بازار داغ آثار عاشورایی در میان تازه‌های نشر قرآنی مهرماه
گروه ادب ــ هفته پایانی مهرماه، که مصادف با اربعین حسینی بود، بازار کتاب با استقبال از آثار عاشورایی و تازه‌های نشر به ویژه سفرنامه‌های اربعینی مواجه بود.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ از تازه‌های نشر مهرماه می‌توان به عناوین تخصصی قرآنی همچون «روانشناسی در قرآن؛ بنیان‌ها و کاربردها»، «تکلیف سیاسی از منظر قرآن کریم»، «مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث»، «تاریخ کتابت قرآن و قرائات»، «حکمت ایرانی در معماری اسلامی»، «باد یمانی»، «خداشناسی عرفانی» و «نقش بانوان محدث شیعه در خدمت به حدیث» اشاره کرد، اما با توجه به اینکه این ماه با مناسبت‌هایی مانند هفته دفاع مقدس و اربعین حسینی مصادف بود، از همین رو شاهد ورود تازه‌هایی از کتاب‌های با موضوع دفاع مقدس و اربعین بودیم. در ادامه این گزارش از نظر مخاطبان می‌گذرد؛
شرح صلوات بر محمد و آل محمد
کتاب «شرح صلوات بر محمد و آل محمد» نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین وحید واحدجوان عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به همت انتشارات قائم آل علی(ع) روانه بازار نشر شده است. یکی از بافضیلت‌ترین ادعیه و بهترین اذکار، صلوات بر محمد و آل محمد است. این دعا، همواره ذکر قلبی و ورد زبانی ما مسلمانان بوده و در هر شبانه روز، در نماز و غیر نماز، میلیون‌ها صلوات بر پیامبر اکرم و آل او فرستاده می‌شود. در این کتاب، تفسیر آیه صلوات، شرح معنای صلوات، تفسیر عرفانی صلوات، فلسفه صلوات، شرح روایات اهل‌بیت(علیهم السلام) درباره صلوات و گفتاری از مرحوم استاد مهندسی درباره صلوات مطرح شده است.
روانشناسی در قرآن؛ بنیان‌ها و کاربردها
کتاب «روانشناسی در قرآن؛ بنیان‌ها و کاربردها» تألیف حجت الاسلام والمسلمین محمد کاویانی آرانی به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شد. این کتاب، در کنار کتاب «روانشناسی در قرآن، مفاهیم و موزه‌ها» هویت کامل‌تر خود را می‌یابد؛ در فصول ۹ گانه آن کتاب، به تعدادی از مباحث روانشناسی، مثل احساس و ادراک، رشد، انگیزش، اجتماعی، سلامت روانی و روانشناسی مثبت، با رویکرد قرآنی، به تفصیل پرداخته شده است. در فصول ۷ گانه این کتاب نیز به مباحثی مثل «عواطف و هیجانات»، «یادگیری و تغییر رفتار»، «ناخودآگاه»، «شخصیت، مباحث بنیادین»، «شخصیت، مباحث کاربردی»، «سنجش روانشناختی» و «روانشناسی تفاوت‌ها» پرداخته شده است. اگرچه به تناسبِ فضای دانشجویی و اخذ بازخورد از کتاب اول، از حجم و تعداد آیات در این کتاب کاسته شده است، لکن رویکرد کلی حاکم بر این دو کتاب، رویکرد قرآنی است.
دانش تقریرنویسی
کتاب «دانش تقریرنویسی؛ به ضمیمه روش حل مسئله فقهی» به قلم حجت الاسلام والمسلمین ربانی بیرجندی، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی گردآوری و به همت شرکت چاپ و نشر بین‌الملل چاپ و منتشر شد. این کتاب در دو بخش «دانش تقریرنویسی» و «مراحل روشمند حل مسائل فقهی» در ۱۷۶ صفحه به رشته تحریر در آمده است.
تکلیف سیاسی از منظر قرآن کریم
کتاب «تکلیف سیاسی از منظر قرآن کریم» به قلم محمد عابدی و به همت سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. تکلیف سیاسی از اصلی‌ترین مسائل نظام سیاسی اسلامی است که در عرصه پژوهش تفسیری تاکنون و با گذشت چند دهه از انقلاب اسلامی همچنان مورد غفلت بوده و اینک برای اولین بار این کتاب عهده‌دار بررسی آن شده است. نو بودن عرصه پژوهش، در عین کاربردی بودن آن برای نظام اسلامی و شهروندانی که تکالیف سیاسی بخش مهمی از حیات سیاسی و اجتماعی آنها را پوشش می‌دهد، بر اهمیت موضوع این کتاب افزوده است. بررسی ابعاد و ماهیت تکلیف سیاسی، مبانی قرآنی آن، امکان‌سنجی، ویژگی‌ها، مظاهر، مصادیق، موانع و آسیب‌های تکلیف سیاسی از منظر قرآنی در این کتاب بررسی می‌شود.
