رقابتی از جنس رفاقت 15 ساله + فیلم

به گزارش ایکنا از قم، سیدحمیدرضا مقدسی و مهدی فروغی هر دو اصالتا اهل اصفهان و از قاریان حرم مطهر بانوی کرامت هستند که در سی‌وهفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران که در آذرماه سال گذشته برگزار شد، موفق به کسب رتبه‌های اول به ترتیب در رشته قرائت و رشته قرائت و تفسیر شدند. طی روزهای نورانی بهار قرآن این دو قاری جوان مهمان ایکنا - قم شدند و از رفاقت و رقابت دیرینه خود برایمان گفتند.

در این نشست صمیمی که با چاشنی رفاقت چندین ساله بین دو قاری برجسته همراه بود، از نحوه آشنايی و شکل‌­گيری رفاقت بين آن­‌ها تا خاطرات شيرين و مشترک شرکت در مسابقات قرآنی و رقابت­‌هايی از جنس رفاقت صحبت کردند و در ادامه گفت‌­وگو به مسائلی از جمله آفت جامعه قرآنی و انتظارات قاريان قرآن کريم از مسئولان فرهنگی پرداختند. مشروح این نشست را در ادامه می‌خوانید:

ایکنا ـ اولین آشنایی شما در کجا و چه سالی بود؟

مقدسی: در سال 85 زمانی که برای تحصیل از اصفهان به شهر قم آمدم در محافل قرآنی حرم مطهر بانوی کرامت و جلسات ترتیل‌خوانی که در قم برگزار می‌شد، با مهدی آشنا شدم و اخلاق حسنه و ممتاز او سبب تداوم رابطه ما با یکدیگر شد و من را به جلسات قرآنی خود که در پایگاه بسیج شهید چمران برگزار می‌کرد، دعوت کرد و پای این آشنایی به مسابقات هم کشیده شد.

فروغی: اولین دیدار ما با یکدیگر در سال ۸۵ و در مسابقات قرآن اوقاف در مرقد علی‌ بن بابویه در قم بود، در آن دوره از مسابقات، هر دو به فینال مسابقات راه یافتیم، یادم هست که در آن دوره داوران مسابقات، مجذوب لحن و تلاوت حصان ایشان شدند و من هم بسیار لذت بردم.

در یکی از دوره‌های مسابقات حوزه‌های علمیه که باز هم رقیب یکدیگر بودیم ایشان رتبه اول مسابقات را به خود اختصاص دادند و من رتبه پنجم را کسب کردم. در مسابقات دیگر هم از جمله مسابقات استانی اوقاف باز هم ایشان گوی سبقت را از من ربودند.

ایکنا ـ چه خاطره‎‌ای از این رفاقت 15ساله در ذهن شما حک شده‌ است؟

مقدسی: شرکت در مسابقات حوزه از جمله خاطرات مشترک و دلنشین دوران رفاقت ما بود و اخیرا در چهل و سومین دوره از مسابقات قرآن کریم اوقاف که در استان اصفهان برگزار شد، در رشته قرائت حضور یافتیم.

فروغی: در یکی از نشست‌های شورای عالی قرآن که در تهران برگزار شد، من و حمیدرضا حضور داشتیم و در یک هتل، هم‌اتاق شدیم و آن‌جا برای اولین بار با شوخ‌طبعی من مواجه شدند و فضای مفرح و شادی بین ما به‌‌وجود آمد و تا نیمه‌های شب صبحت کردیم و خندیدیم.

من دوستان قاری بسیاری دارم، اما حمیدرضا یکی از دوست‌داشتنی‌ترین قاریان و دوستان من و انسان شریفی است؛ دوستی با او را نعمتی از سوی پروردگار می‌دانم، اخلاق نیکو و حسنه‌ از او شخصیت دوست‌داشتنی ساخته‌ است.

