راه‌حل تأمین مالی اسلامی برای شرکت‌های خرد و متوسط

به گزارش ایکنا به نقل از Middle East Business Intelligence، شرکت‌های خرد و متوسط ​​(SMEs) امروزه به محصولات مالی، خدمات، شرکا و همکاران نیاز دارند تا تجارت خود را گسترش دهند، مسیر دیجیتالی شدن خود را سرعت بخشند، به آنها کمک کنند تا وارد بازارهای جدید شده و به آنها دسترسی به نوآوری‌هایی را بدهند که رقابت‌پذیری آنها را در بازار افزایش دهد.

اما کسب‌وکارهای جدید برای دسترسی به منابع مالی دچار مشکل می‌شوند، زیرا بانک‌های ریسک‌گریز تمایلی به وام دادن به شرکت‌هایی ندارند که سابقه مالی نداشته و دارایی‌های فیزیکی محدودی دارند. این منجر به فقدان تأمین مالی مخارج سرمایه‌ای بسیار مورد نیاز شرکت‌ها، تأمین مالی اولیه و سرمایه خطرپذیر می‌شود.

در این میان یک مشکل اطلاعات نامتقارن وجود دارد؛ تأمین کننده مالی صندوق (اهدا کننده وام) اغلب درک بهتری از جزئیات معامله نسبت به وام‌گیرنده دارد و فقدان زیرساخت اطلاعاتی برای SME‌ها مشکل را تشدید می‌کند.

نتیجه این است که بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط ​​با هزینه‌ها یا کارمزدهای قابل توجهی تأمین مالی یا وثیقه‌های پرهزینه ارائه می‌کنند که مانع رشد آنها می‌شود.

گاهی اوقات نادیده گرفته می‌شود که نظام تأمین مالی اسلامی _ یک سیستم مبتنی بر دارایی با پیوندهای واضح با اقتصاد واقعی _ ممکن است راه حلی را برای SME هایی که به دنبال تأمین مالی هستند ارائه دهد.

تقاضای رو به رشد برای خدمات مالی اسلامی 

خدمات بانکی منطبق با شریعت اسلامی از زمان ظهور در دهه 1970 به شدت رشد کرده است. در دهه گذشته، تأمین مالی اسلامی با نرخ سالانه 10 تا 12 درصد رشد کرده و امروزه حجم این صنعت 2.5 تریلیون دلار تخمین زده شده و در بیش از 80 کشور جهان گسترش یافته است.

علی‌رغم همه‌گیری کووید-19، تأمین مالی اسلامی با نرخ رشد مرکب متوسط ​​حدود 10 درصد در سال‌های 2020 و 2021 افزایش یافت، در حالی که رشد وام‌های متعارف در همان دوره حدود 3 درصد افزایش یافت.

به گفته سرویس سرمایه‌گذاران شرکت اعتباری مودی مستقر در ایالات متحده، بهبود اقتصادی در بازارهای مالی کلیدی اسلامی، رشد اعتبار و تقاضا برای محصولات مطابق با شریعت را افزایش می‌دهد. ارائه‌دهنده خدمات سرمایه‌گذاری ایالات متحده می‌گوید که رشد دارایی‌های بانک‌های اسلامی احتمالاً ادامه خواهد داشت و رشد آن از وام‌دهندگان معمولی بهتر خواهد بود.

محرک‌های زیادی در بخش تأمین مالی اسلامی وجود دارد که رشد آن را در آینده تضمین می‌کند. اولاً، جمعیت مسلمانان بدون بانک زیاد است. جمعیت بدون بانک 57 کشور عضو OIC (سازمان همکاری اسلامی) در سال 2018 به حدود 60 درصد رسید.

ثانیاً، وسعت و کیفیت بهبود یافته محصولات و خدمات تأمین مالی اسلامی به جذب مشتریان بیشتر، چه مسلمان و چه غیر مسلمان، ادامه دارد.

رشد تقاضا برای توسعه پایدار و سازگار با محیط زیست منجر به جذب شدید پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های سبز در سطح جهانی شده است. هم‌پوشانی قابل توجه بین تأمین مالی اسلامی و ESG (اصول زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیت) آن را به گزینه‌ای جذاب برای بسیاری از مشاغل تبدیل می‌کند.

