شخصیت حضرت زینب (س)؛ تأثیرپذیر از معصومین، تأثیرگذار در تاریخ

مریم جعفری سراجی، مدیر موسسه آموزش عالی حوزوی فاطمه معصومه (س) بندرعباس، مدرس حوزه و دانشگاه و دانش‌آموخته فقه خانواده، در گفت‌وگو با ایکنا از هرمزگان ضمن تسلیت وفات حضرت زینب (س) اظهار کرد: در ایام بحرانی و پر چالشی به‌واسطه شیوع ویروس کرونا و نیازمند توجه ویژه برگزیدگان خداوند هستیم، کسانی‌که در محضر خدا جایگاه ویژه‌ای دارند، نگاهشان مبارک و دعایشان مستجاب است و حضرت زینب (س) یکی از این بزرگواران هستند. امیدوارم خداوند به آبروی این عزیزان همه ما را حفظ کند.

وی با اشاره به اینکه حضرت زینب (س) ویژگی‌های برجسته بسیاری داشتند که در کلام نمی‌گنجد، افزود: با نگاهی به زندگی پدر و مادر و اجداد حضرت زینب (س) پی می‌بریم، کسانی که ایشان را در دامان خود پرورش دادند، دارای ویژگی‌های خاصی چون شهامت، شجاعت، تقوا و خدمت به اسلام بودند، خود را در برابر خداوند مسئول دانسته و رشادت‌های بسیاری در این مسیر انجام دادند. مسلماً وقتی فردی در دامن چنین افرادی تربیت شود آن ویژگی‌ها را در خود رشد داده و در مقام یک فرد معمولی نخواهد بود.

عبادت حضرت زینب (س)

این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه شخصیت بی‌بی زینب کبری (س) هم تأثیرپذیر از معصومین و هم تأثیرگذار در تاریخ بوده است، تصریح کرد: حضرت زینب (س) در خانه‌ای پرورش یافتند که عبادت، افتخار و جوهر آن بود، ذکر دائم، عابد بودن پدر و مادر و سجده‌های طولانی به همراه برادر باعث شد ایشان در امر عبادت بسیار خاص باشند. به‌گونه‌ای که امام حسین (ع) در آخرین وداعشان به حضرت زینب (س) فرمودند: خواهر جان در نماز شبت من را فراموش نکن و از امام سجاد (ع) نیز نقل‌شده که زینب (س) همه نمازها و عبادات واجب و مستحب را در طول مسیر اسارت از کوفه به شام به‌جای می‌آوردند.

جعفری با اشاره به اینکه عبادت نوعی اتصال به معبود است، افزود: ممکن است گاهی در نمازهای واجب خود سستی کنیم چراکه توجه نداریم عبادت فهیمانه و عاشقانه و وصل ممتد و روزانه به معبود چه برکات و ثمراتی دارد. عبادت تنها در نماز خلاصه نیست اما در روایات ما تأکیدات فراوانی به نماز شده است. وصل به خدا به معنی وصل به ریشه بوده و نماز، نقطه وصلی است که ما را نجات داده و همیشه به آن ریشه متصل نگه می‌دارد تا در مشکلات کم نیاوریم.

زهد حضرت زینب (س)

مدیر موسسه آموزش عالی حوزوی فاطمه معصومه (س) بندرعباس با بیان اینکه از دیگر ویژگی‌های بارز حضرت زینب (س) زهد ایشان است، ادامه داد: بی‌بی زینب کبری (س) از بچگی شاهد  بودند که پدر و مادرشان بخشندگی عظیمی داشتند، برای خود چیزی نمی‌خواستند، غذای خود را به یتیمان می‌بخشیدند، بسیاری شب‌ها با شکم گرسنه می‌خوابیدند و مثال‌های بسیاری که نشان می‌دهد به دنبال مطامع دنیا نبودند و در سبک زندگی خود، فقری اختیاری را برای کسب تکامل معنوی و اخلاق انتخاب کردند و بی‌تردید از این چشمه بی‌پایان زهد تأثیر پذیرفتند.

