معناشناسی زیبایی، شاخصه اول از دیدگاه ابن سیناست

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست «‌هنر و زیبایی» با حضور هادی ربیعی، استاد دانشگاه، امروز چهارشنبه، 18 شهریورماه در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد.
ربیعی در ابتدای سخنانش اظهار کرد: امروز در خصوص زیبایی از دیدگاه شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا بحث کوتاهی را مطرح می‌کنم، البته در هیچ یک از کتب و رساله‌هایی ابن سینا به صورت مستقل به بحث زیبایی توجه نشده است، اما 14 شاخصه در تالیفات ابن سینا وجود دارد که آنها را گردآوری کرده‌ام و به هفت مورد آن اشاره می‌کنم.
وی افزود: معناشناسی زیبایی شاخصه اولی است که ابن سینا آن را به عنوان الگویی از زیبایی مطرح می‌کند. برای درک بهتر باید گفت ابن سینا معتقد است که معیار برای زیبای باید مشخص شود چون ممکن است زیبایی از دیدگاه‌های مختلف اشکال گوناگونی داشته باشد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: عینیت‌گرایی زیبایی ویژگی دیگری است که ابن سینا در بحث زیبایی‌شناسی مطرح می‌کند. منظور از عینیت‌گرایی این است که بگویم یک چیز به واسطه یک ویژگی زیبا می‌شود. برای مثال یک گل به واسطه رنگش زیباست. این نوع برداشت از زیبایی را فلاسفه اصطلاحاً عین‌گرایی زیبایی می‌‌دانند.
ربیعی سومین ویژگی زیبایی از دیدگاه ابن سینا را چنین توضیح داد: ابن سینا معتقد بود هر آن چیزی که وجود دارد، زیباست البته این دیدگاه قبل از ابن سینا هم در اروپا وجود داشت، ولی در آنجا تنها شکل کلامی آن مطرح می‌شد، اما شیخ‌الرئیس نظرش را با دلیل تشریح کرده بود.
به گفته وی، یکپارچه‌انگاری زیبایی، دیگر ویژگی مد نظر ابن سیناست، به این معنا که علاوه بر اینکه هر موجودی به تنهایی زیباست، کل جهان نیز به خودی خود زیباست؛ حتی وی اعتقاد دارد که جهان در زیباترین شکل ممکن خلق شده است. پنجمین ویژگی مد نظر ابن سینا خدامحور بودن زیبایی‌ است؛ منظور از این کلام آن است که زیبایی حقیقی مختص به خداوند است، چون زیبایی خداوند ذاتی است، در صورتی که دیگر زیبایی‌ها ذات زیبایی خود را از خداوند وام گرفته‌اند.
ربیعی ادامه داد: بهینه‌انگاری زیبایی‌شناختی ششمین ویژگی مد نظر ابن سیناست، یعنی وقتی می‌گویم خداوند زیباست، پس طبیعتاً هر آنچه که خداوند آفریده زیباست. هر چند ممکن است برخی مواقع تضادهایی نیز پیش بیاید.
وی هفتمین ویژگی مد نظر ابن سینا را این گونه توصیف کرد: زیبایی به تناسب مقتضی هفتمین ویژگی است؛ منظور از این کلام این است که زیبایی هم در حُسن نظم، هم در تالیف و هم در اعتدال وجود داشته باشد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اینکه چرا ابن سینا به طور ویژه در رساله و تالیفات خود به زیبایی توجه نکرده، دلیلش این است که این موضوع در سده‌های معاصر از سوی فیلسوفان غربی مطرح شده؛ برای همین زیبایی به نوعی در تمام تالیفات ابن سینا جاری و ساری است.