بازار جهانی حلال نیز با نرخ رشد سالانه 20 درصدی بسیار سودآور است که آن را به یکی از سریع‌ترین بخش‌های مصرف‌کننده در جهان تبدیل می‌کند. انتظار می‌رود تأمین مالی اسلامی نقش پیشرو در تسهیل تجارت حلال بین‌المللی ایفا کند.

تأمین مالی اسلامی و حمایت از SMEها

تأمین مالی اسلامی با ارائه راه‌حل‌های تأمین مالی مانند قراردادهای مشارکتی، فرصت‌های تجاری را افزایش می‌دهد، که در آن بانک‌ها نه تنها سرمایه‌گذاران مالی هستند، بلکه در موفقیت SME نیز منافعی دارند.

اساس مدل بانکداری اسلامی مبتنی بر اصل تقسیم سود است که در آن ریسک بین بانک و مشتری مشترک است. این نه تنها به نفع یک وام‌گیرنده تجاری است، بلکه این سیستم واسطه‌گری مالی به توزیع عادلانه‌تر درآمد و ثروت کمک می‌کند.

ابعاد قوی اخلاقی و آداب انجام تجارت با بانک‌های اسلامی نقش مهمی در ترویج سرمایه‌گذاری‌های اجتماعی مطلوب و رفتار بهتر فردی و شرکتی دارد.

با این حال، مانند بانکداری سنتی، اندازه بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط ​​ممکن است نوع محصولات موجود را محدود کند. بانک‌های اسلامی ترجیح می‌دهند تسهیلات کوتاه‌مدت با پشتوانه دارایی‌ها را به این بخش ارائه دهند، زیرا مسائل مربوط به تداوم کسب‌وکار و ریسک بالاتری در اعطای وام به مشاغل کوچک‌تر وجود دارد. تأمین مالی بلندمدت اسلامی معمولاً فقط برای شرکت‌های متوسط ​​با قابلیت مالی و تجاری قوی در دسترس است.

از نظر محصولات اسلامی، شرکت‌های کوچک و متوسط ​​می‌توانند از ارائه سپرده، پس‌انداز و حساب‌های جاری بهره ببرند که گاهی به سختی از بانک‌های سنتی دریافت می‌شود.

ارتقاء آگاهی در مورد محصولات تأمین مالی اسلامی

تقاضا برای محصولات مالی اسلامی از بخش SME به مدت یک دهه در حال افزایش بوده است، به ویژه در بازارهای مالی توسعه یافته اسلامی. نیاز این شرکت‌ها برای دریافت خدمات، عمدتاً به تأمین مالی پروژه، سرمایه در گردش و تأمین مالی تجاری است. شواهد بین کشوری به طیف گسترده‌ای از ساختارهای تأمین مالی در دسترس برای SME ها اشاره می‌کند که گواهی بر انعطاف‌پذیری نظام تأمین مالی اسلامی است.

با وجود این، شکاف‌های آگاهی همچنان هم در بازارهای توسعه‌یافته و هم در بازارهای نوظهور وجود دارد. در سال 2019، بانک مرکزی مالزی گزارش داد که تقریباً 60 درصد از SMEها در مالزی از در دسترس بودن تسهیلات مالی اسلامی آگاه نیستند.

بر اساس شاخص بانکداری اسلامی سال 2020 که توسط بانک امارات اسلامی امارات (UAE bank Emirates Islamic) تهیه شده است، در امارات متحده عربی، 27 درصد از جمعیت نمونه از وجود محصولات بانکداری اسلامی اطلاع نداشتند.

کارآفرینان به طور کامل از بسیاری از راه حل‌های تأمین مالی ارائه شده توسط بانک‌های اسلامی استفاده نمی‌کنند. آگاهی دادن از تسهیلات ارائه شده باید برای تضمین رشد بخش SME و همچنین موفقیت مداوم خدمات مالی مطابق با شریعت ارتقاء یابد.

ترجمه از محمدحسن گودرزی