امام خمینی(ره)؛ قرآن‌پژوه دقیق و نوآور
گروه فعالیت‌های قرآنی- مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه امام خمینی(ره) یک قرآن‌پژوه بسیار دقیق و نوآور بودند گفت: ایشان در مورد اعجاز قرآن معتقد بودند که معجزه قرآن احیاگری قلوب است، یعنی قرآن می‌تواند مرده را زنده کند، همان طور که حضرت عیسی(ع) مرده جسمی و پیامبر(ص) مرده روحی را زنده می‌کردند.
حجت‌الاسلام محمدعلی خسروی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، با اشاره به جایگاه تدبر در قرآن در نگاه امام خمینی(ره)، ابراز کرد: نگاه امام به اصل انقلاب یک نگاه قرآنی بوده است و ایشان این انقلاب را از وقتی که آغاز و به ثمر رساندند برای عشق به قرآن بود و بارها این موضوع را عنوان کردند.
حجت‌الاسلام خسروی عنوان کرد: هر چه شما از فعالیت‌های قرآنی و پیشینه انقلاب میدانید همه به برکت قرآن است که نظام و قانون اساسی ما نیز برگرفته از قرآن کریم تنظیم شده و در سایه امام و اندیشه‌های ایشان به وجود آمده است.
امام خمینی(ره) و تدبر در کلام وحی
وی به ویژگی‌های امام خمینی(ره) در حوزه تلاوت و تدبر در قرآن اشاره کرد وافزود: ایشان مقید به تلاوت و تدبر در قرآن به صورت روزانه بودند و در ماه مبارک رمضان 10 ختم قرآن انجام می‌دادند و در ماه‌های دیگر نیز حداقل سه قرآن ختم می‌کردند، حتی در ساعات متفاوت روز نیز قرآن را به هشت قسمت تقسیم و تلاوت انجام می‌دادند. تأمل در برخی از آیات و تدبر در آن‌ها نیز به شکل روزانه در حین تلاوت از دیگر رفتارها و سیره امام به شمار می‌رود.
حجاب‌های قرآن
وی با بیان اینکه امام خمینی صراحتاً مباحث بسیار ارزشمندی را در کتاب «آداب الصلاة» آورده اند و در آنجا می‌فرمایند: «حجاب‌هایی برای قرآنی شدن و رسیدن به حقیقت قرآن وجود دارد» و در ادامه یکی یکی این حجاب‌ها را برمی‌شمرند، عنوان کرد: امام در مورد یکی از این حجاب‌ها این گونه عنوان می‌کنند که «اهل قرآن آنچه را که دارند، بدان دلخوش کنند و خیال کنند که جزو حاملان به قرآن هستند».
حجت‌الاسلام خسروی اضافه کرد: امام در این زمینه مثال زدند و گفتند: «مثلا اهل تجوید به اصطلاحات تجوید دل خوش می‌کنند، که این خود حجاب می‌شود و نمی‌گذارد که آن‌ها به خود قرآن برسند و یا مثلا اهل علوم قرآن، ادبیات، تفسیر و عرفان قرآن نیز ممکن است تصور کنند که خود حاملان قرآن هستند در صورتی که این هم حجابی شیطانی است».
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: ایشان بیان می‌کنند که «باید از این حجاب‌ها بگذریم و به روح قرآن برسیم» و از این مضامین و تعابیر امام چنین برداشت می‌شود که اگر چه همه این موارد روبنایی و لازم بوده، اما آنچه قرآن از ما خواسته، چیز دیگری است.
وی اضافه کرد: تعبیر امام در این زمینه این است که قرآن تجلی تام خداوند تعالی با تمام أسماء و صفاتش است، یعنی خداوند تمام أسماء و صفاتش را در قرآن متجلی کرده است، لذا ما که می‌خواهیم با قرآن انس بگیریم باید متخلق به صفات پروردگار باشیم وگرنه از قرآن بهره‌ای نبرده‌ایم.
حجت‌الاسلام خسروی تصریح کرد: امام در این زمینه مباحث گسترده و شیرینی دارند که متأسفانه ما به این جنبه‌ها کمتر رسیده و توجه داریم و از ایشان تنها همان سیره سیاسی را در نظر می‌گیریم.
امام خمینی(ره)؛ قرآن‌پژوه، دقیق و نوآور
وی با بیان اینکه امام خمینی(ره) یک قرآن‌پژوه بسیار دقیق و نوآور بودند که مباحث فوق‌العاده‌ای را مطرح کردند، اظهار کرد: در مورد اعجاز قرآن برخی گفته‌اند که خود قرآن گفته است، اگر می‌توانید مانند این قرآن را بیاورید، در واقع تحدی کرده است و این به خاطر فصاحت و بلاغت قرآن است.
