نفوذ غرب‎زده‌ها را در دانشگاه‌ها از نزدیک می‌بینم

به گزارش ایکنا، مهدی گلشنی، استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف، یکشنبه دوم آبان، در نشست علمی «احیای متافیزیک و فلسفه در محیط‌های علمی» ضمن ابراز تأسف از اینکه دانشگاه‌ها کمتر به فلسفه علاقه نشان داده می‌شود، گفت: این ضعف در فلسفه سیاسی و زندگی هم وجود دارد؛ دانشگاه‌ها به فلسفه زندگی وارد نمی‌شوند و دانشجویان درگیر این پرسش نمی‌شوند که هر فردی بر مبنای چه فلسفه‌ای زندگی کرده و بقاء دارد در حالی که نشاط و دوام انسان وابسته به این پرسش است. همچنین گرایشات کمال‌خواهانه انسان هم در زمره این نوع موضوعات است.

وی افزود: متأسفانه برخی استادان که حتی استاد اندیشه سیاسی اسلامی هستند کمتر علاقه دارند که با متون فلسفه سیاسی ارتباط مستقیم بگیرند و ببینند فلاسفه گذشته ما مانند ابن‌سینا و فارابی و خواجه نصیر و ... چه مطالب و متون قوی در این زمینه دارند.

گلشنی تصریح کرد: وقتی ما با علوم فیزیک و زیست طرف هستیم در سطح جهانی نظریاتی دارد؛ وقتی وارد علوم انسانی مانند علوم سیاسی و اقتصاد و ... می‌شویم، مکاتب مختلفی در غرب هست ولی ما در ایران عمدتاً این مکاتب را ذکر می‌کنیم، بنده چندین بار بیان کردم که دانشکده‌های علوم انسانی ما با استادان حوزه گفت‌وگو کنند و اصولی را که حتماً باید مراعات شود بحث کنند. باید افرادی نظیر فارابی و ابن سینا حتما مورد توجه حوزه و دانشگاه قرار بگیرد.

گلشنی بیان کرد: فردی که بعدا رئیس بخش فلسفه دانشگاه آکسفورد شد می‌گفت من از هابکیز که به سمت آکوئیناس و به سمت ابن‌سینا حرکت می‌کنم می‌بینم عمق مطلب آنها بیشتر می‌شود و واقعاً همین است و چرا ما از این سوابق غافل هستیم. متأسفانه نسبت به میراث فرهنگی ما در دانشگاه‌ها غفلت بزرگی صورت گرفته است. آن وقت باید مولوی با تیراژ چند میلیونی در آمریکا چاپ شود.

گلشنی اضافه کرد: برای همه حوزه‌های علوم انسانی باید از میراث دینی و فرهنگی حتماً باید استفاده شود ولی در وزارت علوم غفلت بوده است ولی استادان دغدغه‌مند باید خودشان دست به کار شوند. به نظر بنده باید بر اهمیت علوم تجربی تأکید شود ولی آن را تنها شاخه علمی ندانیم و نشان دهیم که به خودی خود برای بشر خودکفا نیست؛ یعنی فرزندان ما در کنار زیست و شیمی باید با متافیزیک هم آشنا شوند؛ باید کل‌نگری از ابتدا وارد ذهن بچه‌ها شود و به آنها یاد دهیم. اکثر فارغ‌التحصیلان ما مغرور هستند و تصور می‌کند همه چیز را می‌دانند و این بلا برای رشد علمی ما هست.

علوم بدون جهان‌بینی دینی مشکلی حل نمی‌کند

وی افزود: بنده به عنوان فیزیکدان می‌گویم زیست و شیمی همه مشکلات کشور را حل نمی‌کنند، در کشورهای غربی به این نتیجه رسیده‌اند که دانشجویان مهندسی حتماً باید برخی دروس علوم انسانی را تحصیل کنند؛ الان واقعاً مسخره است که می‌گویند از  دروس عمومی  امتحان گرفته نشود.

استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف افزود: در دهه اول انقلاب بنده کتاب قرآن و علوم طبیعی را نوشته و تأکید کردم که دین می‌تواند اصول معرفت‌شناختی و هستی‌شناسی را برای علوم معرفی کند، این کتاب ترجمه شد و شیخ محمدغزالی تقریظی بر آن نوشت که چاپ شد. بنده در این کتاب آورده‌ام وجه مشترک بین ادیان ابراهیمی در اصول هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی بسیار زیاد است. قرآن به ما فرموده است که در زمین گردش کنید و ببینید خلقت چگونه است ولی جهان‌بینی و جهان‌شناسی هم داده و تاکید کرده است که جهان فقط همین پدیده‌های طبیعی نیست. قرآن بر تجربه تأکید فرموده ولی اصول روش‌شناختی و هستی‌شناختی و چیزهایی که این اصول  را مخدوش می‌کند به ما داده است.