ایکنا ـ در رابطه شما کدام اولویت دارد؛ رفاقت یا رقابت؟ آیا رقابت بین شما در مسابقات تاکنون به حسادت منتج شده‌ است؟

مقدسی: مهدی همواره از دوستان خوش قلب و مهربان من است و در مسابقات قرآنی که با هم حضور پیدا کردیم، هیچ‌وقت به‌واسطه رقابت، حسادت بین ما شکل نگرفت و این رقابت‌ها با تعامل سازنده و رفاقت همراه بود و هیچ عاملی سبب کمرنگ شدن رفاقت و صمیمیت بین ما نشد؛ تا به حال کدورت و ناراحتی به رابطه ما سرایت نکرده‌ است. رابطه ما امروز مانند روزهای اول همچنان حسنه و خوب بوده‌ است.

فروغی: 15 سال رفاقت زمان کمی نیست، دوستی و رفاقتی رو به رشد که هر روز صمیمت آن افزایش یافته‌ است و در مسیر فعالیت‌های قرآنی هم‌‍افزایی و هم‌پوشانی علمی بین ما برقرار شده و به امور غیر از قرآنی و در زندگی شخصی خودمان هم سرایت کرده‌ است. در قشر قاریان و حافظان قرآنی این صمیمیت باید بیشتر از سایر اقشار جامعه هویدا باشد.

اینکه رقیبان باهم دوست باشند و برای موفقیت هم آرزو کنند، نعمت است و رفاقت ما همواره از این نعمت بهره‌مند شده و همیشه از موفقیت او احساس رضایت و خوشحالی کردم. بعد از آشنایی با حمیدرضا و دوستی با او، از صمیم قلب برای موفقیت‌اش حتی زمانی که با هم در یک رشته رقابت می‌کنیم، دعا می‌کنم؛ زمانی که در مسابقات قرآنی رتبه برتر و بالاتر نسبت به من کسب می‌کرد خوشحال بودم و از صمیم قلب به دوست و همشهری بودن با او افتخار کردم.

ایکنا ـ صحبت از مسابقات بین‌المللی قرآن کریم شد، سطح مسابقات سال گذشته را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا کسب رتبه اول مسابقات را پیش‌بینی می‌کردید؟

مقدسی: با توجه به اینکه در طی این سال‌ها در مسابقات استانی، کشوری و بین‌المللی بسیاری شرکت و تجربه کسب کردم؛ در این دوره از مسابقات، کسب مقام اول رشته تلاوت را پیش‌بینی می‌کردم.

فروغی: سطح مسابقات کشوری در سال‌های اخیر بسیار افزایش یافته‌ است؛ در حوزه‌های علمیه عموما قاریان حرم مطهر بانوی کرامت و حرم مطهر امام رضا(ع) حضور دارند که در مسابقات قرآنی اوقاف هم می‌درخشند. سطح مسابقات بین‌المللی نیز ضعیف نیست و قاریان خوبی از کشورهای عراق، افغانستان و پاکستان و آفریقایی حضور داشتند؛ همچنین شاهد حضور داورانی از کشورهای سوریه، عراق و... بودیم.

ایکنا ـ برای جوانانی که به تازگی در حوزه‌های قرآنی ورود پیدا کردند، چه توصیه‌ای دارید؟

مقدسی: مرحوم آیت‌الله تبریزی در توصیه به شاگردان خود دو عامل را مانع پیشرفت می‌دانست، یکی از عوامل غرور و تکبر بود، چراکه غرور و تکبر سبب می‌شود که فرد از راهنمایی‌های اساتید و بزرگان خود بهره‌مند نشود و همین عامل سبب توقف او در زندگی می‌شود.

دومین عامل یأس و ناامیدی است که متأسفانه این عامل در جوانان بیشتر دیده می‌شود، برای مثال زمانی که یک فرد در یکی از رشته‌های قرآنی اعم از حفظ، ترتیل یا تفسیر و... تلاش می‌کند اما نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود، دچار ناامیدی می‌شود و همین امر سبب کناره‌گیری او از فضای قرآنی می‌شود، به نوعی بیشتر آن‌ها در رسیدن به نتیجه بسیار عجول هستند و راه چند ساله را می‌خواهند یک‌ ساله طی کنند؛ بنده هم در بسیاری از مسابقات قرآنی موفق به کسب رتبه نشدم و از این بابت بسیار ناراحت بودم، اما هیچ‌‍وقت ناامید نشدم و باز ادامه دادم.