آزادی سیاسی در اسلام
کتاب «آزادی سیاسی در اسلام» تأملی در آراء قاضی عبدالجبار و امام خمینی(ره) تألیف محمود شفیعی به همت انتشارات دانشگاه مفید در ۳۳۱ صفحه منتشر شده است. کتاب حاضر درباره اندیشه سیاسی اسلام به ویژه بنیاد‌های آزادی سیاسی با توجه به تفسیر‌های امام خمینی(ره) و قاضی عبدالجبار در بستر کلام و فقه شیعی و اعتزالی تهیه و گردآوری شده است. این اثر نخست آزادی سیاسی را از جهات متنوع مانند آزادی فلسفی، اخلاقی، عرفانی، حقوقی، سیاسی و ... مفهوم شناسی و تحلیل و بررسی می‌کند. همچنین نگارنده مبانی کلامی آزادی سیاسی شیعی و اعتزالی جباری اشاره و عقل شیعی امامی را با توجه به دیدگاه امام خمینی(ره) باعقل اعتزالی جباری مقایسه و مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در پایان کتاب نیز حدود آزادی سیاسی را در اندیشه شیعی امام خمینی(ره) با اعتزالی قاضی عبدالجبار مقایسه و موردسنجش قرار می‌دهد. عقل‌گرایی، دین و دنیا و رویکرد عقلانیت اعتزالی جباری و اجتهاد شیعی امامی در این پژوهش از امتیاز بسیار بالایی برخوردار است.
به سوی نظریه انسان سازمانی
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه کتاب «به سوی نظریه انسان سازمانی مبتنی بر علم النفس فلسفی (با تأکید بر آراء حکمت متعالیه)» را که حاصل تلاش علمی ابوالفضل گائینی در گروه مدیریت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه است، روانه بازار نشر کرد. هدف این تحقیق بررسی، تبیین و ارائه الگویی از انسان شناسی تئوری سازمان با تأکید بر آرای علم‌النفس حکمت متعالیه است. با قبول این فرض که سقف سازمان بر ستون انسان شناسی بنا نهاده شده است؛ انسان‌شناسی فلسفی یکی از مبانی مهم در تأثیرگذاری بر دانش سازمان و مدیریت تلقی می‌شود. حضور مهم و فعال انسان در سازمان می‌طلبد تا چیستی آن کشف و از این طریق سازمان متناسب با آن چیستی طراحی شود. یکی از آن مبانی مهم در کشف و بیان چیستی انسان، علم النفس حکمت متعالیه است؛ بنابراین اهمیت پرداخت به آن از منظر حکمت متعالیه به عنوان یکی از بدیل‌های فلسفی ضروری است.
باد یمانی
«باد یمانی» مجموعه داستان‌های کوتاه درباره زندگی، کرامات و معجزات امام یازدهم، امام حسن عسکری(ع) است که به همت محمدرضا عابدی شاهرودی به رشته تحریر درآمده است. در این اثر سعی بر آن شده از اقیانوس بیکران معارف امام حسن عسکری(ع)، گوشهای کوتاه از زندگی آن بزرگوار ارائه شود. مجموعه داستان‌های کوتاه در ارتباط با زندگی ائمه(ع) در جلد نخست آن با عنوان «باد یمانی» که به زندگی امام یازدهم، امام حسن عسکری(ع) می‌پردازد، در قطع رقعی، با شمارگان یک هزار نسخه و با قیمت ۱۹۰ هزار ریال در بازار کتاب در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد. این اثر ۱۳۶ صفحه‌ای، در هشت سرفصل با عناوین ماجرای «درختان سیب»، ماجرای «رگ زدن»، ماجرای «پارچه‌ها»، ماجرای «شتر»، ماجرای «ابریشم»، ماجرای «اسب»، ماجرای «سکه‌ها» و ماجرای «به دنیا آمدن» داستان‌هایی در ارتباط با زندگی و کرامات امام یازدهم(ع) را روایت می‌کند.
دولت مدرن در روابط بین‌الملل
کتاب «دولت مدرن در روابط بین الملل» تألیف مجتبی عبدخدایی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به همت مرکز مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است. دولت مدرن نهادی است که حاکمیت آن به تمامی واحد‌های عرصه بین‌الملل گسترش یافته و جوامع مختلف را ناگزیر از پذیرش خود کرده است. این نوشتار با دغدغه پاسخگویی به نیاز‌های اجتماعی سیاسی دولت دینی و با رویکردی تحلیلی و روش‌شناسانه که برآمده از درآمیختن سطوح مختلف تحلیل در رشته‌های علمی جامعه‌شناسی و سیاست و حقوق و روابط بین‌الملل است، تلاش دارد از مباحث فلسفی دولت فراتر رود و شکل‌گیری و تحول این نهاد را در فرآیند پاسخگویی به نیاز‌ها و پیچیدگی‌های مدیریتی جامعه مدرن بازشناسد. جامعه‌ای که همراه دگرگونی‌های علمی، صنعتی و نظامی، دست به گریبان تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بوده است. همچنین می‌کوشد نگاه اندیشمندانی را که در مقوله دولت در اسلام قلم می‌زنند، معطوف به بررسی مجدد موضوع‌شناسی این نهاد کند. «روش‌های کاوش در دولت مدرن»، «عناصر و مؤلفه‌های دولت مدرن»، «سیر تحول و تکامل دولت» و «فراتر از دولت سرزمینی» عناوین چهار فصل این کتاب را شامل می‌شود.
«مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث»
دفتر اول «مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث» نوشته مهدی سیمایی به همت انتشارات کتاب طه منتشر شده است. در فصل اول نویسنده ضمن بیان قواعد نقد محتوایی حدیث، از باب نمونه به نقد برخی احادیث پرداخته که در فصول بعد تکرار نشده است. در فصل دوم، برخی از احادیث موجود در کتب تفسیری و روایاتی که به تفسیر و تطبیق آیات قرآن می‌پردازند، نقد و بررسی شده‌اند. فصل سوم اختصاص به احادیث اعتقادی دارد. در فصل چهارم به نقد روایات تاریخی پرداخته است، روایاتی که داستانی را به امامان نسبت می‌دهند یا سیره‌ای را از آنها نقل می‌کنند. فصل پنجم درباره روایات عاشوراست. روایات عاشورا نیز جزو روایات تاریخی هستند، اما به جهت اهمیت عاشورا و مقتل امام حسین، فصلی جداگانه به آن اختصاص داده شده است. در انتهای فصل نیز برای آشنایی بیشتر خوانندگان فهرست مختصری از منابع ضعیف عاشورا به همراه توضیحاتی آورده شده است. حجت الاسلام والمسلمین محمدهادی یوسفی غروی (پژوهشگر تاریخ اسلام) درباره این کتاب نوشته است:«در این اثر معتبر نویسنده، سیمای نقلی شیعیان را از زوائد بی‌فواید بلکه پر ضرر و زیان زدوده است؛ نه با استبعاد و ذوق و سلیقه که با اندازه‌ای بَسَنده از دلایل نقلی معتبر و گاه با برهان خِرد. در نتیجه، سیمایی از تشیّع نشان داده است که از زوائدِ زیان‌بار پیرایش شایسته‌ای شده است».
خداشناسی عرفانی
کتاب «خداشناسی عرفانی» در کتاب و سنت اثر حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد رودگر به همت سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی روانه بازار کتاب شده است. خداشناسی عرفانی یکی از سرنوشت‌سازترین مسائل عرفان نظری وحیانی است که در این کتاب معرفت شهودی به خدا از راه‌های سه‌گانه از راه خدا به خدا، از راه انسان کامل(پیامبر و عترت پاکش(ع) و از راه معرفت نفس شهودی تبیین شده است. مسئله بنیادین توحید عرفانی یا وحدت شخصی وجود مبتنی بر کتاب و سنت بر محور نظریه توحید صمدی، با استفاده از انظار عارفان شیعی معاصر مورد پژوهش قرار گرفت که در ساحت علمی، نظری و ساحت عملی و سلوکی دارای کاربست‌های فراوانی است.
تاریخ کتابت قرآن و قرائات
کتاب «تاریخ کتابت قرآن و قرائات» (تاریخ قرآن) تألیف محسن رجبی قدسی به تازگی به همت انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شد. پیامبر اکرم(ص) همزمان با تعلیم و ترویج قرائت و کتابت قرآن کریم، تدوین، تنظیم و ترتیب آیات و سوره‌ها در مُصحَف، نظام آموزش قرآن را با هدف فهم و به کارگیری زبان آن بنیان‌گذاری کردند. بر اساس زمینه‌های صدور حدیث «نزول قرآن بر هفت حرف»، رسول خدا هم قرائات برآمده از اختلاف‌های لهجه‌ای و زبانی مسلمانان را تجویز کردند، و هم از گسترش تصریفات قرآنی در سه حوزه کلمات، آیات و سوره‌ها استقبال کردند؛ قرائات تصریفی نماد پویایی و زایایی زبان قرآن و فهم صحابه است که آن را ممزوج با آیات یا به شکلی جدید برگرفته از ساختار زبان قرآن به کار می‌بردند. با رحلت پیامبر اکرم(ص) از گسترش قرائات تصریفی و تفسیری جلوگیری و گستره وسیع قرائات به رسم الخط مصاحف امام محدود شد. به این ترتیب، هفت قرائت همسو با قرائت متواتر میان مسلمانان و موافق با رسم المصحف، در آغاز سده چهارم هجری در تألیف ارزشمند ابن مجاهد السبعة فی القراءات تثبیت شد.
تاریخ فرهنگی: معرفت‌شناسی و روش‌شناسی
کتاب «تاریخ فرهنگی: معرفت‌شناسی و روش‌شناسی» اثر حسین احمدی به همت سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی روانه بازار نشر شده است. تاریخ فرهنگی رهیافتی است که در آن از منظر فرهنگ به حوادث و رخداد‌های یک جامعه در یک دوره تاریخی نگریسته می‌شود و برخلاف رویکردهای مرسوم در تاریخ نگاری بر مبنای نیاز‌ها و خلاء‌های امروز از حال به گذشته نظر می‌کند.
آنچه در این رویکرد برجسته و دارای اهمیت است، توصیف، تبیین و احیاناً تأویل افکار، ادراکات و احساسات عمومی در یک برهه تاریخی با بهره‌گیری از روش‌های نشانه‌شناسی، پدیدارشناسی، هرمنوتیکی و گفتمانی است. در حقیقت تاریخ فرهنگی دو نگرش تاریخی و انسان‌شناختی را با هم تلفیق کرده و از تاریخ به عنوان بستر و زمینه شناخت الگو‌های رفتاری، بازخوانی باور‌ها و امیال آدمیان بهره می‌گیرد تا بتواند تحلیل جدیدی از گذشته انسانی ارائه دهد. گو اینکه در این کار به جای تمرکز بر عملکرد رجال عرصه سیاست، به فرهنگ عامیانه، تجربه‌های زندگی عمومی و افراد گمنام توجه نشان می‌دهد.
