توحید ذاتی؛ اولین قسم از اقسام توحید/ همه ذات باری تعالی عینیت است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله‌العظمی جواد غروی علیاری، مفسر قرآن کریم در جلسه تفسیر امروز خود که به تفسیر سوره یونس اختصاص داشت، دومین آیه این سوره «أَکَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَیْنَا إِلَى رَجُلٍ مِّنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِینَ آمَنُواْ أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِندَ رَبِّهِمْ قَالَ الْکَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُّبِینٌ» را قرائت کرد و گفت: آیات این سوره جمعاً در مکه نازل شده است. از خصایص سوره یونس این است که این سوره یک باره بر پیامبر(ص) نازل شده است.

وی افزود: این سوره 20 مبحث دارد. اولین آن، «الر» است. دوم «تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ» است. سوم اعجاب مردم است «لِلنَّاسِ عَجَبًا». چهارم فرق ما بین وحی و الهام است. پنجم امور غیبیه الهیه است.

این مفسر قرآن ادامه داد: مورد ششم قدم صدق است، قدم صدق چیست؟ چه خواهد شد؟. هفتم تصور و استنباط مردم است. هفتم خالق عالم چیست؟ هشتم فرق ما بین خلقت‌های آسمان‌ها عوالم، سدرة‌المنتهی و ... چیست؟.

خلقت آسمان‌ها و زمین در شش روز

آیت‌الله‌العظمی غروی علیاری با بیان اینکه در حدود 10 آیه در مورد خلقت آسمان‌ها و زمین در شش روز صحبت شده است، گفت: در سومین آیه سوره یونس آمده است: «اللّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ». این شش روز خلقت آسمان‌ها چیست؟ نهم این شش روز است. شمسی بوده یا قمری؟ اصلاً چی هست؟ اصلاً روز داشته‌ایم؟ مراد از این ستة ایام چیست؟

وی افزود: دهم معاد است. یازدهم معنای استقرار الهی است، مگر خدا بشر است چرا استقرار؟ دوازدهم امر شفاعت است که یک امر عظیم است. آیا در عالم برزخ هم شفاعت است؟ سیزدهم مراجعه تمام موجودات عالم به محضر الهی است. چهاردهم این است که وعده‌های الهی به حق و عملی است. پانزدهم اختلاف روز و شب است. شانزدهم جزای اعمال یا تجسم عمل است. هفدهم این است که ملاک ایمان، قبولی و رد اعمال عمل صالح و غیر صالح است.

آیت‌الله‌العظمی غروی علیاری اظهار کرد: هجدهم کفار و نحوه‌های ورود آن‌ها بر عالم قیامت است، عالم برزخ که جای خود دارد. نوزدهم قضاهای مؤمنین، منافقان، منکرین و ... است. بیستم اینکه عقل سلیم که بوده چه نیازی به بعثت بوده است؟ وضع انبیای عظام چگونه است، انبیای عظام آیا کلاً یک وظیفه دارند یا وظایف مختلف دارند؟ این بیست مبحثی بود که در این سوره مبارکه آمده است. این سوره در اوایل بعثت بر پیغمبر(ص) نازل شد و فهم آن لذت دارد.

توحید ذاتی؛ اولین مبحث سوره یونس

وی ضمن تصریح این مطلب که اولین مبحث این سوره، مبحث توحیدی آن هم توحید ذاتی است، گفت: بروید سراغ کتاب‌هایی که در اثبات صانع و خالق نوشته شده است. این خالق چه خالقی است؟، اول اثبات وجود خداوند سبحان هست که هست یا نیست؟ ملحدان می‌گویند اصلاً خدا نیست و عالم طبیعتآً ایجاد شده، عالم را کسی به‌وجود نیاورده است. خلقت ابداعی است، خلقت ابتدایی و دفعی است. خلقت خالق نمی‌خواهد، مخلوقات طبیعتاً ایجاد شده‌اند.

این مفسر قرآن ادامه داد: دهریون می‌گویند شیء به شیء است، شیء را شیء ایجاد کرده است نه اینکه یک نفر اشیاء را ایجاد کند. آن‌ها می‌گویند محال است یک نفر آن قدر قدرت داشته باشد که اشیاء را آن هم از عدم به وجود بیاورد. همه‌شان علل متعدد می‌خواهد، از یک شیء  فقط یک شیء می‌شود ایجاد کرد، دو شیء که ایجاد نمی‌شود. اینها می‌گویند که اشیاء را باید خالق‌های متعدد باشد. نمی‌شود از یک چیز اشیای متعدد ساطع شود.

آیت‌الله‌العظمی غروی علیاری عنوان کرد: این دیدگاه قابل تحمل ما نیست و ما قبول نداریم. بلکه همه و همه به یک قدرت بر می‌گردد. به ما می گویند شما الهیون این را جعل کرده‌اید.

اولین قسم از اقسام توحید، توحید ذات است

وی گفت: اولین مبحث، اثبات صانع است. صانع است که مصنوعات را به‌وجود می‌آورد، این صانع با صانع‌های دیگر هر کدام دست به دست داده‌اند و شیء و اشیایی را ایجاد کرده‌اند. دومین مبحث اثبات ذات باری تعالی است. اولین قسم از اقسام توحید، توحید ذات است. دوم توحید صفاتی است. سوم توحید افعالی است.

این مفسر قرآن با بیان اینکه بعد از اثبات صانع به 20 موضوعی که ذکر شد برمی‌گردیم، به آیه «تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ» اشاره و اظهار کرد: این تلک آیات الکتاب را چرا قید حکیم زده است؟ یعنی این خالق ما حکیم مطلق است، این آیات نشانه‌های حکمتی است. نوعاً مردم این امر را قبول ندارند. این آیات مکتوب است و کتاب و کاتب دارد و از حکیم مطلق صادر شده است.

وی گفت: هر چه هست یک ذات بیشتر نیست بقیه‌اش لقب هستند. چهارده علم داریم، علوم غریبه و ...، شیخ بهایی به همه اینها مسلط بود. علوم غریبه را چند نفر بیشتر در جامعه نمی‌دانند مرحوم مجلسی هم یک مقدار کمی بلد بود. این علوم را دهنده و گیرنده‌ای است به این سادگی نیست. یک عده‌ای زحمت کشیده‌اند و لیاقت پیدا کرده‌اند تا به این علوم رسیده‌اند.

آیت‌الله‌العظمی غروی علیاری عنوان کرد: در ذات باری تعالی همه‌اش عینیت است هیچ چیزی غیر از ذات نیست. آن ذات متجمع تمام این سیرت‌هاست. در ذات باری تعالی صورت نیست همه‌اش عینیت است. وجود واجب‌الوجود یکی بیشتر نیست و اوست. ما موجودات و مخلوقات این عالم هستیم، عنایت کرد و ما و این عالم را ایجاد کرد.

یادآور می‌شود، این جلسه تفسیر امروز چهارشنبه، 20 آبان‌ماه در مسجد جامع فاطمیه به نشانی خیابان دماوند، وحیدیه، میدان تسلیحات  برگزار شد.