وی با بیان اینکه به تعبیر برخی اندیشمندان غربی، باید چتر الهیاتی بر سر علم باشد اضافه کرد: در اسلام ما قرآن را داریم که دایرة المعارف فیزیک و زیست نیست ولی اصول معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی به ما داده است که به زندگی و علوم ما جهت می‌دهد؛ قرآن نقش کلیدی دارد که موجب حیرت انسان است. لذا هیچ وقت نباید دنبال معجزه برای پیامبر(ص) بگردیم خود قرآن بالاترین معجزه و گویای همه چیز است.

تبیین دیدگاه فلاسفه اسلامی در غرب

استاد بازنشسته دانشگاه  صنعتی شریف ادامه داد: امروز مقداری توسط کسانی چون سیدحسین نصر دیدگاه اندیشمندان اسلامی در غرب مطرح شده ولی به قدر کفایت نیست؛ بنده در اسکاتلند سخنرانی با عنوان اینکه علم و دین دو فرهنگ دارند یا فرهنگ واحد؛ بعد از سخنرانی بنده یکی از رؤسای دانشکده‌های آنها گفتند من عقیده تو را دارم؛ برخی کتب بنده هم در مالزی و اندونزی ترجمه شده و واکنش آنها خیلی متفاوت از ایران است و با علاقه دنبال می‌کنند با اینکه اصلاً پیشینه فلسفی و فلاسفه‌ای مانند ما ندارند.

گلشنی بیان کرد: امروز ظرفیت‌های زیادی مانند مراکز تحت اشراف آیات سبحانی، جوادی و مصباح در ایران داریم ولی استفاده نمی‌کنیم. مرحوم مطهری خیلی ساده‌نویس بود و امروز هم باید برای سطوح پایین دبستان ور اهنمایی و دبیرستان متن تولید کنیم که بچه‌های ما سراغ کتب باطله نروند.

این پژوهشگر برجسته کشور اظهار کرد: در همین دانشگاه صنعتی شریف مسئولان بی لیاقتی وجود داشتند و بعد از اینکه بنده را بازنشسته کردند، فرد ضعیفی را جایگزین کردند و همین سبب شده تا نسبت به نظریات اینجانب یا واکنشی وجود ندارد یا آن را بدون دلیل تخطئه می‌کند. بنده هرقدر به وزارت اطلاعات و وزارت علوم در دوره وزیر قبلی گفتم ثمری نداشت و متاسفانه نفوذ غرب در دانشگاه‌ها و مراکز حساس علمی ما بسیار زیاد است. بنده از نزدیک این را مشاهده می‌کنم.

مفهوم دانشگاه و علم اسلامی

وی افزود: بنده پیشنهادی در شورای عالی انقلاب فرهنگی دادم که باید رصدی از دبیرستان وجود داشته باشد و دغدغه و سؤالات آنها گردآوری شود و حوزه هم برای طلاب چنین کاری بکند، خیلی از دبیرستانی‌ها سؤالشان این است که چرا باید به خدا معتقد باشیم؟ باید اخلاق و اعتقادات به زبان ساده مطرح شود؛ شبیه چیزی که مرحوم شهید مطهری در داستان راستان نوشتند. الان برنده جایزه نوبل در زیست‌شناسی درصدد طرح این سؤال است که از کجا آمده‌ام، آمدنم بهر چه بود.

گلشنی در واکنش به برداشت غلط برخی افراد از علم دینی، تصریح کرد: برخی وقتی سخن از علم دینی می‌شود فوراً ذهنشان سراغ این مسئله می‌رود که باید قرآن را باز کرده و جوابش را بگیریم؛ این برداشت غلط است، قرآن خواسته خود ما از طریق علوم طبیعت را کشف کنیم، بنابراین این برداشت نادرست رایج باید از بین برود؛ ابوریحان تجربه کرده و نظریه‌پردازی می‌کرد ولی اصول حاکم بر ایده آنها بود که نتایج را تغییر می‌داد و آن اصول اخلاقی و جهان‌بینی و روش‌شناسی الهی است و دانشگاه اسلامی هم دانشگاهی است که این چتر جامع بر آن حاکم است.   

وی با اشاره به تلاش دشمنان برای جلوگیری از رشد علمی کشور، افزود: امروز  صریحاً برخی در دانشگاه‌های ما از تغییر افکار سخن می‌گویند، آمریکایی‌ها هم با صراحت گفته‌اند ما نمی‌گذاریم ایران به ژاپن اسلامی تبدیل شود لذا نفوذی‌های خود را به مراکز علمی و محیط‌های مهم نفوذ می‌دهند تا مانع رشد و پیشرفت ما شوند.

گلشنی در پاسخ به پرسشی درباره انفجار بزرگ گفت: بنده اخیراً کتابی با موضوع جستارهایی در فیزیک معاصر نوشته‌ام و در آن آورده‌ام که مسائلی در کیهان‌شناسی و کوانتوم مطرح است که صحبت از انقلاب دارد و مطالب بنده هم از افراد درجه اول در فیزیک است که نشان می‌دهد چقدر موضوعاتی که حرف آخر تلقی می‌شود توسط فیزیکدانان درجه اول زیر سؤال رفته است و انفجار بزرگ هم از این دسته است.