زیارت عهدی بین امام و مردم است / معرفت؛ رمزی که زیارت را متفاوت می‌کند

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالفتاح نواب، نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت، امروز سه‌شنبه 25 خردادماه در کنگره «زیارت، معنویت و اخلاق براساس بیانیه گام دوم انقلاب» که به صورت مجازی برگزار شد، طی سخنانی به تشریح نقش زیارت در تقویت باورهای دینی زائران پرداخت و گفت: زیارت آثار فراوانی از جمله در تقویت ایمان و اعتقاد زائران و مردم دارد. معمولاً تا زمانی که تمایلی در وجود انسان برای زیارت ایجاد نشود، انسان به زیارت نمی‌رود و کمتر کسی پیدا می‌شوند که صرفاً برای اینکه زیارت را تجربه کند یا برای اینکه ببیند چه خبر است، به زیارت بروند.

وی انگیزه‌ای که افراد را به سمت زیارت سوق می‌دهد را باورهای دینی و اعتقادی دانست و گفت: گاهی اوقات مردم برای قدردانی از مزور (فردی که به زیارت او می‌رویم) هم قصد زیارت می‌کنند. قبل از سفر زیارتی نیز یکسری اعمالی انجام می‌شود که تقویت‌کننده باورهای دینی است؛ از جمله اینکه انسان از بین تمام گزینه‌هایی که می‌تواند برای انجام دادن انتخاب کند، زیارت را انتخاب می‌کند.

حجت‌الاسلام نواب به احساس رضایت و خوشبختی زائران پس از انجام زیارت نیز اشاره کرد و گفت: اگر از کسانی که به زیارت‌ مشرف می‌شوند، بپرسیم چه احساسی دارید، همه می‌گویند احساس مثبتی دارند که این نشان‌دهنده تقویت باورهای وجودی انسان پس از زیارت است.

وی ایجاد آمادگی برای زیارت را نیز از مسائلی دانست که موجب تقویت اعتقادی و ایمانی انسان می‌شود و گفت: با طهارت بدن، پوشش و گفتار، انسان آمادگی پیدا می‌کند تا به زیارت برود. در زیارت انسان سعی می‌کند خود را ظاهراً و باطناً (با ذکر گفتن) خوشبو کند. یکی از اصحاب می‌گوید دیدم جمعیتی می‌خواهند خدمت امام صادق(ع) برسند. من نیاز به غسل داشتم، ولی گفتم از فرصت استفاده کنم و به خدمت امام صادق(ع) رفتم. ایشان در تنهایی به من گفتند آدم با این حالت به زیارت امام خود نمی‌رود.

معرفت؛ رمزی که زیارت را متفاوت می‌کند

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت یکی دیگر از عوامل بسیار مهم تقویت‌کننده تأثیرگذاری زیارت را معرفت به مزور دانست و گفت: انسان اگر به شخصیتی که به زیارت او می‌رود، معرفت داشته باشد، با دیدگاه دیگری به زیارت می‌شود. در زیارت، می‌گوییم ما شهادت می‌دهیم که شما من را می‌بینید و سخن من را می‌شنوید.

وی اضافه کرد: مالی که برای زیارت انتخاب می‌شود نیز از دیگر مسائل مهم است. معصومین(ع) تأکید دارند که با مال پاک زیارت را انجام دهید. در روایت هست اگر در توشه زائر حرامی باشد، زیارت اشکال دارد. این پاکی‌ها تقویت‌کننده باورهای دینی زائر است. یکی دیگر از مسائل مهم در سفر زیارتی داشتن برنامه است. اگر انسان با برنامه زیارت را انجام دهد، از این سفر بهره‌ بهتری می‌برد. برخی وقتی وارد حرم می‌شوند، چون از قبل برنامه‌ریزی نداشته‌اند، نمی‌دانند باید چه کار کنند. در حالی که برخی دیگر از ثانیه‌ ثانیه وقت خود در حرم‌ها استفاده می‌کنند.

حجت‌الاسلام نواب به زیارت از دور(زیارت از بعید) و زیارت از نزدیک نیز اشاره کرد و گفت: دو گونه زیارت داریم؛ زیارت از راه دور و زیارت از نزدیک. در زیارت از راه دور هم انسان باید تصوری از مقام مزور در ذهن داشته باشد و سپس به زیارت بپردازد تا تأثیر داشته باشد، خصوصاً زیارت پیامبر اکرم(ص) از راه دور که پرمحتوا و پراثر است. در مقامی که انسان از نزدیک به زیارت می‌رود، هم کاملاً باید خود را در محضر امام تصور کند. امام راحل وقتی که در مقابل حرم حضرت علی(ع) قرار می‌گرفتند، سرپا ایستاده زیارت جامعه کبیره را با ادب کامل قرائت می‌کردند. وقتی زائر در مقابل مزور قرار می‌گیرد، باید احساس این را داشته باشد که در مقابل انسان کامل ایستاده است و ارتباط روحی با مزور برقرار کند.

دیدن فاصله خود با مقام فردی که او را زیارت می‌کنیم

وی با تأکید بر اینکه همه این مباحث موجب تقویت ایمان فرد می‌شود، گفت: یکی از نکاتی که در این زمینه وجود دارد، الگوگیری از مقام مزور است. باید ببینیم با مقام فردی که او را زیارت می‌کنیم، چه قدر فاصله داریم و سعی کنیم خودمان را به مقام این بزرگواران نزدیک کنیم.

نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت ادامه داد: در عیون اخبارالرضا نقل شده است که امام رضا(ع) فرمودند: هر امامی یک پیمانی بر گردن و بر عهده دوستان و شیعیانش دارد که بروند زیارت کنند، قبر او را و کسانی که با رغبت و عشق به زیارت بروند و اعمالش هم گواه نیتش باشد، امامان هم در روز قیامت شفیع وی خواهند بود. پس ادای بیعت با امام و الگوگیری از امام از اهداف زیارت است که موجب تقویت بنیان اعتقادی فرد می‌شود.

وی به مضامین زیارتنامه‌ها اشاره و اظهار کرد: یکی دیگر از مسائل مهم، زیارتنامه‌‌ها هستند که فهرستی از مکارم و وفامندی به معصومین(ع) هستند. بخش اول محتوای زیارت‌نامه سلام و ارادت است، بخش دوم ابراز پایبندی به لوازم رابطه هواداری معصوم و شیعه بودن که در آنجا با امام معصوم ارتباط برقرار و ابراز می‌کنیم که من در خدمت شما هستم و سعی می‌کنم آنچه شما گفته‌اید را انجام دهم و پیرو شما باشم و راه شما را ادامه دهم. بخش سوم واسطه قرار دادن معصوم و درخواست خواسته‌های خود است و بخش چهارم شهادت به جایگاه و منزلت معصوم است.

حجت‌الاسلام نواب تصریح کرد: زیارت همراه با معرفت تأثیرات زیادی دارد. در پژوهشی که در خصوص اثرات زیارت و مذهب بر سلامت روان صورت گرفته، مشخص شده است زیارت حرم امامان و و اماکن مقدس در پیشگیری از عدم سلامت روان نقش مهمی ایفا می‌کند. تشرف‌ها در فرد امید و روحیه ایجاد می‌کند؛ زائر معصومین زائر خداست، چون تعبیر «فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ؛ خانه‌هایی که خدا اذن داده رفعت یابند» (آیه 36 سوره نور) در مورد این خانه‌ها بیان شده است. بیوت آنها بیوت نور است و نور هم نور خداست، بنابراین زیارت باعث تقویت بنیان‌های اعتقادی و باورهای دینی زائر می‌شود.