Rivayetlerle anne ve babaya iyilikte bulunmak

Günümüz dünyasının en önemli sorunlarından birisi, eğitim ve öğretim sorunudur. Bu sorun, eğitim ve öğretimin ilk beşiği olan aile yuvasından başlar.

Sevgi, fedakârlık ve uyum ilkelerini yaşamayan aile ortamında, fiziksel birlik görüntüsü olsa bile, ruhsal ve mutluluk bütünlüğü olmadığından sinir ve stresle dolu bu tür ailelerde hayata atılacak çocukların/gelecek nesillerin yetişmesi nasıl beklenebilir ki?!

Doğal ve güdüsel sevgi kaynağı olan aile biriminde hâl böyle olunca, sokakların durumunu izah etmeye hiç gerek yok.

Bunların üzerine görsel ve işitsel araç gereçleri ekler ve kasıtlı oluşturulan dinî ve millî değerlerden uzaklaştırılmış özentiler de eklenirse, yarınımızın bu günden daha iyi olmayacağını görmek için kâhin olmaya gerek yoktur.

Milletlerin ve toplumların yücelişinin o toplum ve milletin eğitim sistemi bütünlüğünde oluştuğu gerçeğini dikkate alarak, bu sistemin en önemli birimi olan aile terbiyesinin yegâne öğretmenleri olan anne ve babaların, özellikle de annelerin İslâm'daki konumunu gözden geçirmemiz gerekir.

İslâm'da annelik makamını ve annenin insanın hayatındaki rolünü anlayabilmemiz için yüce Rabbimizin kitabına ve Resulullah'ın (s.a.a) ve Ehl-i Beyti'nin nurlu sözlerine müracaat etmemiz gerekir. Biz de mümkün mertebe ayet ve hadislerden yararlanarak bu konuyu sizlere açıklamaya çalışacağız.

Allah-u Tealâ Kur'ân-ı Kerim'de şöyle buyurmaktadır: "Rabb'in, O'ndan başkasına ibadet etmemenizi ve anne babaya iyilik etmenizi emretmiştir. İkisinden birisi yahut her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara 'öf' bile deme; onları azarlama onlara güzel söz söyle; onlara rahmet ve şefkat dolu tevazu kanadını ger. Onlara alçak gönüllü ve şefkatli davran ve onlar hakkında dua edip şöyle de: Ey Rabb'im, bunlar küçükken beni nasıl yetiştirip büyüttülerse, sen de onlara merhamet et, acı." (İsrâ, 23-24)

Bir başka ayet-i kerimede şöyle buyurmaktadır: "Biz insana anne ve babasını tavsiye ettik; annesi onu nice sıkıntılara katlanarak taşımıştır. Sütten ayrılması da iki yıl içinde olur. Bana, sonra da anne-babana şükret. Dönüş ancak banadır." (Lokman, 14)

Görüldüğü gibi bu ayetlerde Allah-u Tealâ anne babaya iyilik etmeği, onlara şükretmeyi kendi ibadeti ve şükrüyle yan yana zikretmiştir. Bu da, anne-babanın Hak Tealâ indindeki makamını ve onlara iyilik ve itaat etmenin önemini göstermektedir. Onun için, haram ve farz olan şeyler haricinde, anne-babaya itaat etmek farzdır. Hatta anne baba, evlâdını sünnet olan bir ameli yapmaktan men edip başka bir iş yapmayı emrederse onların dediğini yapması gerekir.

Bir gün bir kişi Resulullah'a (s.a.a) gelerek; "Ya Resulullah!" dedi, "Anne babanın evlâtları üzerindeki hakkı nedir?" Sevgili Peygamberimiz şöyle buyurdu: "Onlar senin cennet ve cehennemindir."

Yani, onlara yapacağın iyilikler ve onlara karşı vazifelerini yerine getirmenle cenneti kazanabileceğin gibi, onlara karşı vazifelerini yerine getirmezsen, cehennemi hak etmiş olursun.

Hz. Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Anne babaya iyilik yapmak, en büyük farizadır."

İmam Sadık (a.s), "Allah anne babaya iyilik etmeyi emretmiştir." ayetini şöyle açıklamıştır: "İyilik etmek, onlarla iyi geçinmek ve ihtiyaçlarını ağız açıp istemeden karşılamaktır..."

Resul-i Ekrem (s.a.a) şöyle buyurmuştur: "Kim ömrünün uzamasını ve rızkının çoğalmasını istiyorsa, anne babasına iyilik etsin ve akrabalarına sılayı rahimde bulunsun."

Yine Resul-i Ekrem (s.a.a) buyurmuştur: "Kıyamet gününde iyilerin efendisi, ölümlerinden sonra anne ve babalarına iyilik yapan kimselerdir."

Sekizinci imamımız İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: "Anne babaya iyilik etmek farzdır; hatta müşrik olsalar bile. Elbette Allah'a isyan olan şeylerde onlara itaat edilmez."