بزرگان سایر ادیان قدرت جواب استدلالات امام رضا(ع) در مناظرات را نداشتند

اسلام کرامتی مدرس  دانشگاه  دررشته تاریخ اسلام، در گفت و گو با خبرگزاری بین المللی قرآنی(ایکنا) از هرمزگان، گفت: با وجود ابهامات در مورد شهادت امام رضا روز شهادت این امام بزرگوار را آخر صفر سال 203 ه.ق دانست و سایر روایت ها را بجز روز آخر صفر سال 203ه.ق را ضعیف به شمار آورد.

کرامتی در مورد ولادت و شهادت امام رضا گفت: امام رضا(ع) در تاریخ 11 ذی القعده 148 هجری قمری در شهر مدینه متولد شده است ،نام پدر او امام محمد کاظم(ع) امام هفتم شیعیان و نام مادر اونیز( طاهره یا نجمه )است. امام رضا(ع) تا سن 47 سالگی خداوند بچه ایی به او عطا نکرد و از این بابت نیز عباسیان طئنه های یسیاری به میزدند که چگونه می شود امامی فرزندی نداشته باشد وخاندان امامت اینگونه به پایان برسد،خداوند نیز برای از بین بردن این شبهات و صحبت ها سال 195 هجری در سن 47 سالگی امام جواد را به او عطا کرد. ولی طولی نکشید و نتوانست  رشو و نمو و بالندگی  فرزند کوچکش را ببیند و سال 203 درسن 55 سالگی  با این حال که امام جواد تنها 8 سال بیشتر نداشت به شهادت رسید.

کرامتی افزود: مدت امامت امام هشتم حدود بیست سال بود و  زندگی امام رضا (ع) نیز در دوران سه خلیفه گذشت، ایشان 10 سال در دوره هارون الرشید، پنج سال در دوره امین و پنج سال نیز در دوره مامون عباسی زندگی گذراند که سخت گیرترین آن نسبت به امامان مخصوصا به پدر ایشان، هارون بود و زیرک ترین وعالم ترین خلیفه در میان آن ها نیز مامون بود که با این زیرکی خود توانست امام رضا را به ایران بیاورد.

وی بیان کرد: مامون در آوردن امام به ایران ترس بسیاری داشت که مبادا با قدرت و محبوبیتی که دارد از میزان قدرتش نزد مردم کاسته شود وروز به روز به قدرت و محبوبیت امام افزوده شود، او قبل از آمدن امام به ایران با زیرکی تمام و با پیشنهاد ولایت عهدی به ایشان به کارگزارانش نیز دستور داد امام را از شهرهای شیعه از جمله کوفه و قم عبور ندهند و ایشان را از شهر های مصر و اهواز که سنی مذهب هستند عبور دهند که با آمدنش به مرکز خلافت طرفدارانی گرد او جمع نشوند و به آن جا نروند.

وی در در رابطه با قبول ولایت عهدی امام رضا گفت: امام رضا در ابتدا پیشنهاد ولایت عهدی از طرف مامون را نپذیرفت  ولی در آخر با اصرا مامون، قبول پیشنهاد را مشروط بر این گذاشت که ایشان در مسائل سیاسی دخالتی نکند ، شرط  امام در قبول ولایت عهدی این را اثبات می کرد که مامون شایسته حکومت بر سرزمین های اسلامی  نیست  ودر این بین  نمی خواد به کسی کمک کند که شایسته نیست.

کرامتی  راجع به نقشه های مامون و وزیرش افزود: به پیشنهاد فضل بن سهل وزیر مامون تصمیمی گرفته شد که امام را به نماز عید فطر بفرسند و نمار جماعت را برگذار کند، هدف تنها برگذاری نماز عید فطر نبود هدف به ثمر رساندن حیله ی  پشت برگذاری این نماز بود ، مامون فریب کار می خواست به مردم اثبات کند دیگر امامان نزد مردم محبوبیتی ندارد، ولی  امام رضا تکبیر گویان و با پاهای برهنه آمد و نماز را با جمعیت انبوهی که پشت  سر ایشان بودند برگذار کرد ، جاسوسان که این صحنه را دیدند به وزیر مامون گزارش دادند و او دریافت که نقشه آن ها عملی نشده است.

وی اضافه کرد: مامون نسبت به امام رضا سخت نمی گرفت و در مواقعی نیز آن را مورد حمایت قرار می داد، ولی پشت این حمایت ها  خدعه و نیرنگ های بسیاری وجود داشت ، از جمله این خدعه را میتوان با آوردن امام رضا مشاهده کرد ، وی می خواست برای بدست آوردن دل مردم و برای اینکه به مردم اثبات کند طرفدار امام است او را به ایران بیاورد ولی هدف چیز دیگری بود، هدف اثبات کم جلوه دادن سطح علمی امام رضا در مسائل غیر مذهبی از جمله مباحث سیاسی، فلسفی، منطق و مباحث علمی رایج آن زمان برای مردم ایران بود زیرا خود مامون به قدرت علمی امام در مسائل مذهبی اذعان داشت و می خواست با برگزاری محافل علمی سطح علم سواد امام را بسنجد و آن را به مردم اثبات کند که امامان معصوم درجه ایی که به آن ها داده اند بیهوده بوده است.

