به گزارش خبرنگار ایکنا، نخستین همایش ملی قرآن و روانشناسی، از صبح امروز یکشنبه، ۲۲ مردادماه، به شکل مجازی و با حضور آیتالله سیدمحمد غروی، رئیس پژوهشکده علوم رفتاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، محمود نیلی، رئیس دانشگاه تهران، الهه حجازی، رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، به همراه جمعی از پژوهشگران و متخصصان علوم قرآنی روانشاسی در دانشگاه تهران آغاز به کار کرده است.
آیتالله سیدمحمد غروی، رئیس پژوهشکده علوم رفتاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در این همایش اظهار کرد: روانشناسی علمی است که قانونمندیهای رفتاری و روانی ما و زیرساختهای آنها را تبیین میکند و هدف آن تنظیم رفتار، پیشبینی رفتار، اصلاح رفتار و مسائل روانی است.
وی افزود: هدف قرآن هدایت انسانهاست و مخاطب آن هم انسان است؛ رسول خدا(ص) در این رابطه میفرماید: «عَلَیکُمْ بِـالْقُرآنِ فَاتَّخِذُوهُ اِمـامـاً وَ قائِداً» یعنی بر شما باد که به قرآن تمسک کنید و آن را امام و رهبر خود قرار دهید. در روایات متعدد آمده است که قرآن را امام و قائد قرار دهید، نه آنکه آن را به دنبال خود بکشید. امیرالمؤمنین(ع) نیز در این رابطه میفرمایند: «الله الله فی القرآن» یعنی به خدا که به قرآن تمسک کنید؛ اینطور نباشد که دیگران در عمل به قرآن پیشی گیرند و شما از آن غافل باشید». از امام صادق(ع) سؤال میشود که چطور است که هر مقدار که قرآن میخوانیم و آن را بررسی میکنیم از خرمی آن کاهیده نمیشود؟ حضرت میفرمایند: «برای اینکه قرآن اختصاص به زمان، تغییر زمان و به اشخاص دیگر ندارد، بلکه برای همه زمانها و برای همه مردم و برای همه جوامع است و به همین علت همواره خرمی دارد و شرایط خودش را حفظ میکند».
عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، تصریح کرد: منظور از اینکه روانشناسی در قرآن را مطرح میکنیم این نیست که قرآن، کتاب روانشناسی است، بلکه قرآن کتاب هدایت است و نباید انتظار داشته باشیم که انواع مباحث روانشناسی، فیزیولوژیک و احساس و ادراک و انواع مشکلات روانی و آسیبهای روانی و درمان همه آنها در قرآن آمده باشد؛ این انتظار نادرست است، بلکه منظور این است که به دلیل اینکه قرآن کتاب هدایت و مخاطب آن انسان است و برای تربیت انسانها نازل شده است، طبیعتاً میتوان مفاهیم روانشناختی را به صورت مستقیم از قرآن با دلالت التزامی بیّن استفاده کرد؛ همچنین میتوانیم آنها را به نحوی مبنای کار، تحقیقات و نظریهپردازیهای خودمان قرار دهیم و با استفاده از این دلالت به نظریههای خود بپردازیم.
رئیس پژوهشکده علوم رفتاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تأکید کرد: استفاده ما از آیات قرآنی باید قابل دفاع باشد. صرف اینکه در کنارمان یک کتاب لغت و ترجمه بگذاریم و هر آنچه که در ذهنمان بیاید منتقل شود و آنها را مفاهیم علمی و روانشناختی تلقی کنیم صحیح نیست؛ لذا باید به طور فنی با قرآن برخورد کرد و این مهم نیاز به آن دارد که ما از کتب قدیمی در ارتباط با نکات و لغات قرآن استفاده کنیم. از سوی دیگر مبانیای که در اصول مطرح شده است، زمینهای برای این است که بتوانیم به درستی مفاهیم را از منابع اسلامی به دست بیاوریم و از آنها بهره ببریم.
وی افزود: اینها نکاتی است که باید به آن توجه کنیم تا تفسیر به رأی نشویم. رسول گرامی اسلام(ص) در این خصوص میفرمایند: «کسی که قرآن را به رأی خود تفسیر کند، مقبول نیست» و از خداوند تبارک و تعالی نقل میشود که: «ایمان نیاورده است به من، کسی که کلام مرا به رأی خود و با پیش ساختههای ذهنی خود تفسیر کند». در روایات دیگری از امام صادق(ع) آمده است که میفرمایند: «اگر کسی قرآن را به رأی خود تقسیر کند، اگر درست تفسیر کرده باشد مأجور نیست و اگر خطا تفسیر کرده باشد گناهش به گردن خودش خواهد بود»؛ لذا اگر بخواهیم چیزی را به اسلام نسبت دهیم، باید به این توجه داشته باشیم که اسلام چهارچوبهای خاصی دارد.
آیتالله غروی تصریح کرد: علامه طباطبایی در این خصوص میفرماید اگر ما یک آیه را با توجه به چهارچوبهای صحیح تفسیر کنیم، بازهم مفهوم آیه است و نمیتوانیم به صورت قطع بگوییم که قرآن این را گفته است و آیا این نظر قرآن است؟ همچنان که اگر ما آیات دیگری را مرتبط با یک آیه ببینیم و باز هم در چهارچوب اصول، آن را تفسیر کنیم، نمیتوانیم آن را سندی برای اسلام بیان کنیم؛ لذا ما نمیتوانیم این موارد را به قرآن استناد دهیم، مگر اینکه براساس روایاتی که به نحوی در چارچوب آیات وجود داشته سخن گوییم و یا احادیث معتبر ذیل آیات را بررسی کنیم و دقت لازم را در بیان آنها داشه باشیم و در نهایت اگر توانستیم همه این موارد را با هم جمع و تبدیل به نظر کنیم و قواعد اصولی را در مورد آنها جاری و ساری کنیم میتوان گفت که این دیدگاه را اسلام و قرآن ارائه کرده است.
انتهای پیام