گفتمان تمدن اسلامی در ترکیه معاصر
کتاب «گفتمان‌های تمدن اسلامی در ترکیه معاصر» تألیف رسول نوروزی فیروز، مدیر گروه مطالعات تمدنی مرکز مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تلاشی است در معرفی اندیشه‌هایی که در جهان اسلام برای پاسخ به مسائلی نظیر نحوه مواجهه با تمدن غرب و فرایند ساخت تمدن اسلامی در دوره معاصر ارائه شده است. این کتاب بر چند متفکر معاصر از سرزمین آناتولی متمرکز شده است؛ سرزمینی که میراث‌دار تجربه‌ای خاص از اسلام‌گرایی زیر بیرق خلافت عثمانی است. در این اثر تلاش شده است ضمن بیان اندیشه‌ها، زمینه تولید و بازتولید اندیشه‌ها ترسیم شود تا مخاطب تصویری روشن‌تر از فرایند تحولات فکری در کنار تحولات عملی دریافت کند. شباهت در شوق و انگیزه دو کشور ایران و ترکیه در احیای تمدن اسلامی، رونق مباحث علمی مرتبط با تمدن‌اندیشی را افزایش داده است و به نظر می‌رسد تولید آثاری برای معرفی آنچه که در عرصه دانشی و عملی دو کشور اسلامی می‌گذرد، تضارب و تفاهم فکری و عملی در پی خواهد داشت.
در این اثر تلاش شده است ضمن نشان دادن فراز و فرود اسلام‌گرایی در ترکیه معاصر، تمدن‌اندیشی به صورت مشخص استخراج و بررسی شود، فرایندی که با بدیعالزمان سعید نورسی آغاز شد و سپس توانست به مجادله جدی با لائیسم برخاسته و بسط پیدا کند و آنگاه در دورههای بعد در ابعاد سیاسی تجلی یافته و در گام دیگر در اندیشه‌های محمد فتحالله گولن تفسیری دیگر و سرنوشتی متفاوت بیابد. روشن است که این اثر نماینده تام تمدن‌اندیشی در ترکیه معاصر نیست، اما سرآغازی است بر تدوین اندیشه‌هایی که برای مخاطب ایرانی در هالهای از ابهام قرار دارد.
نقش بانوان محدث شیعه در خدمت به حدیث
کتاب «نقش بانوان محدث شیعه در خدمت به حدیث» نوشته سیده طیبه موسوی اصل به همت انتشارات پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع) منتشر شده است. بر خلاف آنچه در ذهن خیلی از مردم نقش بسته است که از صدر اسلام به زنان بها داده نشده و در فعالیت‌های اجتماعی، علمی و ... نتوانسته‌اند نقشی ایفا کنند در حالی‌که باید گفت، زنان در صدر اسلام نه تنها از حق تحصیل دانش برخوردار بودند بلکه این حق را داشتند که به تعلیم و نشر دانش بین زنان و مردان بپردازند به ویژه در زمینه علم حدیث که زنان می‌توانستند در آن رشته به درجه استادی نایل شوند و در این زمینه با محدثان و حافظان بزرگ به رقابت برخیزند و نمونه بارزی در امانت و عدالت باشند، کار زنان محدث به جایی رسید که علما و ناقدان حدیث اعتبار و اعتماد کاملی برای آنان قائل شدند. هدف اصلی این پژوهش، نگرشی نو در سه بخش کلی سیری در تاریخ تدوین حدیث شیعه، معرفی بانوان محدث شیعه و بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی موثر بر کارکرد‌های حدیثی بانوان شیعه است.
اینترنت و سواد مجازی
کتاب اینترنت و سواد مجازی تألیف سید سعیدرضا عاملی و ابراهیم محسنی آهویی است که به همت انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده است. نویسندگان این اثر پژوهشی، تلاش کرده‌اند ابعاد گوناگون مفهومی و نظری، الگو‌های سواد مجازی، آموزش و یادگیری و همچنین رابطه اشتغال و سواد مجازی را تبیین کنند؛ همچنین الگویی مبنایی را با عنوان سواد دوفضایی ارائه کنند. این کتاب دارای شش فصل و بخش نتیجه‌گیری است. چهار فصل نخست به‌ترتیب بر مفاهیم، رویکردها، الگو‌ها و گفتمان‌های غالب سواد مجازی متمرکز است. فصل‌های پنجم و ششم به‌ترتیب نظریات مرتبط با کاربرد سواد مجازی در آموزش و همچنین کاربرد این سواد در اشتغال را به بحث گذاشته‌اند. از آنجا که کتاب حاضر با محوریت مفهوم دوفضایی شدن تدوین یافته است، بخش نتیجه‌گیری کتاب با ارائه یک ترکیب‌بندی ابتکاری سه‌سطحی در سواد مجازی، درصدد ارائه خوانش جدیدی از این سواد است که از جامعیت نظری و کاربردی متناسب با رابطۀ متقابل و ترکیبی دو فضای مجازی و واقعی برخوردار باشد.
به زعم نویسندگان این کتاب، این نخستین تلاش برای ساختاردهی به سواد مجازی به شکلی است که هم به قابلیت‌های دانشی، مهارتی و تحلیلی کاربران توجه دارد، هم شرایط و ملاحظات فرهنگی، ارزشی، دینی و معنوی را لحاظ کرده است و هم نسبت به متناسب‌سازی این سواد با سایر علوم حساسیت نشان می‌دهد. از این‌رو، کتاب حاضر را باید تلاشی در راستای بازتعریف سواد مجازی به‌عنوان ماهیتی چندبعدی دانست که همزمان حوزه‌های گستردۀ تأثیر، وضعیت کنشگران و اهداف را تعیین می‌کند.
