گزارش ایکنا از برگزاری نوزدهمین همایش بین‌المللی یادروز حافظ در جوار آرامگاه لسان‌‌الغیب
گروه هنر: نوزدهمین همایش بین‌المللی یادروز حافظ با حضور حافظ‌‌شناسان و حافظ‌پژوهان نقاط مختلف دنیا در جوار آرامگاه خواجه شیراز برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از فارس، نوزدهمین همایش بین‌المللی یادروز حافظ با حضور حافظ‌‌شناسان و حافظ‌پژوهان نقاط مختلف دنیا شا‌م‌گاه دوشنبه، 20 مهرماه در جوار آرامگاه خواجه شیراز برگزار شد.
در این مراسم برخی از رایزن‌های فرهنگی، سفرای کشورهای مختلف و همچنین، اقشار مختلف مردم و مسئولان کشوری و استان فارس حضور داشتند.
بهزاد مریدی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در این مراسم به ابیاتی از اشعار حافظ اشاره کرد و گفت: حافظ در شعر خود پیشنهاد می‌دهد که طرحی نو برای زندگی درانداخته شود که این طرح نو را می‌توان در جهان پیرامون خود معنا کرد.
وی افزود: معنابخشی از هستی ماست و به واسطه طرح افکنی ما طرح نو خلق می‌شود چرا که جهان مطلقاً چیزی نیست که بتوانیم از آن خارج شویم و آن را بشناسیم بلکه جهان همواره بودن در ان است و برای فهمیدن منظور حافظ نیز باید طرحی نو دراندازیم.
ساده‌ترین افراد نیز در تفقه به حافظ طرحی از زندگی را جست‌وجو می‌کنند
مریدی با بیان اینکه راز ماندگاری حافظ همین غوطه‌وری است، گفت: حتی ساده‌ترین افراد در تفقه به حافظ طرحی از زندگی را در حافظ جست‌وجو می‌کنند
مدیرکل ارشاد فارس تأکید کرد: حافظ تکرای نیست و تکراری نمی‌شود چرا که طرح ما از جهان همواره دگرگون می‌شود که حافظ در اشعار خود نیز به آن اشاراتی دارد.
حافظ فرهنگ ایرانی و قرآنی را با هم درآمیخت
بنا‌براین گزارش، سیدمحمد علی افشانی، استاندار فارس نیز در این مراسم گفت: شاید دلیل اصلی ماندگاری حافظ در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی ما هنری است که حافظ در آمیزش دو فرهنگ پر مایه ایرانی و اسلامی به کار بسته است و آمیزش سحرانگیز فرهنگ ایرانی و فرهنگ قرآنی کاری بوده که حافظ انجام داده است و بدین سان حافظ به شاعر ملی ایرانی بدل شده است.
استاندار فارس با بیان اینکه اندیشه حافظ آمیزه‌ای از آموزه‌های قرآنی، مبانی عرفانی، فرهنگ ایرانی و نگاه انسانی است، افزود: به همین دلیل حافظ نماد فرهنگ این سرزمین است و فرزانه‌ای است با اندیشه‌های عمیق و عوطف ژرف انسانی.
حافظ مظهر روح اعتدال است
وی، اعتدال را روح اقوام ایرانی دانست و گفت: حافظ مظهر روح اعتدال و ژرف‌اندیش و رازبین است و 7 قرن است که حافظ به این ملت شادی، امید عشق و دوستی و محبت را هدیه کرده است.
استاندار فارس با بیان اینکه حافظ در آرمان شهر خود، آزار خلق را چنان گناه بزرگی می‌داند که جز آن گناهی نمی‌بینند، به ارتباط حافظ و قرآن اشاره کرد و گفت: حافظ پیوند ناگسستنی با قرآن دارد و همه داشته‌های خود را از قرآن می‌داند.
افشانی با اشاره به این بیت حافظ «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است، با دوستان مروت با دشمنان مدارا» گفت: این بیت حافظ را می‌توان مبنای زیست مسالمت‌آمیز و آسایش بشری دانست و همین یک بیت حافظ برای اینکه ما بدانیم چگونه زندگی کنیم و با هم ارتباط برقرار کنیم کافی است و ای کاش بر درب سازمان ملل این دو بیت هم نوشته شود.
