورد تجلیل قرار گیرند.
در واقع بانوان ما با انتخاب حجاب برتر پایبندی خود به ارزشهای زینبی را در قیام و دفاع از دین و صبر در رویارویی برابر هر امری که بخواهد به عزت و شرافت یک بانوی مسلمان لطمه بزند، به رخ میکشند.
امروز بانوان مسلمان لبنانی معتقدند که حجاب هویت میدهد و چادر هویتی عمیقتر به ما میبخشد، زیرا ما فقط بانوی مسلمان نیستیم بلکه بانوانی متعهد به سیره اسلام ناب محمدی و سیره فاطمه زهرا(س) و خانوم زینب(س) هستیم و از همین رو حجاب چادر را برگزیدهایم که همان طور که امام خامنهای دام ظله فرمودند چادر حجاب برتر است.
ایکنا ـ ما ایام رحلت جانگذار بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران امام خمینی(ره) را پیش رو داریم. لبنانیها تا چه اندازه از شخصیت ایشان و دستاوردهای انقلاب ایشان تأثیر گرفتهاند؟
برجستهترین تأثیر پیروزی انقلاب اسلامی این است که بنای شکوهمند اسلام تنومندتر شده است. تأسیس مقاومت در برابر دشمن اشغالگر و همه استکبارگران مدیون پیروزی انقلاب و از پرتوهای آن است. من در زمان پیروزی انقلاب یک دختر حدوداً 10 ساله بودم، یادم میآید که به مناسبت پیروزی انقلاب مساجد در لبنان شروع به اذان گفتن کردند و سرودهای شادیآفرین دینی و حماسی پخش میکردند و وقتی از بزرگترها پرسیدم چه شده است گفتند مردی که نام او امام خمینی است، در یک انقلاب اسلامی پیروز شده و رژیم شاه را سرنگون کرده است.
از آن روز من نام امام خمینی(ره) را به حافظه سپردم و پیرو راه او شدم و بر آن بودهام که در التزام به سیره این مرد خدا متعهد باشم. انقلاب اسلامی با همه دستاوردهای آن در هیچ کجای جهان نمونه ندارد؛ بخصوص که بر مبنای آن نظام جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده است که کشوری مستقل با حاکمیت مستقل و بدون وابستگی به بیگانه بنا کرده است و زیر بار دیکته هیچ طرفی نمیرود و یعنی به واقع اسلام بر ایران حکومت میکند و عزتی که جامعه ایرانی و مردم آن دارند و همه قدرت و مناعت آن به برکت اسلام و جمهوری اسلامی ایران است و از همین روست که هیچ کسی در دنیا نمیتواند از موضع برتر با ایران تعامل کند.
ایکنا ـ حضرت آیتالله خامنهای(مدظلهالعالی) در نشست چند ماه پیش خود با جمعی از بانوان درباره تکالیف اجتماعی زن صحبت کردند و فرمودند جهاد بر زن و مرد واجب است؛ اما جهاد مرد یک نوع و جهاد زنان نوع دیگری است نظر شما درباره این فرموده ایشان چیست؟ جهاد زن را در چه میبینید؟
در مورد جهاد طبعاً جهاد مرد جهاد اصغر و آن مبارزه در راه خدا است و به مردان اختصاص دارد، نه به دلیل اینکه آنها برتر از زنان هستند بلکه به دلیل که قدرت و توانایی بدنی و فیزیکی آنها بیشتر از زنان است؛ اما در مورد زنان جهاد اصغر یعنی مبارزه بر آنها جز در مواقع ضرورت واجب نیست.
اما در اینجا باید به یک موضوع مهم اشاره شود، اینکه حتی در شرایط جهاد، زنان در پشت جبهه و پشتیبان اساسی برای همه رزمندگان محسوب میشوند؛ بخصوص برای همسران، فرزندان، برادران و پدرانشان. حضور معنوی و هوشیارانه بانوان برای حمایت و پشتیبانی، وضعیتی از اطمینان و آرامش در آن مبارزان هنگام عزیمت به میدان جهاد ایجاد خواهد کرد تا به مبارزه بپردازند و بدین ترتیب این مبارز نسبت به خانه و خانواده خود اطمینان خاطر پیدا میکند.