فروغی: جوانان اول باید استعداد خود را شناسایی کرده و هدفمند مسیر را انتخاب کنند و اگر صدای فوق‌العاده‌ای ندارند، زمان خود را صرف شرکت در مسابقات قرآنی و... نکنند که مبادا اگر به ناکامی رسیدند، حسرت بخورند؛ تلاش کنند تا در زمینه‌ای که استعداد دارند به‌صورت حرفه‌ای تمرین کنند و از محضر اساتید برای کشف استعدادهای خود بهره‌مند شوند و پس از اینکه استعداد خود را شناختند در آن ممارست بورزند و بدانند که بدون تکرار و تمرین معجزه‌ای برای آن‌ها رقم نمی‌خورد؛ اگر گمان می‌کنند که اساتید برجسته‌ در شهر آن‌ها حضور ندارند، برای رسیدن به موفقیت باید برای شرکت در جلسات آن اساتید به شهرهای دیگر هجرت کنند نباید اجازه بدهند تنبلی مانع حرکت آن‌ها شود و در این مسیر همت خود را افزایش دهند؛ پیامبر(ص) در حديث «اطلبوا العلم و لو بالصين» مسلمين را به دانش‌جويی و اخذ دانش از هر جا حتی از چين که در آن روز يک کشور غير مسلمان و مشرک و کافر بود، امر فرموده است.

ایکنا ـ آفت جامعه قرآنی چیست؟

مقدسی: یکی از مهم‌ترین آسیب‌های موجود در جامعه قرآنی، کمبود مسائل اخلاقی است؛ پس از انقلاب اسلامی، کشور ما در مسیر فعالیت‌های قرآنی از نظر کمیت و کیفیت قاریان قرآنی بسیار پیشرفت کرد و کمبودی احساس نمی‌شود و با قاریان جهان اسلام می‌توانند رقابت کنند اما در حوزه مسائل اخلاقی ضعف‌هایی دیده می‌شود؛ اخلاص و عدم تمایل به مادیات که در نسل‌های گذشته پررنگ بود و سبب تأثیرگذاری بیشتر آن‌ها در مسائل قرآنی شد، باید در نسل امروز جامعه قرآنی هم رواج پیدا کند.

فروغی: برخی از مسئولان دغدغه قرآنی دارند و ما نیز به‌عنوان عضوی از جامعه قرآنی از آن‌ها تشکر می‌کنیم اما برخی از مدیران متأسفانه دغدغه قرآنی ندارند و پرداختن به شاخه‌های هنری و هنرمندان را اولویت قرار می‌دهند؛ زیرا فعالیت‌های قرآنی را هنر نمی‌دانند و این آفتی است که جامعه قرآنی را تهدید می‌کند.

یکی از ضعف‌های جدی برخی از مسئولان فرهنگی استان آن است که به نخبگان قرآنی آن‌گونه که شایسته آن‌هاست، ارج نمی‌نهند و تقدیر شایسته از رتبه ممتاز بزرگ‌ترین رویداد قرآنی کشور هم به عمل نمی‌آورند. ایران گنجینه ارزشمندی از قاریان و حافظان قرآنی دارد که نسبت به برخی از کشورها، در سطح بالاتری قرار دارند اما متأسفانه مورد بی‌مهری برخی مسئولان واقع می‌شوند و دیده نمی‌شوند؛ در ایران یک مداح بیشتر از یک قاری قرآن مورد توجه قرار می‌گیرد.