آفرینش گذشته انسان
کتاب «آفرینش گذشته انسان: معرفت‌شناسی باستان‌شناسی پلئیستوسن» نوشته انتقادی رابرت بدناریک، باستان‌شناس برجسته استرالیایی است که با ترجمه وحید عسکرپور به همت انتشارات پگاه روزگار نو منتشر شده و در دسترس پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه باستان‌شناسی قرار گرفته است. نحوه پیدایش انسان‌ها بر روی کره زمین و تاریخ این پیدایش، از سؤالات بنیادین انسان‌ها در تمام طول تاریخ بشر بوده است. تمام ادیان، مکاتب و اسطوره‌ها، فارغ از محتوایشان و محدوده جغرافیایی باورمندانشان، تلاش کرده‌اند که روایتی از تاریخ پیدایش بشر بر روی زمین و اساساً تاریخ جهان مادی(خلقت) ارائه دهند و به این مسئله پاسخی مناسب بدهند. رابرت بدناریک، در این کتاب قصد دارد تا هر دو مدعای باستان‌شناسی یعنی هم علمی‌بودن و هم بی‌طرفانه‌بودن روایت‌های مبتنی بر زمین‌شناسی را به چالش بکشد. او معتقد است که باستان‌شناسی علم نیست، زیرا علم، نیازمند گزاره‌هایی است که معیار‌های والای اثبات و از آن مهم‌تر ابطال‌پذیری و یا آزمون‌پذیری داشته باشند. در حالی‌که روایت‌های باستان‌شناسان از فرهنگ و تمدن‌های گذشته بر شواهدی بسیار سست بنا شده و همچنین چنین روایت‌هایی به هیچ وجه قابل آزمون و یا ابطال‌پذیر نیستند و از این رو نمی‌توان ادعا کرد که باستان‌شناسی علم است یا روایت‌های باستان‌شناسان از جوامعی که دیگر وجود ندارند، علمی است.
فلسفه سیاسی و روش‌شناسی
کتاب «فلسفه سیاسی و روش‌شناسی» با تأکید بر جماعت‌گرایی و سازه‌انگاری به قلم سید صادق حقیقت، به همت انتشارات کویر به تازگی منتشر شده است. این کتاب مجموعه مطالعات و مصاحبه‌های نگارنده با متفکران داخلی و خارجی در دو حوزه فلسفه سیاسی و روش‌شناسی است. تأکید اصلی در این گفتگو‌ها که عمدتاً در فرصت مطالعاتی ۱۳۹۵ -۱۳۹۶ در ایالات متحده انجام شده، دو مکتب جماعت‌گرایی و سازه‌انگاری است. مصاحبه با مایکل والزر، مایکل سندل، امیتای اتزیونی، نیکلاس اونف، سیدحسین نصر و محی الدین مصباحی حاصل فعالیت علمی در این دوره محسوب می‌شود. نکته حائز اهمیت این که مهد جماعت‌گرایان و سازه‌انگاران، کشور آمریکا است، البته دو مصاحبه (مصاحبه با مصطفی ملکیان و عباس منوچهری) به زمان قبل مربوط می‌شود. کتاب حاضر علاوه بر مصاحبه‌ها، دارای فصولی در معرفی دو مکتب یادشده است.
دین و تکامل
یکی از نظریات علمی در علوم طبیعی که دارای اهمیت بوده و دارای تأثیرات و پیامد‌های زیادی در همه رشته‌های علوم و معارف بشری داشته نظریه تکامل است و از زمان مطرح شدنش به وسیله داروین موضع‌گیری‌های موافق و مخالفی را برانگیخته است. این موضع‌گیری‌ها را می‌توان به پنج گروه نسبت داد که عبارتند از: متکلمان، خلقت‌گرایان، طرفداران طراحی هوشمند، طبیعت‌گرایان و خداباوران تکامل‌گرا، در میان مسلمانان نیز موضع‌گیری‌های موافق و مخالفی نسبت به این نظریه انجام شده است. در این کتاب سعی شـده با روش تحلیلی ـ توصیفی گزارشی از مبانی و پیش‌فرض‌های این نظریه و نقد‌هایی که بر اساس شواهد علمی، فلسفه علم و الهیات نسبت به این نظریه شده است ارائه شود.
حسین، وارث انبیا
کتاب «حسین، وارث انبیا» شامل ۱۰ سخنرانی از امام موسی صدر درباره واقعه عاشورا را به همت انتشارات امضا‌های روشن به زبان ترکی آذربایجانی منتشر شد. این کتاب با ترجمه رشاد حسن‌اف به همت انتشارات امضا‌های روشن در باکو پایتخت کشور آذربایجان منتشر شد. عناوین سخنرانی‌های ترجمه و منتشر شده شامل سفر شهادت، حسین وارث انبیا، پرتو‌هایی از انقلاب کربلا، به سوی خط حسینی، عطای حسینی در واقعه کربلا، حسین چراغ هدایت، زن در مکتب کربلا (قسمتی از سخنرانی امام حسین پیشوای اصلاحگری)، زینب شکوه شکیبایی و رسالت حضرت زینب در عاشوراست.