علاوه بر این عامل اساسی در تربیت فرزندان، مادر و این جهاد است؛ بنابراین با یک محاسبه معمولی و طبیعی اگر موضوع را تحلیل کنیم، میتوان گفت اصل جهاد و قیام را زنان انجام میدهند و جهاد مرد، نتیجه و حاصل جهاد زن است.
ایکنا ـ رهبر معظم انقلاب اسلامی میفرمایند که در مسئله زن موضع ما در قبال مدعیان ریاکار غربی مطالبهگری است؛ دفاع نیست، جنبه بیان نظر و عقیده اسلامی است، موضع اسلام به دنیای غرب و فلسفه غربی و فرهنگ غرب متجدد است؛ در این رابطه چه نظری دارید؟
امام خامنهای خیلی زیبا فرمودند باید در برابر غرب متجدد، موضع مطالبهگر و نه دفاعی داشته باشیم. آنچه آنها درباره جوامع ما و فرهنگ زنان مسلمان ما میگویند دروغهایی بیش نیست که هیچ پایه و اساسی ندارد.
امام خامنهای برای بانوان مسلمان چند راه دستیابی به هدف مطالبهگری از غرب متجدد را مشخص کردند، یکی از برجستهترین آن این بود که زن مسلمان باید در این زمینه پرسشگر باشد نه اینکه بخواهد دفاع کند. او باید بپرسد که چرا از زن استفاده ابزاری میکنید؟ چرا به آن در ابعاد مختلف آسیب میزنید؟ چرا زنان شما در رنج روانی به سر میبرند و سپس دیدگاه اسلام را برجسته کنند که در اسلام بین زن و مرد در ارزشهای انسانی فرقی وجود ندارد و بین آنها در مسائل انسانی برابری هست، زیرا هر دو انسان هستند.
همچنین نقشهای مختلف زن و مرد از مسائل مورد تأیید اسلام است، اما حقوق و تکالیف آنها مشابه یکدیگر نیست؛ بنابراین اگر دقت و تأمل کنیم این تعادل بین زن و مرد را در اسلام مییابیم و باید به این نکته هم اشاره کرد که امام خامنهای بر لزوم قانونی شدن موضوع محرمات در همه ادیان تأکید دارند؛ بخصوص در عصر امروز که همه توانمندی رسانهای و فرهنگی و حتی سینما و هنر برای پرداختن به انحرافات جنسی استفاده میکنند و آن را یک حق برمیشمرند و از همین رو امام خامنهای از همه بانوان فرهیخته میخواهد برای مقابله با این موضوع در همه میادین حاضر شوند، موضوعی که برای نابودی بنای خانواده رواج داده شده است و البته که مادران ما با تربیت فرزندان صالح میتوانند در این میدان پرتوان حاضر شوند.
ایکنا ـ نقش زنان لبنانی در تربیت نسل مبارز برابر دشمن چگونه است؟
در واقع از زمان شروع حمله اسرائیل به لبنان در سال 1982 زنان نقش مهمی داشتهاند. همان طور که میدانید تصویر رسانههای غربی از دشمن صهیونیستی و ارتش آن ارتشی شکستناپذیر بود. شعور و آگاهی بانوان لبنانی با گسترش امور فرهنگی بسیار بالا رفته است، در نتیجه جامعه زنان لبنان را جامعهای هوشیار تشکیل داده که توانسته است نقش واقعی یک زن را درک کند و میداند در قبال جامعه کوچک خود یعنی خانواده چه مسئولیتهایی دارد. مادران لبنانی فرزندان آزاده تربیت میکنند که خود برای جهاد و مقاومت و تسلیم نشدن در برابر استکبار شتاب میکنند و این بانوان لبنانی در جامعه بزرگ بیرونی هم تلاش میکنند تا خود را الگوی یک زن مسلمان نشان دهند.