استاندار فارس در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم توجه به مجموعه آرامگاه حافظ تأکید کرد و گفت: در دولت تدبیر و امید امیدمان به تدبیر بزرگان و وزیران دولت است تا بتوانیم در کنار هم با اجرای طرح ملی توسعه حافظیه آن را به بزرگترین مجموعه فرهنگی، ادبی و گردشگری در کشور تبدیل کنیم تا افتخاری برای دولت و زینتی برای شهر شیراز و فرهنگ ایران اسلامی باشد.
احداث بزرگترین موزه کشور در جوار حافظیه
به گزارش ایکنا، در ادامه بهمن نامور مطلق، معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور نیز گفت: بزرگترین موزه کشور در جوار آرامگاه حافظ درست خواهد شد که تاکنون 40 درصد از فعالیت‌های آن انجام شده است و امیدواریم که تا سال آینده فاز اول این طرح افتتاح شود.
وی ابراز کرد: حافظ در اشعار و افکار بسیاری از شاعران ایرانی و فارسی زبان حضور بینامتنی و حتی بیش متنی دارد. متن‌های بیشماری با غزلیات حافظ به پرواز درآمده‌اند و استعلا یافتند.
نامور مطلق با بیان اینکه درون مایه غزلیات حافظ مضامینی هستند که با سرشت انسان‌ها عجین شده‌اند، افزود: به‌همین دلیل هیچگاه اشعار حافظ کهنه نمی‌شوند و فقط از یک فرهنگ به فرهنگی دیگر و از یک دوره به دوره‌ای دیگر جلوه‌ها و تصویرپردازی‌های گوناگونی پیدا می‌کنند.
حافظ بیش از ظاهر، حافظ مضامین قرآن است
این مقام مسئول عنوان کرد: در اینجا مضمون در معنای ویژه نقد مضمونی مورد نظر است. مضامینی مانند ریا، فریب، دروغ، نفرت، خشونت، تهدید و یاس از یک سو و درستی، راستی، زیبایی، ظرافت، پیشرفت و امید از سوی دیگر. مضامینی که از انسانیت و معنویت به ویژه از قرآن برگرفته‌اند و به همین دلیل وی را حافظ نامیده‌اند. در حقیقت، حافظ بیش از اینکه حافظ صورت قرآن باشد حافظ مضامین قرآن است.
به گفته وی، حافظ در عصری که توحش بود به ترسیم عالم مثالی پرداخت که جنسش لطیف، اجزایش ظریف و تار و پودش عشق و دوستی هستند. او کوشید در یکی از تاریکترین و سردترین دوران تاریخ نور و گرما توزیع کند. برای مردمی که سخت نیازمند بودند جام معرفت بچرخاند و میان آن‌ها امید لقمه کند.
این گزارش می‌‌افزاید، ادامه بخش این مراسم شعرخوانی غلامحسن اولاد، یکی از شاعران استان فارس بود و در ادامه علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان آخرین سخنران، به ایراد سخن پرداخت.
جنتی با بیان اینکه غزل حافظ ماندگار و جاودانه است چون هم از فصاحت، بلاغت و آرایه‌های ادبی برخوردار و هم دربرگیرنده مفاهیم و معانی سترگ و ژرفی است که اهل ذوق و هنر را به خود معطوف داشته است، افزود: دیوان حافظ تنها یک گنجینه ادبی نیست بلکه دریایی از گوهرهای عرفانی، اخلاقی و سیر و سلوک است که خواجه شیراز آن‌ها را در لفافه ابهام و کنایت از سودای دل خویش در قالبی زیبا و بدیع سروده است و پاره‌ای از اسرار و معانی عشق و عرفان را در آن به زبان آورده است.
وی به تبیین نکاتی راجع به شعر حافظ پرداخت و گفت: رمزپردازی یکی از زیبایی‌های شعر حافظ است که دیوانش را خانه آن کرده و به آن وجوه گوناگونی بخشیده است؛ کاربرد وسیع ایهام، شعرش را لذت‌بخش و رازناک کرده است و زبان پرفتنه حافظ، زبانی خاص برای اعتراض و مخالفت تلقی پیدا می‌کند ان هم زبانی که قابل تفسیر به مواضع مختلف باشد.
حافظ، شرح طلب است
جنتی گفت: شعر حافظ بنا به ماهیت طبیعتش شرح طلب است و این نکته به هیچ وجه ناشی از دشواری یا دیریابی آن نیست بلکه چند پهلویی شعر حافظ را می‌نمایاند که رندانه ذهن را به هر سوی می‌کشاند تا منظورش را لابه‌لای الفاظ موسیقیایی بیان کند و جهانی آرمانی بیافریند.