ایکنا ـ در سال‌های اخیر شکافی بین جامعه قرآنی و سایر اقشار جامعه ایجاد شده‌ است، چه عاملی سبب این امر شده‌ و پیشنهاد شما برای برطرف کردن آن چیست؟

مقدسی: بله در سال‌های اخیر این شکاف به‌وجود آمده؛ البته تنها معطوف به جامعه قرآنی نیست و در محدوده گسترده‌تر بین جامعه مذهبی و سایر مردم و یا بین قشر روحانیت و سایر مردم دیده می‌شود؛ تبلیغات رسانه‌های معاند در این زمینه بسیار مؤثر واقع شده، در این تبلیغات بارها چهره ناخوشایندی از جامعه قرآنی یا جامعه روحانیت جلوه دادند علاوه بر آن، نمی‌توان از کوتاهی‌ها و قصور جامعه قرآنی در این زمینه هم عبور کرد. برای مثال فعالان قرآنی می‌توانند مباحث قرآنی را با شیوه‌های جذاب‌تر و دلنشین‌تر به مردم ارائه بدهند و این‌گونه نسل جدید را بیشتر جذب کنند.

اگر ارزش کارهای قرآنی برای مردم تبیین شود می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد همچنین حضور فعالان قرآنی در فضای مجازی بسیار مؤثر است، در این زمینه کارهایی از جمله تولید نرم‌افزارهای قرآنی مانند ریاض‌النغم و... انجام شده‌ است، اما کافی نیست و باید در این مسیر طرح‌های بیشتری اجرا شود؛ باید کارهای قرآنی از حالت انفرادی خارج شود و به کارهای جمعی تبدیل شود و اتحاد بین جامعه قرآنی باید بیشتر باشد زیرا کارهای انفرادی در حوزه قرآن کریم شاید در محدوده کوچک‌تر اثربخش باشد، اما در محدوده وسیع‌تر ملی و فراملی سبب موازی‌کاری دستگاه‌ها شده و ثمربخش نیست و نیازمند عزم جدی و برنامه‌ریزی کلان است.

از جامعه قرآنی انتظار می‌رود که در عرصه‌های مختلف ورود پیدا کنند و ایده‌های قرآنی را در آن عرصه اجرا کنند و نشان دهند که قرآن در همه حوزه‌های زندگی حرفی برای گفتن دارد زیرا قرآن کریم در همه حوزه‌ها اعم از سیاست، فرهنگ، اقتصاد، جامعه، طب و پزشکی و نجوم و... آیات روشنی دارد.

یک مسئله‌ای در خصوص جلسات قرآنی وجود دارد که پیش از شیوع کرونا، در ماه مبارک رمضان و ایام محرم برگزاری برخی جلسات قرآنی به علت اعزام مبلغان که برخی از آن‌ها صاحبان جلسات بودند، دچار رکود می‌شد اما کرونا هم در این یک سال اخیر مزید بر علت شده‌ و سبب افزایش رکود و تعطیلی این جلسات شده‌ است.

فروغی: معتقدم این شکاف و فاصله بین جامعه قرآنی و مردم تحت تأثیر عملکرد برخی مسئولان ایجاد شده‌ است، اگر قشری از جامعه مورد توجه و اهمیت متولیان امور فرهنگی قرار بگیرد، نزد مردم هم دیده می‌شوند؛ به همین سبب اگر چهره‌های جامعه قرآنی مورد توجه مسئولان اجرایی کشور و رسانه‌های داخلی قرار بگیرد، نزد مردم نیز محبوبیت پیدا می‌کنند.

برای برگزیدگان جشنواره فیلم فجر توصیفات و تشویق‌های متنوع بسیاری از سوی مسئولان و متولیان امور فرهنگی مطرح می‌شود اما آیا این توصیفات تاکنون برای چهره‌های جامعه قرآنی به کار رفته‌ است؟ و شاید این یکی از دلایل دلسرد شدن قاریان سطح ضعیف یا متوسط کشور برای پیشرفت و رشد در این مسیر باشد. البته ما همیشه قدردان زحمات مسئولان فرهنگی سازمان اوقاف کشور و اوقاف استان قم، حرم مطهر بانوی کرامت و جمکران هستیم.

گفت‌وگو از: محدثه نعیمی‌فرد