علم حضرت زینب (س)

جعفری با اشاره به اینکه علم حضرت زینب (س) نیز در سایه افاضات الهی و تعلیمات معصومین بوده است، عنوان کرد: یکی از شواهدی که دلالت بر مقام علمی و فضیلت زینب کبری (س) دارد بیان امام سجاد (ع) خطاب به ایشان است که می‌فرمایند: «أنتِ بِحَمدِ اللّهِ عالِمَةٌ غَيرُ مُعَلَّمَةٍ ، فَهِمَةٌ غَيرُ مُفهَّمَةٍ؛ (اى زينب !) تو  بحمدالله، عالمى هستى كه نزد كسى تعليم نديدى و دانايى هستى كه نزد كسى نياموختى». عالم و دانشمند بدون معلم و دانا و متفکر بدون کلاس درس بودن به این معنی است که ایشان آموزش را از ناحیه خداوند و معصومین گرفته‌اند و علم، تفکر و تعقلشان بشری نبوده  و قابل‌مقایسه با علومی نیست که ما آن را می‌فهمیم.

فداکاری حضرت زینب (س)، والاترین پرستار عالم

وی ویژگی دیگر حضرت زینب (س) را فداکاری و جهاد درراه دین خواند و افزود: ایشان داغ مادر دیدند، پرستار پدر شدند، پرستار و مونس امام حسن (ع) شدند، در همراهی با امام حسین (ع) از هیچ کوشش و زحمتی دریغ نکردند، پرستار فرزندان بردارشان امام سجاد (ع) و امام باقر (ع) نیز بودند و این‌ها همه نشان‌دهنده این است که زینب (س) خود را محو دین کردند، فداکاری که ایشان دارند فراتر از فداکاری هر انسان دیگری است.

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: دلیل این فداکاری‌ها که شامل رشادت‌ها و پرستاری‌های دوران عاشورا و اسارت در خرابه‌های شام و دیگر مسیرها می‌شود، حل و هضم شدن در هدف است. ازاین‌رو اگر کسی بخواهد پرستاری کامل و وظیفه‌شناس باشد، این امر تحقق پیدا نمی‌کند مگر در هدف خود حل و هضم شود. هرچه هدف و نیات فکری و اعتقادی انسان رشد بیشتری داشته و محبتش نسبت به خدا و بندگانش بیشتر باشد، بر مسئولیت‌پذیری‌اش نیز افزوده شده و راحت‌تر و عاشقانه‌تر می‌تواند خدمت کند.

جعفری افزود: پرستارانی که امروز در این شرایط بحرانی شیوع ویروس خطرناک کرونا از جان خود می‌گذرند، فداکاری‌ها و ایثار والاترین پرستار عالم، حضرت زینب (س) را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند و ثمراتی که نگاه‌های ویژه خداوند و دعای خیر بندگان خدا در حق این عزیزان خواهد داشت، قابل وصف نیست.

صبر حضرت زینب (س)

وی یکی از بارزترین ویژگی‌های حضرت زینب (س) را صبر ایشان عنوان کرد و گفت: در روایات داریم که صبر رأس ایمان است، به این معنی که نمی‌شود بنده‌ای ادعای ایمان کند اما نسبت به صبر آن‌طور که بایدوشاید توجه نداشته باشد؛ خداوند انسان را در شرایطی خلق کرد که دورش را بلا و سختی و امتحان گرفته  و برای اینکه بتواند از پس این بلاها بربیاید و رشد کند باید صبر داشته باشد و از خلأها و تنگناهای فقیرانه معنوی خارج شود.

