مقاومت؛ راهبرد اصلی سیاست خارجی دولت اسلامی از نگاه قرآن

حسین کنعانی‌مقدم، کارشناس مسائل سیاسی و دبیرکل حزب سبز، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره نسخه قرآن و مجموعه آموزه‌های دینی برای حوزه سیاست خارجی و نوع تعامل نظام اسلامی با سایر دولت‌ها گفت: خداوند در قرآن کریم بارها نحوه رفتار و تعامل با کفار، منافقان و مشرکان از یکسو و روابط با دوستان و مسلمانان را از سوی دیگر به طور صریح بیان کرده است، لذا روابط خارجی باید براساس قرآن پایه‌ریزی شود که قانون اساسی هم براین اساس نگارش شده و به تأیید ملت ایران رسیده است.

استکبارستیزی؛ اصل کلان در سیاست خارجی دولت اسلامی

وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب هم در عین اینکه همواره بر تعامل و گسترش روابط با همه کشورها، جز برخی کشورهای متخاصم و نامشروع، از جمله کشورهای اسلامی و همسایگان تأکید می‌ورزند اما در مقابل دشمنان و زورگویان دیپلماسی مقاومت را به منزله راهبرد اصلی سیاست خارجی بیان کرده‌اند.

کنعانی مقدم اظهار کرد: خداوند در قرآن می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ ۚوَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ» (اى پيامبر، با كافران و منافقان جهاد كن و بر آنان سخت بگير، و جايگاهشان دوزخ است، و چه بد سرانجامى است.) این آیه مشخص می‌کند برخورد با کافران و منافقان باید با شدت باشد و هیچگونه ترحمی هم نباید نسبت به آنها روا داشت.

این کارشناس مسائل سیاسی بیان کرد: همچنین براساس آیه معروف «أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ»؛ در عین برخورد شدید با کفار، باید دوستی و همکاری در بین مسلمانان حاکم باشد. براین مبنا هم گسترش روابط و تعاملات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با کشورهای اسلامی از جمله اصول ثابت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است و جمهوری اسلامی همواره بر تقویت همکاری‌ها و پرهیز از دخالت بیگانگان در امور منطقه تأکید کرده که برپایه همین اصل قرآنی تحکیم وحدت و تقویت روابط دوستانه میان ملت‌ها و دولت‌های اسلامی است.   

وی یادآور شد: در حوزه دفاع از مستضعفین و مسلمانانی که مورد تجاوز، اشغالگری و ظلم مستکبران قرار می‌گیرند مانند فلسطین، یمن، سوریه، عراق، بحرین و افغانستان، وظیفه هر مسلمانی است که وقتی فریاد مظلومیت و استمداد آن‌ها را می‌شنود به یاری مسلمانان بشتابد؛ قرآن هم در این باره می‌فرماید: «وَما لَكُم لا تُقاتِلونَ في سَبيلِ اللَّهِ وَالمُستَضعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَالنِّساءِ وَالوِلدانِ الَّذينَ يَقولونَ رَبَّنا أَخرِجنا مِن هٰذِهِ القَريَةِ الظّالِمِ أَهلُها وَاجعَل لَنا مِن لَدُنكَ وَلِيًّا وَاجعَل لَنا مِن لَدُنكَ نَصيرً» (چرا در راه خدا، و در راه مردان و زنان و کودکانی که (به دست ستمگران) تضعیف شده‌اند، پیکار نمی‌کنید. همان افراد (ستمدیده‌ای) که می‌گویند: «پروردگارا! ما را از این شهر (مکه)، که اهلش ستمگرند، بیرون ببر! و از طرف خود، برای ما سرپرستی قرار ده! و از جانب خود، یار و یاوری برای ما تعیین فرما!).

وی تأکید کرد: این‌ها همه حاکی از آن است که سیاست خارجی یک نظام و دولت اسلامی باید در مسیر دفاع از مظلومان و مستضعفان و برپایه راهبرد مقاومت در برابر استکبار طرح‌ریزی شده باشد و به استکبارستیزی به مثابه یک مبنا و اصل کلان در سیاست خارجی نگریسته شود.

خداوند هیچ‌جا پیامبر(ص) را دعوت به مذاکره و توافق با کفار نکرده است

کنعانی مقدم ابراز کرد: البته در سیاست خارجی ممکن است سیاست‌های تهاجمی، دفاعی و تعاملی برگزیده شود و انتخاب این گزینه‌ها به نوع سیاست‌ها و رفتار کشورها ارتباط دارد. در کشورمان نیز سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب و چارچوب‌های قانون اساسی و شورای عالی امنیت ملی که همگی برگرفته از آموزه‌های قرآنی است، نوع تعاملات خارجی کشور را تعیین می‌کند و اینگونه نیست هر وزیر خارجه‌ای مبتنی بر علایق و سلایق شخصی خود جهت‌گیری‌های سیاست خارجی را تعیین کند.

کنعانی مقدم درباره نسبت بین مذاکره و مقاومت در نگاه دینی گفت: آنچه خداوند در قرآن، پیامبر(ص) را به آن امر کرده و رویکرد نظام اسلامی در مقابل کفار و مستکبران را تبیین کرده «فاستقم کما امرت» است و این همان اصالت مقاومت و پایداری در مقابل مذاکره است.

دبیرکل حزب سبز با بیان اینکه هیچ جا در قرآن، خداوند پیامبر(ص) را دعوت به مذاکره و صلح با کفار و مشرکان نکرده، گفت: البته شاید پیامبر(ص) در جریان صلح حدیبیه با کفار مذاکره و توافقی کرده باشد اما این در شرایطی است که منافع و مصالح جامعه اسلامی چه ایجاب می‌کند. به نظر می‌رسد اگر در سیاست خارجی تابع سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری باشیم ولایت فقیه فصل‌الخطاب این مسائل است و قطعاً بدون مقاومت و پایداری نمی‌توان در مقابل نظام سلطه و استکبار جهانی ایستادگی کرد و کرنش، سازش و مذاکره از روی ترس یا مذاکره تحت فشار و تحمیل نه تنها هیچ منفعتی نخواهد داشت بلکه همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند هزینه‌های چند برابری نسبت به گزینه مقاومت به کشور و ملت تحمیل می‌کند.

کنعانی مقدم در پایان اظهار کرد: تجربه و شواهد عینی هم نشان داده کشورهایی که گزینه مقاومت و قوی شدن از درون را برگزیدند بهتر توانستند منافع ملی خود را تأمین کنند و جبهه استکبار را به عقب‌نشینی وادارند.

گفت‌وگو از مهدی مخبری