ساخت‌گشایی عقلانیت اسلامی
انتشارات کتاب طه، کتاب «ساخت‌گشایی عقلانیت اسلامی» در آرای محمد عابد الجابری و محمد ارکون تألیف حامد علی‌اکبرزاده را به تازگی در ۳۱۲ صفحه منتشر شد. ساخت‌گشایی (شالوده‌شکنی، واسازی) رویکردی فلسفی است که در هر امر ثابتی تردید می‌کند. به تعبیر دریدا، مبدع فلسفه ساخت‌گشایی، این رویکرد یک زلزله عظیم است؛ لرزشی فراگیر که هیچ‌چیز نمی‌تواند آرامش کند. ساخت‌گشایی به هر جایی سرک می‌کشد و قلمرو حضور خود را به فلسفه محدود نکرده است. همان‌قدر که در فلسفه حضور دارد در حوزه ادبیات، نقد ادبی، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی، روانشناسی و دین نیز ورود می‌کند و هر آنچه به ظاهر صلب و ثابت و نامتغیر است را به چالش می‌کشد. ساخت‌گشایی در برابر تقابل‌های دوگانه و ایدئولوژیک در هر متنی می‌ایستد و آن را تخریب می‌کند تا بنایی تازه بسازد و خوانشی نو دراندازد. متن نیز در اندیشه ساخت‌گشایان مفهومی بسیار عام دارد و هر پدیده فرهنگی را در بر می‌گیرد. فلسفه ساخت‌گشایی خیلی زود و پیش از آنکه دریدا از دنیا برود در نقاط مختلف دنیا پیگیری و البته با کمی تأخیر وارد فرهنگ اسلامی شد.
فقه زندگی
کتاب «فقه زندگی» بر مبنای اهمیت موضوع فقه در زندگی و نگاه دین‌شناسانه امام صدر و پرسش‌هایی که درباره فقاهت او همواره مطرح بوده، به همت مؤسسه امام موسی صدر تدوین و منتشر شده است. این اثر حاوی محتوایی از گفتارها و نوشتارهای امام صدر است که فقهی یا ناظر بر فقه است و حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی پورحسین، گردآوری این محتوا را با نظارت حجت‌الاسلام و المسلمین محمد سروش محلاتی انجام داده است. این مجموعه در ۴ فصل «کلیات»، «منابع فقهی»، «قواعد و اصول فقهی» و «احکام فقهی» تدوین شده است. امام موسی صدر این مباحث را غالباً در مجامع عمومی و در فضایی غیرمدرسه‌ای بیان کرده‌اند. از این رو فاقد ادبیات تخصصی است و گاه وجوه گوناگونی را دربرمی‌گیرد که می‌تواند در فصول مختلف جای گیرد. اما در انتخاب فصل، رویکرد اصلی آن درنظر گرفته شده و با همان عنوان فقهی قرار گرفته است.
سیر تدوین و تطور صحابه‌نگاری
کتاب «سیر تدوین و تطور صحابه‌نگاری» تألیف محمدرضا ایزدپناه به همت گروه فرهنگ و تمدن اسلامی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است. صحابه‌نگاری که قدمتی برابر با سیره‌نگاری دارد به فهرست و شرح حال و مسائل مختلف مربوط به یاران پیامبر(ص) می‌پردازد. صحابه‌نگاران در شرح حال صحابه آگاهی‌هایی داده‌اند که درباره حوادث دوران رسالت است، اما بسیاری از این آگاهی‌ها را مورخان و به خصوص سیره‌نگاران در ضمن شرح حوادث دوران رسالت بیان نکرده‌اند. بنابراین شرح حال نویسی صحابه بخشی از سیره‌شناسی و نیز شناخت حوادث قرن نخست به شمار می‌رود که شناخت این دو دوره(عصر رسالت و بعد از آن) بدون مطالعه کتب صحابه‌نگاری، شناخت جامعی نخواهد بود. این اثر در شش بخش کلی با عناوین کلیات، سیر تدوین صحابه‌نگاری، آشنایی با صحابه‌نگاران، صحابه‌نگاری‌های مفقود، مکاتب صحابه‌نگاری و علل و عوامل ازدیاد صحابه، مباحث یادشده را مورد بررسی قرار داده است.
تبیین جایگاه کوفیان در فرایند نهضت امام حسین(ع)
کتاب «تبیین جایگاه کوفیان در فرایند نهضت امام حسین(ع)» تألیف حسین قاضی خانی از آثار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مهرماه سال جاری منتشر شد. جایگاه کوفیان در فرایند نهضت حضرت با رویکردهای مختلفی قابل بررسی است و نگاه تاریخی به دلیل بازشناسی بستر شکل‌گیری واقعه جایگاه خاص خود را داراست. در این پژوهش با بهره‌گیری از روش تبین تاریخی که هدف از آن ورود به لایه‌هایی فراتر از پوسته رویین حوادث تاریخی در جهت فهم ژرفای وقایع است، ضمن فراچنگ آوردن داده‌ها، سراغ از چرایی رخ دادن حوادث گرفته می‌شود تا در این میان ضمن دست‌یابی به علت وقوع رویداد در محدوده گزارش‌های تاریخی به گونه‌ای داده‌های قابل اعتماد از دیگر داده‌ها نیز شناسایی شوند.