مدیر موسسه آموزش عالی حوزوی فاطمه معصومه (س) بندرعباس اضافه کرد: سختی‌ها در مسیر زندگی انسان دارای اهدافی هستند و رشد و تعالی را به دنبال خواهند داشت، هرچه این سختی‌ها و امتحانات عمیق‌تر باشد ثمراتی که از ناحیه صبر به انسان می‌رسد نیز بسیار عمیق‌تر خواهد بود. با این اوصاف شاخصه عظیمی که در خصوص حضرت زینب (س) به ذهن ما خطور می‌کند صبر است، ایشان می‌دانند مسیر دنیا فناپذیر است اما می‌توان از این فانی برای باقی استفاده کرد.

جعفری ادامه داد: این صبر وقتی زیبا و اثرگذار خواهد بود که همراه با بصیرت باشد و بدانیم ماهیت صبوری و انتهای آن چیست. حضرت زینب (س) پس از واقعه کربلا در مقابل سخن نیشدار و زخم‌زبان والی کوفه، که با طعنه خطاب به این بانوی اسیر گفت: کار خدا را با برادر و خاندانت چگونه دیدی، فرمودند: «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا؛ جز زیبایی چیزی ندیدم».

وی با بیان اینکه بصیرت حالتی است که پرده‌های ظاهری را برای انسان کنار می‌زند تا عمق را ببیند، گفت: ما از دست دادن پدر، مادر، همسر، فرزندان و  برادران حضرت زینب (س) را می‌بینیم و بر سروصورت خود می‌زنیم اما بی‌بی زینب کبری (س) این‌ها را امتحان الهی می‌بیند که رضایت خداوند را به همراه دارد و هدف غایی خلقت نیز همان است.

این مدرس حوزه و دانشگاه افزود: خیلی از ما ممکن است در بسیاری مواقع ناچار به صبر شویم  اما در عین صبر کردن، جزع‌وفزع ، ناشکری، بدگویی و بدبینی داریم درحالی‌که شاخصه صبری که در حضرت زینب (س) می‌بینیم همان صبر با بصیرت است  که در تعابیر قرآنی و روایی از آن به‌عنوان صبر جمیل تعبیر شده است.

«صبر جمیل» از شاخصه‌های سبک زندگی اسلامی

جعفری با اشاره به اینکه یکی از شاخصه‌های سبک زندگی اسلامی که مورد تأکید مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب بوده، صبر جمیل است، تصریح کرد: خداوند در سوره عصر می‌فرماید: «وَالْعَصْرِ؛ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ؛ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ؛ سوگند به عصر؛ كه بی‌تردید انسان در زیان‌کاری بزرگی است؛ مگر کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند و یکدیگر را به‌حق توصیه نموده و به شکیبایی سفارش کرده‌اند».

وی ادامه داد: خداوند منشور کامل رفتاری انسان را در این سوره بیان کرده است، این منشور شامل چهار رکن ایمان، عمل صالح، امربه‌معروف و صبر است که هر چهار رکن را در سیره حضرت زینب (س) به‌عنوان یک الگوی کامل شخصیتی برای مردان و زنان، می‌بینیم.

این دانش‌آموخته فقه خانواده تصریح کرد: انسان در خسران است چون هدف را گم کرده و گرفتار و مشغول دنیاست، ایمان تنها به معنی یک مسلمانی اسمی نیست بلکه باید عمل صالح را در پی داشته باشد؛ «دلت پاک باشد» صرف به کار نمی‌آید و باید ایمان و خدامحوری را در عمل نشان دهیم. کاری که حضرت زینب (س) در تمام زندگی خود انجام دادند و امروز پرستاران فداکار ما در این بحران شیوع کرونا انجام می‌دهند.

جعفری گفت: خطبه‌هایی که حضرت زینب (س) منزل‌به‌منزل و در دل کفر و ظلم دشمنان خواندند درواقع همان امربه‌معروف و نهی از منکر و توصیه به‌حق بود. اگر بخواهیم ایمان را در دل خود ریشه دوانیم و در پرتو آن عمل صالح داشته و بی‌تفاوت نیز نباشیم نیاز به صبری داریم که در جای‌جای زندگی حضرت زینب (س) قابل‌لمس است.