علم و سیاست برای هم تعیین تکلیف نکنند

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم تکریم رضا داوری اردکانی، استاد پیشکسوت فلسفه و معارفه محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس جدید فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، امروز دوشنبه ۶ شهریورماه با حضور جمعی از مسئولان و اساتید برگزار شد.

 

رضا داوری اردکانی در آغاز این مراسم گفت: بنده آمده‌ام که ریاست جناب آقای دکتر مخبر را تبریک عرض کنم. حرف‌های زیادی دارم که بزنم و می‌خواستم چیزی به صورت منظم بنویسم که از عهده آن برنیامدم. البته این نقص بنده نیست بلکه از بزرگی این مجلس است که اجازه نداد چیزی در مورد این مجلس بنویسم. درباره این تکریم و معارفه باید بگویم که بنده بیش از حد استحقاق مورد لطف و احسان فرهنگستان، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و اهل فضل و دانش کشور بوده‌ام و امروز هم شرمسار عزیزانی هستم که این‌ همه به من ابراز لطف می‌کنند.

 

داوری اردکانی ادامه داد: وقتی به خود نگاه می‌کنم نقص‌های زیادی می‌بینم و ابراز لطفی که به من می‌شد برایم عجیب است و گاهی که بیش از حد مورد لطف و احسان قرار می‌گیرم به یاد شعر یک شاعر فرانسوی می‌افتم که می‌گوید؛ وقتی به خود نگاه می‌کنم کسی نیستم و وقتی به کوچه خالی می‌روم بزرگ می‌شوم. من دانشجویی بوده‌ام که برای فلسفه نوشته‌ام و هیچ قصد و غرض مادی و شهرت نداشته‌ام. ملاحظات را تا حد امکان رعایت کرده‌ام اما بعضاً از عهده آن برنیامده‌ام چون فلسفه سرکش است و داعیه بنیانگذاری دارد برخلاف حکمت که آرام است.

 

رئیس سابق فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران بیان کرد:‌ واقعا از اینکه این‌ همه مورد لطف هستم شرمنده می‌شوم. آقای دکتر مخبر هم عضو این خانه بوده‌اند و ما با هم بوده‌ایم و با هم هستیم. ایشان از بیرون نیامده‌اند و کسی نیستند که اعضای فرهنگستان او را به خوبی نشناسند بلکه همگی از ایشان شناخت داریم. وی به خوبی علم وفادار است و برای او آرزوی توفیق می‌کنم. از شورای عالی انقلاب فرهنگی و‌ جناب رئیس جمهور هم تشکر می‌کنم که عضوی از این خانه را برای این سمت انتخاب کردند.

 

داوری اردکانی گفت: هرگز وابسته به صندلی ریاست اینجا نبوده‌ام و دوستان می‌دانند، هیچ‌ وقت حتی داوطلب ریاست فرهنگستان هم نشدم چون کسی‌ که معلم است، معلمی و مطالعه را دوست دارد نه اینکه دنبال پست و سمت باشد. زندگی و خوشبختی من هم در این بوده است اما باعث افتخار من است که در این مکان، با اهل دانش در ارتباط بوده و مورد احساس و ابراز لطف آنها بوده‌ام و این نعمت بزرگی برای بنده است وقتی هم این سمت را پذیرفتم اولین حرفی که زدم این بود که من رئیس فرهنگستان نیستم بلکه نماینده شما هستم و به نمایندگی از شما امضا می‌زنم. همه سعی‌ام را هم انجام دادم که به این قولم وفادار باشم. 

 

وی ادامه داد: در آغاز انقلاب، مشکلاتی پیش آمد که ما را از فکر کردن درباره علم‌ که از ضرورت‌های کشور بود باز داشت. مخصوصا ما استعدادهای عجیبی داشتیم و الان هم استعدادهای گرانقدری داریم اما باید درباره آینده، فکر کنیم چون وقتی فکری در اذهان حاکم می‌شود عمل را به پیش می‌برد. وقتی فرهنگستان علوم تشکیل شد اساسنامه‌ای برای آن تدوین شد و قطعا هیچ اساسنامه‌ای بی ‌اشکال نیست اما سعی کردیم با تشکیل کارگروه‌ها و شورای آینده‌نگری، قدری مشکلات را برطرف کنیم. معتقدم همه کشور باید در راستای حمایت از علم بکوشد و قطعا فرهنگستان علوم می‌تواند به عنوان دانای راهِ دانش، در این عرصه به جامعه مدد برساند. 

رئیس سابق فرهنگستان علوم تأکید کرد: معتقدم علم و سیاست باید با هم باشند اما برای هم تعیین تکلیف نکنند‌. علم باید مورد بهره‌برداری قرار بگیرد اما از هیچ چیز و هیچ کس فرمان نمی‌برد. در این مدت 25 سالی که در خدمت شما بودم همه معاونانی که در این مجموعه وجود داشته‌اند صمیمانه‌ و در حد توان خود خدمت کرده‌اند‌. بنده سپاسگزار آنها هستم. آقای دکتر حسن ظهور، 20 سال دبیر فرهنگستان بودند و صدق و صفا و تواضع بسیار زیادی دارند. دبیر دیگر جناب آقای دکتر شمس اردکانی بودند که لازم است از همه آنها قدردانی کنم. از آقای دکتر صالحی که منشأ تحول در فرهنگستان شدند نیز تشکر می‌کنم.