حکمت ایرانی در معماری اسلامی
کتاب «حکمت ایرانی در معماری اسلامی؛ از آغاز تا پایان عصر صفوی» نوشته فرزانه فرشیدنیک، به همت انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده است. بررسی زیربنای فکری تغییرات معماری ایرانی-اسلامی و جستجوی ریشه‌های آن در جهان‌بینی و نظریه‌های فلسفی حاکم بر جامعه، در دورههای مختلف پس از اسلام تا پایان عصر صفوی هدف این کتاب است. این کتاب تلاش می‌کند تا گوشهای از تأثیر حکمت و اندیشه بر معماری اسلامی ایران به‌ویژه در عصر صفوی را بررسی کند. بدین منظور، پس از مرور مختصر دورههای گوناگون پس از اسلام، عصر صفوی، به‌عنوان نقطه اوج حیات فکری اسلامی و شیعی بررسی و تحلیل شده است تا از این طریق، چگونگی تجلی حکمت در هنر اسلامی ایران آشکار شود؛ بنابراین، ابتدا سیر اندیشه اسلامی از صدر اسلام تا پایان دوره مغول به اجمال معرفی و ویژگی‌‌های شاخص دورههای گوناگون حیات فکری ایرانی ـ اسلامی و تأثیر آن بر معماری تبیین شده است.
حافظ اندیشه
کتاب «حافظ اندیشه؛ نظری به اندیشه حافظ همراه با انتقادگونه‌ای از تصوف» نوشته مصطفی رحیمی به‌تازگی به همت نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شده است. رحیمی در این اثر به اندیشه موجود در اشعار حافظ پرداخته است. او در پرتو اندیشه مدرن، جنبه‌های گوناگون اندیشه شاعر مهم ادبیات فارسی را از پس زیبایی و جذابیت غزل‌هایش تحلیل کرده است. کتاب «حافظ اندیشه» با فصل «همساز کردن ناهمسازها» و این جملات شروع می‌شود: در داستان رستم و سهراب تأمل می‌کردم و در این اندیشه بودم که آیا فردوسی سرانجام شراره شور سهراب را پیروز می‌خواهد یا خرد تجربه‌اندوز رستم را. و ناگهان به این نتیجه رسیدم که فردوسی هر دو را می‌خواهد، و چنین است که جنگ آنها را فاجعه می‌داند. کشف این معنی بر اندیشه‌هایی که از دیرباز درباره حافظ داشتم نور تازه‌ای تاباند: همساز کردن ناهمسازها (یا ظاهرا ناهمسازها)که حافظ کارشناس ماهر آن است.
نویسنده معتقد است: از راه واقع‌بینی و حقیقت‌جویی است که ما به انتقاد حقیقی می‌رسیم و آنگاه خواهیم توانست از این‌راه در زندگی خود نیز مؤثر باشیم و ما در ایران از انتقاد حقیقی می‌گریزیم. آن‌هایی را که توصیف می‌کنیم، یا یکسر سپیدی‌اند یا سراسر سیاهی. یا قدیس یا ابلیس. در حالی‌که مردمان ترکیبی از این دواند، به درجات گوناگون. از مدیحه‌سرایی و مبالغه‌گویی درباره حافظ چیزی به مقام بلند او افزوده نمی‌شود ولی حقیقت خدشه‌دار می‌شود. مدح و تمجید آسان‌ترین کارهاست. اکنون که گفتن قصاید مدح‌آمیز از زندگان متروک شده، این‌کار را در مورد درگذشتگان نیز معمول نداریم و به کار دشوار انتقاد بپردازیم.
شاهنامه فردوسی به زبان ساده برای جوانان
مجموعه ۳ جلدی «شاهنامه فردوسی به زبان ساده برای جوانان» نوشته مصطفی جمشیدی به همت نشر ترنگ منتشر و راهی بازار نشر شده است. میرجلال‌الدین کزازی پژوهشگر و استاد ادبیات شناخته‌شده کشور نیز برای این‌مجموعه دیباچه‌ای با عنوان «ورجاوندِ بی‌همانند» نوشته که در آن درباره شاهنامه و ضرورت بازنویسی‌اش برای جوانان گفته است. مجموعه یادشده، ۷ کتاب یا فصل دارد که در حجم ۵۹۹ صفحه گرد آمده‌اند. جلد اول مجموعه، کتاب‌های اول تا پایان چهارم را شامل می‌شود. جلد دوم نیز از کتاب پنجم شروع شده و تا پایان این‌فصل ادامه دارد. سوم جلد مجموعه مذکور هم دربرگیرنده کتاب‌های ششم و هفتم است.
تا ابد با تو می‌مانم
«تا ابد با تو می‌مانم» در ژانر دفاع مقدس، خاطرات مریم مقدس همسر سردار نجاتی یکی از فرماندهان جانباز دفاع مقدس است که بر مبنای روابط درون خانوادگی به شکل خاطره نوشته است و نوعی ادبیات شفاهی توسط نویسنده روایت می‌شود که زاویه اول شخص دارد. مریم عرفانیان، نویسنده این اثر، مصاحبه و تدوین خاطرات این همسر جانباز را برعهده داشته است. این اثر ۲۴۷ صفحه‌ای که در ۲۶ فصل روایت شده، به همت به‌نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) به بازار کتاب عرضه شده است.
پرتوی از قرآن
کتاب «پرتوی از قرآن آیت الله سید محمود طالقانی» با تلخیص و بازنویسی محمدرضا دین‌پرور به همت نشر قدیانی روانه بازار کتاب شده است. این اثر، تفسیر و نونگری‌های آیت الله طالقانی است که قرآن را به صحنه اجتماع و زندگی می‌آورد و ذهن و اندیشه را از گرفتار شدن در تار و پود اظهارنظر‌های قالبی و محدود و برداشت‌های رنگ‌و‌رو‌رفته و تقلیدی رهایی می‌بخشد. روشنگری‌ها و رهنمایی‌هایی دستگیر و کاربردی و زندگی‌ساز پیش روی ما می‌نهد.