حقیقتاً مادران، همسران و خواهران شهدا در لبنان نیز در نشان دادن این چهره بزرگ زنان مقاومت نقش مهمی ایفا میکنند، به نحوی که مادر وقتی فرزندش به شهادت میرسد، همان طور که حضرت زینب(س) فرمود «اللهم تقبل منا هذا القربان» این جمله را بر زبان میآورد.
ایکنا ـ نظر شما درباره فرموده امام خامنهای در استفاده از فضای مجازی برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی غربیها در خصوص آزادی زن چیست؟
در واقع امام خامنهای بر موضوع بسیار مهمی تمرکز کردند، بخصوص در عصر کنونی که از فضای مجازی و شبکههای اجتماعی در سطح گستردهای برای گسترش اندیشههای منفی استفاده میشود و ما کسانی را که در این فضا به تبلیغات منفی مشغولند، افسران جنگ نرم میخوانیم. امروز زنان لبنانی نیز در فضای مجازی به مقابله با این هجمهها مشغولند.
ما در مؤسسات سیدة نساءالعالمین در فیسبوک، اینستاگرام و سایر شبکههای اجتماعی صفحات اختصاصی داریم که در آن با گفتمان اسلام ناب محمدی به فعالیت مشغولیم، افزون بر صفحات متعدد زیادی که حزب الله و نهاد فرهنگی آن پایهگذاری کرده است که از جمله آن «جمعیة المعارف الاسلامیه» است که نهادی بزرگ و ناظر بر همه معارف اسلامی و فرهنگی است که در جامعه ما منتشر میشود و در فضای مجازی فعالیت گستردهای دارد.
ما همچنین از بانوان مبلغ و دانشجو میخواهیم تا در شبکههای اجتماعی تأثیرگذار باشند و اینکه فریب شایعات شبکههای مجازی را نخورند و تنها آنچه را مفید فایده است، نشر دهند و مراقب منابع حدیث و روایاتی باشند که منتشر میکنند.
جوانان ما پس از سخنرانیهای سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله جلسات بحث و گفتوگو درباره موضوعات مطرح در سخنرانیهای ایشان ترتیب میدهند یکی از مسائلی که جناب نصرالله بر آن تأکید دارند جهاد تبیین است و امروز رسانهها در همه اشکال آن بهترین ابزار برای جهاد تبیین است.
همچنین تعداد قرآنآموزان ما در فصل تابستان به هشت هزار نفر میرسد که در رشتههای حفظ و قرائت قرآن شرکت میکنند و البته رشته تخصصی علوم قرآنی نیز برای دانشجویان مؤسسات وجود دارد که در کنار سایر رشتهها هر ساله دانشجو میپذیرد.
ایکنا ـ به نظر شما سهم زنان در تحکیم تمدن نوین اسلامی چیست؟
زنان همان طور که امام خمینی(ره) فرمودند نیمی از جامعه را تشکیل میدهند و تربیت نیم دیگر جامعه هم به آنها واگذار شده است. اگر بخواهید فرهنگ و تمدن هر جامعهای را بشناسید، باید به زنان آنجا بنگرید. اگر بخواهید سطح فرهنگ و ترقی هر جامعهای را بشناسید به واقعیت زنان آنجا بنگرید. این چیزی است که همه به آن اعتراف دارند فیلسوفان و دیگر علما در طول دورانها تأکید دارند که زن آینه یک جامعه و عامل ترقی آن است و اگر این زن از حضور، آگاهی، فرهنگ، بصیرت، صبر و بردباری برخوردار باشد، مطمئناً تأثیر آشکاری در ساختن جامعهای خواهد داشت که جامعه انقلابی روشنضمیر و با بصیرت باشد و قدرت این را دارد که در برابر همه جنگها بایستد؛ خواه این جنگها نظامی باشد یا جنگ فناوری و جنگ نرمی که از طریق رسانهها و با سر دادن شعارهای دروغین همراه است.