 

داوری اردکانی در پایان سخنان خود یادآور شد: آخرین دبیر فرهنگستان هم رضا فرجی دانا هستند که در این 18 ماه اخیر، کارهایی انجام دادند که بنده از انجام آن ناتوان بودم. از همه همکاران اداری که همیشه به من لطف داشتند متشکرم و برای آنها و همچنین جناب آقای دکتر مخبر دزفولی آرزوی موفقیت می‌کنم.

 

آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد، رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران نیز در این مراسم به سخنرانی پرداخت و گفت: ناسپاسی است اگر از شخصیتی به نام شادروان دکتر حسن حبیبی یاد نکنم که این فرهنگستان از میراث‌های ارزنده ایشان است. سرورانی که در جلسه تشریف دارند حتما آگاه هستند که تشکیل این فرهنگستان کار او بود و اساسنامه‌ای تدوین کردند و بنده در سال‌های ابتدایی که عضو فرهنگستان شدم از دیدن این اساسنامه شاد بودم چون نشان دهنده وجود استقلال در این فرهنگستان بود. البته این اساسنامه بعدا تغییر پیدا کرد.

 

وی ادامه داد: لازم است از جناب دکتر داوری صمیمانه سپاسگزاری کنم که با کمال اقتدار، فرهنگستان علوم را در این ربع قرن از هرگونه آسیبی حفظ کردند و اساسنامه دوم به هیچ وجه در این فرهنگستان اجرایی نشد. به هر حال استقلال در مجامع علمی، دارای ارزش بسیار بالایی است. معتقدم علت عظمت دکتر داوری، صرفا علم ایشان نیست بلکه تواضع اوست. ‌همچنین ایشان در این 25 سال، در درون فرهنگستان، یک بار نظر خود را بر اعضای فرهنگستان تحمیل نکرد و سعی داشت آرای مجمع عمومی اجرایی شود.

 

وی در پایان بیان کرد: لازم است از شورای عالی انقلاب فرهنگی و مخصوصاً از دبیر محترم آن یعنی حجت‌الاسلام والمسلمین خسروپناه تشکر کنم که گزینه مناسبی را برای فرهنگستان علوم انتخاب کردند. وقتی با بنده مشورت کردند ما سه نفر معرفی کردیم که یکی از آنها همین همکار 20 ساله ما یعنی آقای دکتر مخبر دزفولی بود چون می‌دانستیم همین راهِ دکتر داوری را می‌رود و قدرت اقناع دارد و نردبان علم را قدم به قدم طی کرده است. انتظار داریم فرهنگستان علوم در آینده هم به همین منوال پیش برود و کرامت خود را حفظ کند. ما هم در خدمت ایشان هستیم و هر کاری برای همکاری با ایشان از دستمان بر بیاید انجام می‌دهیم.

 

حسن تاج‌بخش، عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، سخنران دیگر این مراسم بود،‌او در سخنانی گفت: امروز روز تقدیر از بزرگمردی است که ۲۵ سال کانون اصلی فرهنگ و علم ایران را هدایت کردند. به دوست عزیزم جناب دکتر مخبر دزفولی نیز تبریک می‌گویم که تمامی مراحل حضور در فرهنگستان را از ابتدا تا انتها به طور طبیعی گذرانده‌اند و به این وضعیت رسیده‌اند. در مورد دکتر داوری لازم است اشاره کنم که حافظ می‌گوید: «ز دست کوته خود زیر بارم/ که از بالابلندان شرمسارم/ مگر زنجیر مویی گیردم دست/ وگر نه سر به شیدایی برآرم/ ز چشم من بپرس اوضاع گردون/ که شب تا روز اختر می‌شمارم/ بدین شکرانه می‌بوسم لب جام/ که کرد آگه ز راز روزگارم/ اگر گفتم دعای می فروشان/ چه باشد حق نعمت می‌گزارم».

وی در پایان گفت: واقعا داورِ اصلی در مورد جناب دکتر داوری، وجود خود ایشان و اعمالشان است. ایشان را از دوران قبل از انقلاب می‌شناسم و فارابی را با قلم ایشان شناختم. از ابتدای حضور در فرهنگستان هم در خدمت وی بوده‌ام. داوری با خردورزی و گذشت و مسامحه، به همگان احترام می‌گذارد و مخصوصا در اعتلای فرهنگستان علوم کوشیدند و در راستای اشاعه فرهنگ عمل کردند و این شیوه همیشگی وی بوده است. امیدوارم همواره با دوام و سربلند باشند. درباره دکتر مخبر دزفولی هم به خوبی می‌دانم که تأمل علمی دارند و امیدوارم این تأمل ادامه داشته باشد.