بچه‌های عاشورا
کتاب «بچه‌های عاشورا» داستان‌های کوتاهی است که سرگذشت کودکان و نوجوانان کاروان امام حسین(ع) در کربلا را جداگانه بازگو می‌کند، طاهره ایبد، این اثر را به نگارش درآورده و تصویرگری این مجموعه به همت مسعود قره باغی انجام شده است. «شمشیر و اسب زخمی»، «اسیران کوچک»، «مرد و میدان»، «کوچه به کوچه»، «جنگجوی کوچک»، «از غریبه‌ها می‌ترسم» و «عطش و آتش» عناوین این مجموعه هفت جلدی را تشکیل می‌دهند.
خس بی‌سر و پا
سفرنامه حمید حسام از سفر پیاده‌روی اربعین در کتابی با نام «خس بی‌سروپا» به همت انتشارات سوره مهر منتشر شده است این سفرنامه حاصل مشاهدات حسام در دو سال گذشته در راهپیمایی ۹۰ کیلومتری نجف تا کربلا است. در فصل دوم این کتاب، سفر به کربلا در پیاده‌روی اربعین به صورت لحظه به لحظه و ساعت به ساعت گزارش شده است و برای اینکه خواننده آگاه باشد و بیشتر بداند که آیین اربعین در قاموس اعتقادی ما چه جایگاهی دارد به صورت گذرا در خصوص مباحث اعتقادی اربعین در قالب بیان مباحث روایی و حدیثی به زمینه‌های اعتقادی این موضوع در فصل نخست کتاب به آن پرداخته است.
طلوعی در غروب
کتاب «طلوعی در غروب» با هدف معرفی و احیای آیین زمینه‌خوانی، که در تهران و ری مرسوم بود، به کوشش علی عابدی تألیف و به همت پژوهشکده تاریخ معاصر چاپ و منتشر شده است. این کتاب شامل مقدمه‌ای درباره تاریخچه آیین زمینه‌خوانی است که اواخر عهد قاجاری در ۱۶۰ تا ۱۷۰ سال پیش توسط حاج حسین بابا متخلص به مشکین ابداع شد. گفتنی است عارف قزوینی در ساخت و تنظیم آهنگ نوحه‌ها، که سروده مشکین است، با او همراهی می‌کرد. این نوحه‌ها اغلب در دستگا‌های آوازی موسیقی سروده شده است؛ برای مثال یک نوحه در دستگاه ماهور و مدولاسیون به دستگاه‌های دیگر مثل سه گاه و همایون و متقابلا برگشت به ماهور است. در کتاب «طلوعی در غروب» ۲۰۰ نوحه با سرود‌ه‌هایی از شاعران آیینی از جمله مشکین، خاکی، مبهوت، مشفق، حاج احمد صالح، حاج ابراهیم ذوالفقاری جمع‌آوری شده است. همچنین سی نوحه به همت استاد میلاد کیایی نت‌نویسی و علی عابدی، مؤلف کتاب، خوانده شده است.
قدم عاشقی
دفتر نشر معارف جدیدترین اثر خود را در زمینه حماسه اربعین با عنوان کتاب «قدم عاشقی» نوشته محمدرضا عابدینی و تدوین و تحقیق حسین قاسمی روانه بازار کتاب کرد. این کتاب در سه گفتار مستقل و در عین حال مرتبط با هم به شرح و بسط موضوع اربعین می‌پردازد. در گفتار اول به جریان نبرد حق و باطل نگاه تاریخی ـ تمدنی شده است. اربعین در فعلیت و امتداد ظرفیت عاشورا به عنوان مقدمه‌ساز ظهور عنوان می‌شود. در گفتار دوم همین مبنا را با نگاهی عینی و مصداقی و با تدبر و تجربه‌اندیشی به حماسه بزرگ پیاده‌روی اربعین می‌شود و آن را به عنوان یک الگوی اجتماعی و تمدنی تحلیل کرده و در نهایت آن را آسیب‌شناسی می‌کند. در گفتار سوم به شرح مختصری بر متن زیارت‌نامه اربعین پرداخته و به عنوان فصل اخیر و کمال غایی زائر نگاه می‌کند.
از سرزمین نینوا
کتاب گویای «از سرزمین نینوا» براساس کتاب «چهل روز عاشقانه» به قلم «محمدرضا سنگری» تولید شده است. «از سرزمین نینوا» روایت «چهل روز عاشقانه» است. قصه وقایع و رویداد‌های پس از شهادت «امام حسین(ع)» و یارانش تا روز «اربعین». بیان شداید و مصایب وارده بر اهل بیت(ع) ـ طی این چهل روز و زبان حال هر یک از بازماندگان نهضت «عاشورا». نثر روان و خواندنی نویسنده بر قدرت نفوذ قلم او افزوده و توانسته است به خوبی ابعاد حماسی و جنبه‌های عاطفی عاشورا و رویداد‌های پس از آن را به رشته تحریر درآورد. آنچه با خواندن این اثر دستگیرمان می‌شود آن است که می‌توان از دریچه سنگدلی و قساوت «امویان» و کاخ‌نشینان «کوفه» و «شام» و نیز کرامات خاندان «پیامبر (ص)» و زیبایی‌های عاشورا آشنا شد.
انتهای پیام