وزیر ارشاد با بیان اینکه شرح‌طلبی شعر حافظ، شباهت آن را به قرآن بیان می‌کند، گفت: برای هر آیه قرآن 7 بند شمرده‌اند و مفسران و پژوهندگان در طول تاریخ برای شرح و بسط مضامین قرآنی قلم‌ها فرسوده‌اند تا ذات آیات را آنگونه که شایسته کلام وحی است به مردم بنمایاند و هنوز این تلاش تداوم دارد و شعر حافظ نیز شعری برگرفته از قرآن و طالب تفسیر است.
وی با تصریح اینکه از ویژگی‌های دیگر شعر حافظ آن است که همواره در لابه‌لای غزلیات پرشورش انتظار و طلب موعود به ذهن تداعی می‌کند، گفت: حافظ گاه به زبان رمز و اشاره و گاه به استعاره و کنایه در طلب موعود آرمانی است و آرمان مهدویت در سراسر دیوان او به سراسر آشکار و پنهان وجود دارد.
حافظ، ایجاز و ابهام و ژرف‌نگری را از قرآن آموخته است
جنتی ابراز کرد: منبع عمده اندیشه‌های حافظ غیر از روح حساس و ذوق آفریننده‌ای که دارد، مطالعه کتاب است؛ ایجاز و ابهام و ژرف‌نگری را از قرآن و تفاسیر آموخته است و باریک اندیشی و دقت نظر را از آثار متکلمان.
وزیر ارشاد تأثیر قرآن را بر روی اشعار حافظ همچون روز روشن دانست و گفت: این اثرپذیری به گونه‌های مختلفی رخ می‌نماید گاه مستقیم، بی‌پرده و گاه در قالب رمز و ایهام و گاه تداعی و یادآوری قصص قرآنی.
وی با بیان اینکه اگر کسی از مبانی دینی، اخبار مذهبی و تفاسیر قرآن بیگانه باشد نمی‌تواند از خوان گسترده ادب فارسی به صورت کامل بهره بگیرد و از چشمه فیاض آن متنعم شود، گفت: حافظ در بهره‌یابی و اقتباس از آیات قرآن استادی چیره دست است و او با این کتاب آسمانی انس و الفتی خاص دارد و آنگونه که خود اشاره کرده است با 14 روایت در حفظ داشته است.
اشعار حافظ تأویل پذیری به وقایع صدر اسلام دارد
وی در ادامه با اشاره به اینکه شعر حافظ شعری شرح طلب و تأویل‌پذیر است، گفت: اهل فن بسیاری از غزلیات مستدل او را به دلایل عرفانی به رویدادهای تاریخی و ارادت به اولیاء الله تفسیر و تأویل کرده‌اند و آن‌جا که می‌گوید چه مبارک سحری بود چه فرخنده شبی، از قرائن چنین بر می‌آید که این بیت اشاره دارد به شب ضربت خوردن حضرت علی(ع) و وقتی که سخن از رندان تشنه لب می‌کند گمان می‌رود گوشه چشمی به تشنگی امام حسین(ع) و حادثه کربلا دارد.
وی با بیان اینکه عظمت هنری حافظ این است که در عین سخنوری جامع، معنا را فرونگذاشته و بلکه مقدم دانسته است، گفت: سرآمد مضمون حافظ ذوق زیباشناختی ما را ارضا می‌کند اما آن شیرینی زودگذر است و آنچه زیباست اندیشه‌های ظریف و ظرافت اندیشه و جهان بینی اوست.
جنتی تأکید کرد: به جرأت می‌توان گفت که جهان شعری هیچ شاعر ایرانی به اندازه حافظ زنده و ذیربط با واقعیت و اندیشه‌های روانشناختی و تنوع تجربه نیست و اینکه هنوز هیچ هنرمندی چه نقاش و مجسمه‌ساز نتوانسته است چهره‌ای عام پسند از حافظ ارائه دهد از همین رمزآلود بودن شخصیت او نشئت می‌گیرد.
وزیر ارشاد در بخش پایانی سخنان خود گفت: انتظار می‌رود استان فارس و شهر شیراز با همه ویژگی‌های شعری و ادبی که دارد و با حضور حافظ و سعدی، در آینده نه چندان دوری با تلاش و همت اداره‌کل ارشاد اسلامی استان فارس و حمایت‌های استاندار فارس، میزبان جشنواره سالانه یا دوسالانه بین‌المللی شعر و ادب باشد.