برای مثال میگویند اسلام با ضروری خواندن حجاب، زن را از آزادی خود محروم میکند، در حالی که این حجاب پوششی برای زیبایی ماست، پوششی برای هر آن چیزی است که به ما و محارم ما تعلق دارد و هرگز مانعی برای نشان دادن توانمندیهای علمی، فرهنگی و انسانی ما در هیچ زمینهای نیست.
ایکنا ـ راههای تقویت روابط بین بانوان ایرانی و لبنانی چیست؟
در خصوص روابط بین برادران لبنانی و ایرانی که بر هیچ کسی پوشیده نیست که روابط عمیق بین دو طرف برقرار و بر اساس اصول و خط مشیهایی مشخص است.
اما در مورد رابطه بانوان لبنانی با بانوان ایرانی در خصوص بانوان حزب الله باید بگوییم خیلی کمتر از چیزی است که ما انتظارش را داریم و باید برای انتقال تجربیات به یکدیگر بیشتر تلاش کنیم. باید از حضور پیشگامانه بانوان ایرانی در زمینههای مختلف بهره ببریم و از موفقیت آنها در همه زمینهها استفاده کنیم تا چهره درخشانتر از بانوی مسلمان را برای جهانیان به نمایش گذاریم و به تبادل تجربیات بین یکدیگر بپردازیم و بانوان موفق را به یکدیگر معرفی کنیم.
درست است که آداب و رسوم دو کشور لبنان و ایران تفاوتهایی دارد؛ اما میتوانیم در کنار یکدیگر باشیم و در زمینه پروژهها با یکدیگر همکاری کنیم؛ برای مثال شهرداری تهران یک پروژه داشت و من به تهران آمده بودم. آموزش فرصتهای کاری برای بانوان و بازاریابی برای کالاهایی که زنان تولید میکنند و اموری که استقلال زن را تقویت میکنند و میتواند به حفظ کرامت زن منجر شود، از جمله مسائلی است که میبایست در روابط بین ایران و لبنان تقویت شود.
برای مثال در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در مقطع کنونی هدف مستقیم دشمن قرار گرفته است که البته «مکروا و مکر الله و الله خیر الماکرین»، با توجه به اینکه بانوان هم در نهادهای مختلف سپاه پاسداران حضور دارند، میتوان در سطوح فرهنگی و رسانهای هم سپاه با بانوان لبنانی در حزب الله ارتباط داشته باشد.
در لبنان چون طوایف مختلفی وجود دارد، از طریق پروپاگاندا و تبلیغات منفی میخواهند چهره واقعی جمهوری اسلامی را تخریب کنند و از همین رو از برخی بانوان در لبنان میشنویم که بانوان ایرانی در حاشیه هستند یا در خانه در حبس و رنج هستند و مورد تبعیض قرار میگیرند، اما وقتی روشنگری شود متوجه میشویم که همین بانوان ایرانی در مطالعات علمی در دانشگاهها میدرخشند و در فعالیت سیاسی و دیپلماتیک حضور دارند؛ از همین رو بانوان ایرانی باید بیشتر شناخته شوند و بانوان در جهان باید تجربه اسلامی پیشگامانه در نشان دادن چهره اسلام ناب محمدی را بشناسند.
کنفرانس زنان تأثیرگذار که اخیراً در ایران برگزار شد، ایدهای بسیار خوب بود و این تجربه زمینه تبادل و شناخت زنان تأثیرگذار را فراهم کرد و برای همه در سطح بینالمللی شگفتآور بود که ایران تا این اندازه زنان فرهیخته دارد و من پیشنهاد میدهم کتابی درباره این زنان تأثیرگذار منتشر و روایت شود که هر کدام در کشورهایشان چگونه بودند؟
ما پیشنهاد میدهیم که این کنفرانس سالانه باشد و در کشورهای مختلف و نه تنها در جمهوری اسلامی برگزار شود اگرچه جمهوری اسلامی از توانایی بیشتری برخوردار است.
گفتوگو: الهام مؤذنی
انتهای پیام