حجت‌الاسلام خسروی ابراز کرد: برخی نیز گفته‌اند که این امر به خاطر آن است که تناقضی در قرآن نیست، یعنی پیامبر(ص) در مدت 23 سال انواع مطالب را بیان کرده‌اند که تناقضی در آن نیست، پس معجزه است.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: برخی گفته‌اند اعجاز قرآن به خاطر پیشگویی‌های علمی آن است که مثلا گفته زمین کروی است و یا اینکه همه چیز را زوج آفریدیم حتی جمادات را. لذا از این گرفته می‌شود که قرآن معجزه است، البته امام خمینی(ره) به تنهایی اینها را قبول نداشتند.
قرآن و احیاگری قلوب
حجت‌الاسلام خسروی اضافه کرد: امام خمینی(ره) می‌فرمایند: «اینها درست و به جای خود است، اما معجزه قرآن چیزی دیگری است و هیچ‌کسی مانند آن را نمی‌تواند، بیافریند و آن احیاگری قلوب است، یعنی قرآن می‌تواند مرده را زنده کند، همان طور که حضرت عیسی(ع) مرده جسمی را زنده می‌کردند. پیامبر اسلام(ص) نیز مرده روحی را زنده می‌کردند و لذا این را هیچ‌کس نمی‌تواند انجام دهد، ولی قرآن می‌تواند».
وی افزود: این نکته بسیار مهمی است که امام به عنوان یک قرآن پژوه عنوان می‌کنند و قابل اثبات است و بسیار موثر بوده و روح قرآن هم همین است. امام خمینی(ره) می‌گویند که قرآن قصه نیست، اگر قصه بود یک بار می‌گفت و قصه تمام می‌شد، چرا قصه را تکرار می‌کند؟ قصه حضرت آدم(ع)، قصه حضرت موسی(ع) و ... این قصه‌ها در هر جایی که تکرار می‌شود، می‌خواهد به انسان یک نکته روحی و تربیتی را بیاموزد. در این جا امام مثال می‌زنند: «آنجا که قصه حضرت آدم و سجده نکردن شیطان بر وی را مطرح می‌کند در واقع خدا می خواهد به انسان بگوید آن چیزی که شیطان را از آن مقام به زیر انداخت، انانیت و منیت بود پس ای انسان از منیت دست بکش وگرنه شیطان مجسم هستی».
وی ادامه داد: لذا داستان‌های قرآن را امام می‌گویند که قصه‌سرایی نیست، بلکه اهدافی دارد که باید با تدبیر و فهم این اهداف دریافت شود. قرآن هم دستوری داده که «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا، آيا به آيات قرآن نمى انديشند يا [مگر] بر دلهايشان قفلهايى نهاده شده است»(محمد/24)، نفرمودند چرا قرآن قرائت و حفظ نمی‌کنید، چون حفظ قرآن به جای خود، اما این کارها قفل دلی را باز نمی‌کند، بلکه نیازمند آن است که انسان آشنایی با قرآن داشته باشد. در واقع قفل دل را تدبر و آشنایی با روح قرآن و معنای آن باز می‌کند. این هم از سیره و کتب ایشان به دست می آید تا بتوانیم در این زمینه گوشه‌ای از اندیشه امام را منتشر کنیم.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های امور قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: در مورد انتقال این گونه مفاهیم و پیاده کردن اندیشه‌های قرآنی امام(ره)، مفسران و مراجع و گسترش مفاهیم قرآنی، همه باید تلاش کنند. در واقع یک بحث ملی است به این معنا که تنها بر عهده ارشاد نیست.
وی افزود: ائمه جمعه نقش مهمی در این زمینه دارند و چه خوب است یکی از خطبه‌های نماز جمعه به تفسیر حتی یک آیه از قرآن اختصاص پیدا کند و یا رسانه ملی نیز بر روی بحث تفسیر و تدبر سرمایه‌گذاری بیشتری انجام دهد یا اختصاص دروس حوزه علمیه به تفسیر قرآن همان گونه که آیت‌الله جوادی آملی، درس تفسیر قرآن را راه‌اندازی کردند و باید در حوزه‌ها و همچنین دانشگاه‌ها گسترش پیدا کند. لذا اگر در این سطح به این موضوع نگاه کنیم می توانیم به گسترش تدبر در سطح جامعه امیدوار باشیم.
فراگیرشدن تدبر در مساجد بعد از اقامه نماز
معاون پژوهشی سابق مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(ره) در پایان عنوان کرد: امیدواریم پرداختن به ترجمه و فهم قرآن در چند دقیقه به صورت مختصر و مفید نیز به صورت روزانه در مساجد ما بعد از اقامه نماز مانند تلاوت یک صفحه قرآن مرسوم و فراگیر شود.
انتهای پیام