کرامتی تشریح کرد: مناظراتی که مامون برای امام در نظر گرفته بود مناظرات با بزرگان ادیان دیگر بود از جمله مناظره عبارت است از، این مناظرات عبارتند از مناظره با جاثلیق (عالم بزرگ مسیحی)؛ مناظره با رأس الجالوت (پیشواى بزرگ یهودیان)، مناظره با هربز اکبر(پیشوای بزرگ زرشتی )، مناظره با عمران صابى(عالم  پیرو حضرت یحیی) که  این چهار مناظره در یک مجلس و با حضور مامون و جمعى از دانشمندان و رجال خراسان صورت گرفت و مناظره با سلیمان مروزى که مستقلاً در یک مجلس با حضور مامون و اطرافیانش صورت گرفت و مناظره با على بن محمد بن جهم، مناظره با ارباب مذاهب مختلف در بصره بود، همانطور که گفتیم هدف مامون کم جلوه دادن سطح علمی امام بود.

مدرس تاریخ اسلام هر یک از این مناظرات  را داراى محتواى عمیق و جالبى دانست که امام با دین و مذهب و کتاب خودشان و حتی با زبان خودشان با آن ها به مناظره پرداخت که هیچ کدام از آن ها قدرت جواب استدلالات امام را نداشتند و امروزه هم با گذشت تقریبا هزار و دویست سال از آن تاریخ، رهگشا و بسیار آموزنده و پر بار است، هم از نظر محتوا و هم از نظر فن مناظره و طرز ورود و خروج در بحثها به عنوان نمونه به سراغ مناظره با جاثلیق که در یکى از جلسات بزرگ مامون واقع شده، مى رویم

دکتر کرامتی بخش کوتاهی مناظره امام با جاثلیق مسیحی را بیان کرد و افزود: امام و جاثلیق با یکدیگر به توافق رسیدند که با استلال به کتاب انجیل مناظره کنند و جاثلیق نیز در صورتی که اگر به ضررش باشد نیز علیه خود اقرار کند، در ابتدا امام به پرسش جاثلیق که در مورد نبوت عیسی  و کتابش چه می گوید، امام نیز پاسخ داد: به نبوت عیسی که اقرار برنبوت محمد (ص) و کتابش کرده اعتراف داریم در غیر این صورت خیر ، در ادامه برای اینکه عدالت برقرار شد دو شاهدی خواسته شد که از مذاهب خود نباشند .

وی ادامه داد: امام یوحنای دیلمی را انتخاب کرد و جاثلیق نیز گفت محبوب ترین  فرد نزد مسیحیت است و وقتی امام یوحنای دیلمی را سوگند داد که آیا یوحنا این سخن را از مسیح نقل کرد که مردم را به دین محمد بشارت داده ؟ یوحنا آن را تایید کرد ولی جاثلیق گفت مشخص نیست برای چه زمانی  و برای چه گروهی این بشارت داده شده است تا ما آن ها را بشناسیم ، امام نیز از راس الجالوت خواست انجیل را قرائت کند و وقتی به اسم حضرت محمد رسید امام قرائت او را متوقف کرد و به جاثلیق گفت :آیا قبول داری این سخنان ازعیسی بن مریم است ؟ در پاسخ جاثلیق جوابی جز بله نداشت.

مدرس تاریخ اسلام گفت: امام رضا ع نه تنها به تمامی سوالات ادیان بزرگ جواب های قاطع می داد بلکه سوالاتی که امام از آنها می پرسید نیز جوابگو نبودند و البته نهایت  خفت و سرافکندگی را برای مامون و آن وزیربه ظاهر باهوشش را در پی داشت که سعی بر خفیف جلوه دادن سطح علمی امام رضا(ع) داشتند.

وی طریقه به شهادت رسیدن آن حضرت را مبهم خواند و ابهامات را این گونه بیان کرد و گفت:  طبق نظرعموم اهل سنت  امام به دست مامون به شهادت نرسیده و مرگ بصورت طبیعی بوده است ، اکثر تشیع نیز شهادت را به دست مامون وبوسیله خوراندن سم به ایشان ذکر کرده اند ودرصد قلیلی ازنیز مرگ طبیعی را قبول کرده اند ولی تعابیرو ابهامات در این باره زیاد است  به عنوان مثال در کتاب تاریخ یعقوب آمده است که ایشان مسموم شده و به شهادت رسیده ، این خودش ابهام است که چگونه و چه کسی ایشان را به شهادت رسانده، ابن جوزی و شیخ مفید نیز در کتاب های خود آورده اند به دست مامون مسموم شده و به شهادت رسیده است، در تاریخ طبری نیز آمده است شهادت امام رضا بر اثر نوشیدن زیادی انگور بوده است.

وی خاطر نشان کرد: در تعیین شهادت امام رضا(ع)نقل های زیادی وجود دارد ،یکی اختلاف نظر در مورد سال به شهادت رسیدن آن حضرت است که برخی آن را سال 202 هجری فمری می دانند و برخی نیزمانند شیخ کلینی  آن را قبول کرده و مسعودی نیز در کتاب تاریخ خود آنرا نقل کرده است ، مورخان دیگر به استناد سکه هایی که در سال 204 هجری قمری با نام امام ضرب شده را سال شهادت امام ذکر کرده.

کرامتی  اختلاف نظر بعدی را در مورد ماه به شهادت رسیدن امام دانست و افزود:اختلاف نظرات در این مورد در روزهای 23 ذی القعده ، آخرین روز ذی الحجه ، اول ماه صفر، 17 صفرو روز آخر ماه صفر است و قول اقوی و مشهور طبق نظر اکثر فقها و مورخین روز آخر ماه صفر سال 203 می باشد و هشتمین اختر تابناک ولایت به دست مامون عباسی با خوراندن سم به ایشان  در آخرین روز ماه صفر  در سال 55 سالگی به شهدت رسید، محل شهادت ایشان نیز به گفته تاریخ نویسان شهر توس و محل دفن ایشان نیز در باغ حمید بن قحطیه در سناباد بوده که بعد ها به مشهد (محل شهادت امام رضا) نام گرفته و به این اسم شهرت یافته است.