جای خالی کلینی‌شناسی در پژوهش‌ها/ ترجمه اصول کافی انصاریان یک موهبت الهی است
گروه ادب ــ رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه ترجمه اصول کافی استاد انصاریان برای عصر امروز یک موهبت الهی است، گفت: کلینی‌شناسی باید از زوایای مختلف انجام شود.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و عضو مجلس خبرگان رهبری عصر امروز 27 دی در آئین معرفی و تجلیل از ترجمه اصول کافی، اثر شیخ حسین انصاریان که در سالن اجتماعات شهدای سرچشمه برگزار شد، گفت: برای شناخت شخصیت علمی یک دانشمند، راه‌های گوناگونی وجود دارد، ساختارسازی علمی و واژگان پردازی دو راه از این راه‌ها است. مرحوم کلینی از زوایای مختلف قابل تحلیل و بررسی است؛ اگر چه تحلیل ساختار‌های آثار او و همچنین نظام واژگانی و ادبیاتی او راه‌های جدیدی فراروی ما می‌گشاید، اما متأسفانه کار درخور و مهمی درباره وی انجام نداده‌ایم، در حالی که قفل بسیاری از افکار، با تحلیل وی باز می‌شود.
وی افزود: از طریق این دو راه می‌توانیم به نظام فکری و اعتقادات و ابداعات کلینی دست یابیم و از این اندیشه‌ها برای تقویت و تعمیق اندیشههای شیعی استفاده ببریم.
مبلغی در ادامه با اشاره به هندسه کتاب اصول کافی بیان کرد: هندسه‌ای که مرحوم کلینی برای تدوین و تنظیم مباحث ارائه کرده، هندسه‌ای بی‌نظیر است. این هندسه حاکی از نگاه ژرف به روابط منطقی حاکم بر آموزه‌های دینی است. این کتاب با عقل و جهل شروع می‌شود. از نگاه قرآن و روایات، جهل و عقل پایه‌ای‌ترین مبحث برای نسان در هنگام مواجهه با آموزه‌های دینی است.
منطق دین
وی ادامه داد: نقطه شروع عقل است. انسان یا در حال عقل یا جهل به سر می‌‍برد. نمی‌توان هیچ شرایط اولیه‌ای برای گره خوردن انسان به دین و یا فهم او نسبت به آموزه‌ها و بیانات دینی به غیر عقل ارائه کرد. این کتاب که از عقل و جهل شروع می‌شود؛ دقیقاً برپایه منطق دین است.
مبلغی با بیان اینکه اگر به دنبال زیرساخت‌های تحول‌آفرین هستیم، باید نقطه شروع عقل باشد، تصریح کرد: «افلا تعقلون» در قرآن فقط خطاب به انسان‌هایی نیست که دارای دین هستند، بلکه خطاب به انسان‌هایی است که هنوز دین را برنگزیده‌اند و یا در نقطه‌های شروع هستند. از این رو نگاه ژرفی که مرحوم کلینی به دین داشته، او را واداشته که درب ورود به باغ بزرگ آموزه‌های دینی را مبحث عقل و جهل قرار دهد.
این عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: نظام واژگانی و ادبیاتی یک شخصیت در طرح مباحث علمی، راهی مهم برای فهم سهم میزان ابداع و عمق اندیشه اوست؛ چون به هر حال انسان اندیشمند به دنبال واژه می‌گردد تا از رهگذر این واژه‌ها اندیشه خود را ارائه، و مفاهیم خود را بر دوش این واژه‌ها بگذارد.
وی ادامه داد: ادبیات وی عرض عریضی دارد. در نگاه ما اصل، نقطه مقابل فرع است، اما کلینی عمیق‌تر می‌نگرد و دایره گسترده‌تری را تعریف می‌کند و اصل در نگاه او از دین گرفته شده است و به هر آموزه یا حالتی که نقش پایه‌ای و مبنایی در حرکت تکاملی انسان بر عهده دارد، گفته می‌شود، وی اصل را پایه می‌گیرد و بر این اساس عقل لایه‌ای‌ترین زیرساخت حرکت انسان است، حتی اصول دین، اعتقاد به آن‌ها بر پایه تعقل، عینیت می‌یابد.
کلینی اخلاقیات را جزء اصول می‌‍داند
مبلغی گفت: کلینی اخلاقیات را جزء اصول می‌‍داند و این با روایاتی که در باب اخلاق از نگاه اهل بیت (ع) آمده، صادق است. به همین دلیل باید کلینی‌شناسی از زوایای مختلف انجام شود و با این کار می‌توان حقایق تاریخی ناگفته و افکار بنیادین و ترتب و تدبیر اهل بیت (ع) را درک کرد.
وی در ادامه با اشاره به تفکیک عقل و رأی بیان کرد: برخی این دو را یکی می‌دانند، برخی فعال کردن عقل را منتهی به رأی می‌دانند و از این سر باز می‌زنند از اینکه دامنی گسترده شود و فضایی فراهم آید تا عقل تقویت شود، گویی که اجازه ندادن به عقل یک وظیفه است، اما کلینی رأی را در ذیل علم قرار می‌دهد و عقل را هم جدا کرده و نام یک کتاب را عقل قرار داده است.
وی در ادامه افزود: مرحوم کلینی کتابی به نام ایمان و کفر در کتب هشت گانه گنجانده است، که آموزه‌های دین را در ذیل ایمان و کفر قرار داده است و بسیاری از آنچه را که از ما بخواهند، جای آن در هندسه کتاب کجاست، در فهم آن می‌مانیم. برخلاف نگاه بسیاری که ایمان را جدا از رفتار‌ها و سلوک و عمل بیرونی تلقی می‌کنند و حضور آن را صرفاً در قلب و نفس جستجو می‌نمایند، مرحوم کلینی با بهره‌گیری از آموزه‌های عمیق دینی ایمان را صرفاً به حالات درونی مرتبط نمی‌کند، بلکه ایمان را ظهور و بروز و حضور آن را در زوایای اجتماعی و نماد‌ها و نمود‌های اجتماعی و ابعاد اخلاقی و فرهنگی می‌بیند.
کاستی رفع شد
مبلغی درباره شخصیت شیخ حسین انصاریان نیز گفت: مقداری از ترجمه را مطالعه کردم و در حقیقت، این ترجمه برای جامعه عصر ما یک موهبت الهی است. با آمدن این کتاب همه چیز تمام شده و با فراغت بال بدون هر گونه اضطراب و تشویش این کتاب را به نسل امروز و آتی آن را تقدیم کنیم و در این زمینه کاستی داشتیم که با این کار رفع شد.
وی افزود: چندین نسل با استاد انصاریان در ارتباط بوده و جالب این است که در همه این فراز و فرود‌ها نسل‌های مختلف با وی در ارتباط بوده و حلاوت در بیان و خلوص در وجود و قدرت استناد از واژگان و تبحر حاصل از مطالعات طولانی، عمیق، درازمدت، جامع الاطراف شخصیت وی را در اختیار ما قرار داده است.
انتهای پیام
